اقناء موقت مخاطب بزرگترین آفت تالیف کتب مهدوی

 عقیق: حجت الاسلام مصطفی صادقی، عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و مدیر گروه تشیع پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت(ع) و مولف کتاب "تحلیل تاریخی نشانه های ظهور" گفت: باید نظارت بیشتری بر آثار منتشرشده در زمینه مهدویت انجام شود. 

وی در پاسخ به این مسئله توضیح داد: اولاً چنین ملازمه اى قطعى نیست و ممکن است روایات علائم ظهور داراى اشکالاتى باشد اما این موضوع هیچ‏گاه نمى‏تواند اصل مهدویت را که موضوعى اجماعى و متواتر به شمار مى‏رود، تحت الشعاع قرار دهد. ثانیا کثرت روایات ظهور و نشانه های آن دلیلی بر صحت اصل مهدویت است. چون اگر اصل آن اهمیت نداشت درباره آن جعل و تحریف صورت نمی‌گرفت.

حجت الاسلام صادقی گفت: در مواردى مشاهده می شود برخی از نویسندگان این عرصه آنچه را در منابع اهل سنت آمده به تصور اینکه تأییدى بر مذهب شیعه درباره امام دوازدهم است، آورده ولى دقت نکرده‏اند که بسیارى از این روایات بر فرض صحّت، در ظرف زمانى خاصى صادر شده و در بسیارى از آنها سخنى از ظهور مهدى(عج) نیست.

وی ادامه داد: برخی از نویسندگان هم بدون آگاهى از علوم جانبى همچون رجال و حدیث و تاریخ و حتى کمترین آشنایى با منابع اصلى و فرعى مطالب را از منابعى غیر معتبر نقل و سپس در توجیه آن قلم فرسایى نموده‏اند، بدون توجه به اینکه اصل مطلب قابل پذیرش نیست و حتى گاهى با مبانى کلامى شیعه ناسازگارى دارد.

عضو هیئت علمی پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت(ع) از وضعیت تألیف درباره مهدویت اظهار تأسف کرد و اظهارداشت: باید منتظر روزى بود که بزرگان علم و فرهنگ و دلسوزان مهدویت، مجموعه اى از محققان علوم مختلف را تعیین کنند تا کتاب هایى که درباره امام دوازدهم نوشته می ‏شود را ارزیابى کرده و آنچه شایسته است، به بازار عرضه کنند.

حجت السلام صادقی با بیان اینکه مراجعه به ده ها کتابى که در آن از نشانه هاى ظهور سخن به میان آمده نشان مى‏دهد که متأسفانه بیشتر نویسندگان جدید روایات منابع گذشته را تکرار کرده و با آن محققانه و تحلیلى برخورد نکرده‏اند، گفت: در این کتاب ها هر کس به فراخور نوشته خود به چند نشانه اشاره و یکى دو روایت براى نمونه ذکر مى کند و به مباحثى مانند اینکه منظور از سخن معصوم چیست و در چه شرایطى بیان شده، راوى آن از نظر جرح و تعدیل چگونه است و یا آن روایت در کتب معتبر نقل شده یا نه، توجهى نکرده است.

عضو هیات علمی پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت(ع) بیان داشت: امروزه بیشتر کتاب های منتشر شده در رابطه با حضرت مهدی(عج) درصدد قانع کردن موقت مخاطب خود هستند و جاى خالی بررسى همه اخبار درباره یک نشانه، ارتباط آن با نشان ‏هاى دیگر، بحث از صحّت و سقم روایت ها و تحلیل و نقد منابع آنها مشاهده می شود و کتاب ها یا مقاله هاى اندکى که به این موضوع پرداخته اند کافى به نظر نمى‏رسد.

حجت الاسلام صادقی با تجلیل از مقام بلند عالمانى چون نعمانى و شیوخ ثلاثه مفید و صدوق و طوسى، اظهارکرد: در برابر آنان و دیگر محدثان بزرگ شیعه امامیه که در طول دوران غیبت کبرى به تبیین معارف اهل‏بیت(ع) پرداخته و شیعه را از پرتگاه ها و سرگردانى ها نجات داده ‏اند، اظهار خضوع و خشوع می نماییم که بى شک زحمات طاقت فرساى آنان افتخارى براى فرقه ناجیه است اما در عین حال نقد و بررسى روشمند روایاتى که در کتب آنان آمده لازم و در راستاى تلاش ایشان براى حفظ میراث گرانبهاى اهل بیت(ع) به شمار مى‏رود.

وی ادامه داد: البته اقتضاى زمان چنین بوده که آن بزرگواران که در اوایل دوران غیبت و در عصر عباسیان مى‏زیسته اند طبعا نگاهى دیگر به روایات داشته و در نظر آنان تحقق آنها در آینده، بعید نبوده باشد.

این عضو هیات علمی یادآورشد: تأکید بر جرح و تعدیل راویان نیز به این معنا نیست که ما تنها خبر ثقه را حجت مى‏دانیم، بلکه همانند مشهور معتقدیم اطمینان به صدور کافى است ولى گاه از مجموع قرائن در صدور روایتى تردید و یا احتمال تحریف داده شده است.

عضو هیات علمی پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت(ع) در پایان گفت: تأکید بر رَدّ روایات فرقه هاى منحرف شیعه که شاید در علوم دیگر نقل قول آنان پذیرفته مى‏شود، به جهت حساسیت موضوع مهدویت و متهم بودن آنان در این بحث مى‏باشد، چنانکه ممکن است بخشی از روایات واقفه در فقه پذیرفته شود ولی در مهدویت متهم هستند و روایات آنها قابل بررسی است.

منبع: شبستان

211008