عقیق: شخصیت علمی، اجتماعی، سیاسی اخلاقی و آفتاب وجود امام محمد باقر (ع) آن چنان خیره کننده بود که هیچ کس را توان اغماض و انکار جامعیت و کمال ابعاد وجودی حضرتش نبود بلکه فرهیختگانی که فیض وجودش را درک کرده بودند، اعتراف به کمالات بی شمار امام محمد باقر(ع) را موجب کمال خویش می دیدند و از این راه بر ارزش و اعتبار خویش در نزد صاحبان علم اندیشه می فزودند. شخصیت های علمی از مذاهب مختلف اسلامی به بیان ویژگی های خورشید وجود امام محمد باقر(ع) پرداخته اند که سخنانشان در صفحات زرین تاریخ برای همیشه ماندگار گردیده است.

صاحب كتاب «مطالب السؤل في مناقب آل الرسول» مي گويد:

«هذا أبوجعفر محمد الثاني فانه تقدم في آبائه أبوجعفر محمد و هو الباقر بن علي فجاء هذا باسمه و كنتيه و اسم أبيه فعرف بأبي جعفر الثاني و هو و ان كان صغير السن فهو كبير القدر و رفيع الذكر و مناقبه رضي الله عنه كثيرة (نقل) غير واحد...».(1)

«اين محمد ابوجعفر ثاني است و در ميان پدرانش ابوجعفر محمد گذشت و او باقر بن علي است حضرت جواد همنام امام باقر و هم كينه ي او و نام پدرش مانند نام پدر امام باقر علي است. و براي اين كه شناخته شود، به ابوجعفر ثاني معروف شده وي اگر چه از لحاظ سن كوچك بود، ولي از لحاظ ميزان شخصيت بزرگ و موقعيتش بلند بود و ناقب و فضائل او زياد است».

جريان برخورد مأمون با حضرت جواد را هنگام عزيمت به شكار در بغداد متذكر شده است.

سبط بن الجوزی می گوید:

«حضرت امام جواد(ع)) در علم و تقوا و زهد و بخشش بر روش پدرش بود».(2)

شبلنجی می گوید: «مأمون پیوسته شیفته او بود، زیرا با وجود کمی سن، فضل و علم و کمالِ عقل خود را نشان داد و برهان (عظمت) خود را آشکار ساخت».(3)

«جاحظ عثمانی معتزلی» كه از مخالفان خاندان علی(ع)بوده،(4) امام جواد را در شمار ده تن از «طالبیان» ی آورده كه درباره آنان چنین گفته است: «هر یك از آنان، عالم، زاهد، عبادت پیشه، شجاع، بخشنده، پاك و پاكنهادند. برخی از آنان خلیفه و برخی نامزد خلافت می باشند و تا ده تن، هر یك فرزند دیگری است. آنان عبارتند از: حسن بن علی بن محمد بن علی بن موسی بن جعفربن محمد بن علی بن الحسین بن علی. هیچ یك از خاندان های عرب و عجم دارای چنین نسب شریفی نیست».(5)

استاد شیعه «شیخ مفید»، و «فتّال نیشابوری» از آن حضرت چنین یاد می كنند: «مأمون شیفته او شد، زیرا می دید كه او با وجود كمی سنّ، از نظر علم و حكمت و ادب و كمال عقلی، به چنان رتبه والایی رسیده كه هیچ یك از بزرگان علمی آن روزگار بدان پایه نرسیده اند».(6)

پی نوشت ها:

1_( مطالب السؤول،محمد بن طلحه شافعی ص 87، چاپ سنگي.)

2_(تذکرةالخواص،ص359)

3_(نورالأبصار، ص161)

4_(نورالأبصار، ص161)

5_(نگاهی به زندگانی سیاسی امام جواد(ع) مرتضی العاملی، سید جعفر،ص 106)

6_(الارشاد، ص319؛روضةالواعظین،ص216)

211008