شرح «زیارت جامعه کبیره» توسط محمد شجاعی
محمد شجاعی از اساتید اخلاق گفت: اصل مهم در زیارت قبور مطهر ائمه(ع)، توجه به «دعوت» الهی است، یعنی دوست‌مان دارند؛ یعنی راه بسته نشده، هنوز قبولمان دارند و فرصت جبران داریم.
عقیق:محمد شجاعی از اساتید اخلاق و مدیرعامل مؤسسه فرهنگی هنری منتظران منجی در تازه‌ترین سخنرانی خود به شرح «زیارت جامعه کبیره» پرداخته است که مشروح آن در ادامه می‌آید:«زیارت» دعوت معشوق، دیدار عاشقانه زائر از سرای مزور و اظهار عشق و ارادت محبّ به محبوب است. وقتی هوس زیارت می‌کنیم یعنی دعوت شدیم. پس تلاش کنیم هوس‌هایمان را زیاد کنیم تا به درجه ملاقات بیشتری برسیم و شرط این حضور، فراهم کردن زمینه لیاقت در خودمان است. این نشانه آن است که هنوز قبولمان دارند که فرصت ملاقات می دهند.
زیارت و ملاقات، لبیک گفتن به دعوتی است که از سوی معشوق آمده است. براساس روایت نبی اکرم (ص) مبنی بر «الذِّکرُ... و لکِنَّهُ أوَّلٌ مِنَ المَذکورِ، و ثانٍ مِنَ الذّاکِرِ= ذکر... بلکه نخست از یاد شونده (خدا) است و سپس از یاد کننده». یاد معشوق های آسمانی‌مان (خدا و خانواده آسمانی) به گونه‌ای نیست که یک مقوله زبانی و فکری باشد، بلکه دلی است. یعنی این یاد، نخست از مذکور که همان معشوق است صورت می‌گیرد و سپس عاشق موفق به ذکر معشوق می‌شود.
وقتی به یاد خدا هستیم، در حقیقت او به یاد ماست؛ یا اگر هوس ائمه معصومین و حرم و دعا و... می‌کنیم؛ درحقیقت آنها به یاد ما هستند. چون دعوت با دل صورت می‌گیرد.
شخصیت شناسی انسان براساس هوس های اوست
انسان‌ها در دعوت به زیارت دو گونه هستند: برخی هوسی نمی‌کنند که این خیلی خطرناک است. یعنی یک فاصله زیادی بین آنها و ائمه و امامزادگان افتاده است. اما کسانی که هوس زیارت می‌کنند، خیلی قیمت پیدا می‌کنند؛ چون قیمت انسان به میزان هوس‌هایش است.
انسان به تعداد مراتب نفسی‌اش، هوس‌های «جمادی، گیاهی، حیوانی، عقلی و فوق عقلی» دارد. پس روح انسان با مجموعه‌ای از هوس‌ها و یادهایش ساخته می‌شود و شخصیت وجودی انسان بر مبنای یکی از این امور شکل می‌گیرد. به همین دلیل یاد معشوق آسمانی بسیار با ارزش است؛ زیرا شخصیت وجودی انسان بر مبنای همان یاد معشوق تشکیل می‌شود. اما اگر انسان تنها به امور حیوانی میل و رغبت داشته باشد، تنها جنبه حیوانی او رشد می‌کند و این نشان دهنده آن است که بخش فوق عقلی او بدون خوراک مانده است. بنابراین، هوس معنویتی هم نمی‌کند.
پس کسی که به یاد الله و خانواده آسمانی‌اش نمی‌افتد، معلوم است در تغذیه سایر بخش‌هایش زیاده روی دارد که هوس آسمانی نمی‌کند.
هوس‌ها و اشتیاق‌های یک آدم از جنس خود اوست؛ یعنی جنس هوس‌های یک انسان بستگی به این دارد که کدام بخش از وجودش غلبه بیشتری بر کشور وجودش دارد. حالا کسی که هوس الله، خانواده آسمانی، غیب و عبادت ندارد، در واقع، سایر امیالش یعنی همان چهار بخش پایینی بر بخش «فوق عقل» که بخش اصلی انسان است، غلبه کرده و به این بخش ظلم و خیانت می کنند. اما اگر هوس عبادت و معنویت داشتیم، خیلی قیمت داریم. چون هوس های معنوی قیمت می آورد.
یاد خدا در وجود شخص مؤمن به عنوان یک اصل مطرح است که سبب آرامش و شادی قلب او می‌شود. زمانی که انسان قصد زیارت و ملاقات با خدا می‌کند و به عبادت مشغول می‌شود در اصل این نشان از محبت و فرصت دادن حضرت حق به شخص عبادت کننده دارد. پس اصل مهم در زیارت، توجه به «دعوت» الهی است، یعنی دوست مان دارند؛ یعنی راه بسته نشده، هنوز قبولمان دارند و فرصت جبران داریم.
زیارت، فرصت دستیابی به آشتی، مغفرت و شفاعت است
مغفرت و آشتی، مهمترین اثر زیارت است؛ چون همه گذشته نادرست انسان در زیارت جبران می‌شود و شیطان برای این که انسان را از زیارت دور کند، بسیار فعال است و سعی می کند با وسوسه، امید را از انسان بگیرد. اما بدانیم که اگر دعوت شدیم، پس فرصت جبران و آشتی داریم.
عبدالله بن عمر از رسول الله (ص) می فرمایند:«قَالَ رَسُول الله صلى الله عَلَیْهِ وَ سلم: من جَاءَنِی زَائِرًا لا تحملهُ إِلَّا زیارتی کَانَ حَقًا عَلیّ أَن أکون لَهُ شَفِیعًا یَوْم الْقِیَامَة؛ هر کس به زیارت من بیاید و انگیزه ای جز زیارت من نداشته باشد، این حق را برمن دارد که روز قیامت شفیعش باشم». (الغدیر/ج5/ص95) یعنی قدرت زیارت آنچنان است که می‌تواند منجر به شفاعت انسان شود.
حضرت همچنین فرمود: «مَنْ زارَنی اَوْ زارَ اَحَداً مِنْ ذُرِّیَّتی، زُرْتُهُ یومَ الْقِیامَةِ فَاَنْقَذْتُهُ مِنْ اَهْوالِها= آن کس که مرا یا یکی از فرزندانم را زیارت کند، روز قیامت او را دیدار خواهم کرد و از ترس و وحشت آن روز، نجاتش خواهم داد». (الغدیر/ج5/ص95)
این روایت مهم یادآوری می کند: در اوضاع وحشتناک قیامت که هیچ کس با کسی کاری ندارد، هول و هراس در دل آدم هست که الان تکلیف من چی می شود، در آن لحظه رسول خدا بیاید و کمک کند. سپس هیچ ترسی از اهوال قیامت نداشته باشد و این امر به کیفیت زیارت بستگی دارد، به همین دلیل نباید از اهمیت و جایگاه زیارت غافل بود.
منبع:فارس
