۰۳ آذر ۱۴۰۳ ۲۲ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۲۴ : ۱۰
سلسله تخريب زيارتگاه‌ها در سوريه همچنان ادامه دارد
با توجه به اينكه عموم مخاطبان احتمالاً شناخت چنداني از اين زيارتگاه ندارند، لذا در اين نوشتار به معرفي آن مي‌پردازيم.
عقیق: از زمان آغاز درگيري‌هاي مسلّحانه و ويرانگر سوريه، بسياري از بناهاي
تاريخي در معرض آسيب‌ها و تخريب‌هايي قرار گرفته‌اند. يكي از بارزترين اين
موارد، تخريب مناره ارزشمند و نفيس مسجد جامع حلب در تاريخ ۴/۲/۱۳۹۲ بود.
همچنين تعدادي از زيارتگاه‌ها نيز به ويژه آنهايي كه اختصاص به اهل بيت (ع)
دارند و زيارتگاه شيعيان به شمار مي‌آيند از سوي مسلّحان تندرو سلفي تهديد
به تخريب شده‌اند و برخي از اين زيارتگاه‌ها دچار آسيب‌هايي شده و برخي
ديگر به طور كامل تخريب شده‌اند.
نبش قبر حجر بن عَديّ كندي صحابي رسول خدا (ص) و يار گرامي امام علي (ع) در روستاي عَدرا در شرق دمشق يكي از بارزترين اين‌گونه حوادث بود. زيارتگاه منسوب به سكينه دختر امام علي (ع) در شهر دارَيّا در جنوب دمشق نيز بارها مورد هجوم مسلّحان مخالف نظام سوريه قرار گرفت و در جريان درگيري‌هاي ميان طرفين، بخش‌هايي از ساختمان آن آسيب ديد.
نيروي مسلّح افراطي همچنين فيلمي را منتشر كرده بودند كه در آن، انفجار كامل يك زيارتگاه روستايي را كه مكان و ماهيت آن براي نگارنده مشخص نشد فيلم‌برداري كرده بودند و در پي انتشار اين فيلم در اينترنت شايعه‌اي منتشر شده بود كه زيارتگاه عمّار ياسر در شهر رقّه تخريب شده است! زيارتگاه محسن فرزند امام حسين (ع) در شهر حلب، كه ساختمان آن از نظر تاريخي و معماري يكي از بناهاي اسلامي بسيار ارزشمند در حلب و سوريه به شمار مي‌آيد، زيارتگاه ديگري است كه اخباري مبني بر آسيب ديدن بخش‌هاي از آن منتشر شد اما نگارنده اين سطور با وجود پرس‌وجوي فراوان، از حجم و چگونگي اين آسيب‌ها اطلاع دقيقي حاصل نكرده است.
در روز شنبه ۲۸/۲/۹۲، خبري بررروي سايت‌هاي خبري قرار گرفت مبني بر اينكه زيارتگاه «مقام ابراهيم خليل (ع) » در روستاي عين‌العروس به دست سلفي‌ها منفجر شد.
با توجه به اينكه عموم مخاطبان احتمالاً شناخت چنداني از اين زيارتگاه ندارند، لذا در اين نوشتار به معرفي آن مي‌پردازيم.
روستاي «عين‌العروس» در ۳ كيلومتري جنوب شهر «تل‌اَبيَض» در استان رقّه در شمال كشور سوريه قرار دارد. شهر تل‌ابيض در ۱۰۰ كيلومتري شمال مركز استان شهر رقّه، در نقطه‌اي نزديك مرز تركيه و بر سر جاده منتهي به شهر «شانلي اورفا» (Şanlıurfa) و ويرانه‌هاي شهر تاريخي «حَرّان» در داخل خاك تركيه واقع است.
وجه تسميه روستاي عين‌العروس وجود چشمة آبي به همين نام در آن است كه منبع رود «بَليخ» به شمار مي‌آيد. اين رود به سمت جنوب جريان دارد و در نقطه‌اي در شرق شهر رقّه به رود فرات مي‌ريزد. در منابع تاريخي و جغرافيايي اسلامي، از اين روستا به نام «ذَهبانه» (يا ذَهبانيه) ياد شده و از توابع شهر حرّان به شمار مي‌آمده است. (از جمله، ر. ك: ابن خردادبه، المسالك والممالك، ص ۱۷۵)
زيارتگاه مورد نظر در داخل روستا و در فاصلة تنها چند متري از چشمة عين‌العروس قرار دارد و بر اساس اقوال تاريخي و باورهاي مسلمانان، با موضوع مهاجرت ابراهيم خليل (ع) از منطقة بابِل (در عراق) به حرّان و سكونت وي در اين منطقه ارتباط يافته است.
اين زيارتگاه يكي از مقام‌هاي متعدّد منسوب به حضرت ابراهيم (ع) است كه تا به امروز در كشورهاي عراق، تركيه، سوريه و فلسطين باقي مانده است و به نوعي، بيانگر مسير مهاجرت‌هاي اين پيامبر بزرگ اولوالعزم مي‌باشد. (به عنوان مثال، در سوريه زيارتگاه‌هاي ديگري منسوب به حضرت ابراهيم (ع) در قلعه حلب، قبرستان صالحين در جنوب حلب و محلة «بَرزه» در شمال شرقي دمشق وجود دارد. )
علي بن ابي‌بكر هروي (م ۶۱۱ ق)، جهانگرد مسلمان، در كتاب خود «الاشارات الي معرفة الزيارات» (ص ۶۲) به وجود «مقام ابراهيم» در اين روستا اشاره كرده است. ياقوت حموي (م ۶۲۱ ق) جغرافي‌دان بزرگ مسلمان نيز در كتاب خود «معجم البلدان» (ج ۳، ص ۹)، ذيل ماده «ذَهبانيه» نوشته است: «موضعي است نزديك رقّه، كه در آنجا زيارتگاهي است كه زيارت و براي آن نذر مي‌شود و داراي اوقافي است.» و به احتمال زياد زيارتگاه مورد نظر وي، همين مقام ابراهيم خليل (ع) است. اقوال فوق نشان مي‌دهد كه اين زيارتگاه لااقل از سده ششم هجري پابرجا و شناخته شده بوده است و اهالي منطقه تا به امروز از وجود آن محافظت كرده‌اند.
بناي زيارتگاه امروزه شامل اتاق مستطيل شكل كوچكي است كه از سنگ و گچ ساخته شده، اما در دورة اخير ديوارهاي آن با بتن بازسازي شده است. در داخل بنا صورت قبري به عنوان نمادي براي محل حضور و اقامت حضرت ابراهيم (ع) وجود دارد كه با پارچه‌هاي سبز رنگ پوشيده شده است. مي‌دانيم كه مدفن اين پيامبر بزرگ اولوالعزم در كنار همسر و فرزند و نوه ايشان ساره و يعقوب و اسحاق (ع) در شهر الخليل در فلسطين اشغالي واقع است.
احمد خامه‌يار
قم۳۱/۲/۱۳۹۲
منبع:حج
211001
نبش قبر حجر بن عَديّ كندي صحابي رسول خدا (ص) و يار گرامي امام علي (ع) در روستاي عَدرا در شرق دمشق يكي از بارزترين اين‌گونه حوادث بود. زيارتگاه منسوب به سكينه دختر امام علي (ع) در شهر دارَيّا در جنوب دمشق نيز بارها مورد هجوم مسلّحان مخالف نظام سوريه قرار گرفت و در جريان درگيري‌هاي ميان طرفين، بخش‌هايي از ساختمان آن آسيب ديد.
نيروي مسلّح افراطي همچنين فيلمي را منتشر كرده بودند كه در آن، انفجار كامل يك زيارتگاه روستايي را كه مكان و ماهيت آن براي نگارنده مشخص نشد فيلم‌برداري كرده بودند و در پي انتشار اين فيلم در اينترنت شايعه‌اي منتشر شده بود كه زيارتگاه عمّار ياسر در شهر رقّه تخريب شده است! زيارتگاه محسن فرزند امام حسين (ع) در شهر حلب، كه ساختمان آن از نظر تاريخي و معماري يكي از بناهاي اسلامي بسيار ارزشمند در حلب و سوريه به شمار مي‌آيد، زيارتگاه ديگري است كه اخباري مبني بر آسيب ديدن بخش‌هاي از آن منتشر شد اما نگارنده اين سطور با وجود پرس‌وجوي فراوان، از حجم و چگونگي اين آسيب‌ها اطلاع دقيقي حاصل نكرده است.
در روز شنبه ۲۸/۲/۹۲، خبري بررروي سايت‌هاي خبري قرار گرفت مبني بر اينكه زيارتگاه «مقام ابراهيم خليل (ع) » در روستاي عين‌العروس به دست سلفي‌ها منفجر شد.
با توجه به اينكه عموم مخاطبان احتمالاً شناخت چنداني از اين زيارتگاه ندارند، لذا در اين نوشتار به معرفي آن مي‌پردازيم.
روستاي «عين‌العروس» در ۳ كيلومتري جنوب شهر «تل‌اَبيَض» در استان رقّه در شمال كشور سوريه قرار دارد. شهر تل‌ابيض در ۱۰۰ كيلومتري شمال مركز استان شهر رقّه، در نقطه‌اي نزديك مرز تركيه و بر سر جاده منتهي به شهر «شانلي اورفا» (Şanlıurfa) و ويرانه‌هاي شهر تاريخي «حَرّان» در داخل خاك تركيه واقع است.
وجه تسميه روستاي عين‌العروس وجود چشمة آبي به همين نام در آن است كه منبع رود «بَليخ» به شمار مي‌آيد. اين رود به سمت جنوب جريان دارد و در نقطه‌اي در شرق شهر رقّه به رود فرات مي‌ريزد. در منابع تاريخي و جغرافيايي اسلامي، از اين روستا به نام «ذَهبانه» (يا ذَهبانيه) ياد شده و از توابع شهر حرّان به شمار مي‌آمده است. (از جمله، ر. ك: ابن خردادبه، المسالك والممالك، ص ۱۷۵)
زيارتگاه مورد نظر در داخل روستا و در فاصلة تنها چند متري از چشمة عين‌العروس قرار دارد و بر اساس اقوال تاريخي و باورهاي مسلمانان، با موضوع مهاجرت ابراهيم خليل (ع) از منطقة بابِل (در عراق) به حرّان و سكونت وي در اين منطقه ارتباط يافته است.
اين زيارتگاه يكي از مقام‌هاي متعدّد منسوب به حضرت ابراهيم (ع) است كه تا به امروز در كشورهاي عراق، تركيه، سوريه و فلسطين باقي مانده است و به نوعي، بيانگر مسير مهاجرت‌هاي اين پيامبر بزرگ اولوالعزم مي‌باشد. (به عنوان مثال، در سوريه زيارتگاه‌هاي ديگري منسوب به حضرت ابراهيم (ع) در قلعه حلب، قبرستان صالحين در جنوب حلب و محلة «بَرزه» در شمال شرقي دمشق وجود دارد. )
علي بن ابي‌بكر هروي (م ۶۱۱ ق)، جهانگرد مسلمان، در كتاب خود «الاشارات الي معرفة الزيارات» (ص ۶۲) به وجود «مقام ابراهيم» در اين روستا اشاره كرده است. ياقوت حموي (م ۶۲۱ ق) جغرافي‌دان بزرگ مسلمان نيز در كتاب خود «معجم البلدان» (ج ۳، ص ۹)، ذيل ماده «ذَهبانيه» نوشته است: «موضعي است نزديك رقّه، كه در آنجا زيارتگاهي است كه زيارت و براي آن نذر مي‌شود و داراي اوقافي است.» و به احتمال زياد زيارتگاه مورد نظر وي، همين مقام ابراهيم خليل (ع) است. اقوال فوق نشان مي‌دهد كه اين زيارتگاه لااقل از سده ششم هجري پابرجا و شناخته شده بوده است و اهالي منطقه تا به امروز از وجود آن محافظت كرده‌اند.
بناي زيارتگاه امروزه شامل اتاق مستطيل شكل كوچكي است كه از سنگ و گچ ساخته شده، اما در دورة اخير ديوارهاي آن با بتن بازسازي شده است. در داخل بنا صورت قبري به عنوان نمادي براي محل حضور و اقامت حضرت ابراهيم (ع) وجود دارد كه با پارچه‌هاي سبز رنگ پوشيده شده است. مي‌دانيم كه مدفن اين پيامبر بزرگ اولوالعزم در كنار همسر و فرزند و نوه ايشان ساره و يعقوب و اسحاق (ع) در شهر الخليل در فلسطين اشغالي واقع است.
احمد خامه‌يار
قم۳۱/۲/۱۳۹۲
منبع:حج
211001
گزارش خطا
