۰۳ آذر ۱۴۰۳ ۲۲ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۳۵ : ۰۶
آشنایی با سوره‌های کتاب آسمانی/ضُحی
ضحی به روشنایی اوایل روز گفته می شود. این سوره مکی است.
عقیق:ضحی به معنای بلند شدن نور خورشید است.
در آیات 1 تا 5 این سوره خطاب به پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرماید:
سوگند به روشنایی روز، سوگند به شب چون آرام گیرد، (که) پروردگارت تو را وا نگذاشته، و دشمن نداشته است
و همانا آخرت برای تو بهتر از دنیا است، و به زودی پروردگارت به تو عطایی خواهد بخشید که خرسند می گردی.
در شأن نزول این سوره گفته اند: مدتی به پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) وحی نازل نشده بود. مشرکین، مرتب به آن به آن حضرت طعنه می زدند که: خدای محمد او را رها کرده و بر او غضب نموده است.
طعنه ها و زخم زبان های پی در پی مشرکین موجب دل آزردگی رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) گردید. از این روی، آن حضرت به کوه حرا رفت و با خداوند با نجوا و راز و نیاز پرداخت و از جهل مردم و کینه توزی دشمنان، به پرودگار خویش شکوه کرد. خداوند متعال جبرئیل را نازل و این سوره را بر آن حضرت ابلاغ فرمود.
خداوند در این سوره، پس از ذکر قسم هایی به رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) خطاب می کند که: پروردگارت تو را وانگذاشته و هرگز بر تو بغض نکرده است؛ و قطعاً آخرت برای تو بهتر از دنیا خواهد بود و در آخرت پروردگارت به تو آنقدر عطا می کند تا خرسند گردی.
در روایتی از حضرت علی (علیه السلام) به نقل رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) در مورد این عطای الهی آمده است که آن حضرت فرمودند: آنقدر از امتم شفاعت می کنم که خدای تعالی خطاب می کند: ای محمد، آیا راضی شدی؟ عرض می کنم: بلی پروردگارا راضی شدم.
در ادامه، برخی از نعمت هایی که خداوند به پیامبر گرامی خویش ارزانی داشته است یادآور می شود و در مقام دلجویی از آن حضرت می فرماید: مگر نه تو را یتیم یافت، پس پناه داد؟ و تو را سرگشته یافت، پس هدایت کرد؟ و تو را تنگدست یافت، آنگاه بی نیاز کرد؟
پس (تو نیز به پاس این نعمت ها) یتیم را میازار، و گدا را از خود مران، و نعمت پروردگارت را بازگویی.
در آیات 1 تا 5 این سوره خطاب به پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرماید:
سوگند به روشنایی روز، سوگند به شب چون آرام گیرد، (که) پروردگارت تو را وا نگذاشته، و دشمن نداشته است
و همانا آخرت برای تو بهتر از دنیا است، و به زودی پروردگارت به تو عطایی خواهد بخشید که خرسند می گردی.
در شأن نزول این سوره گفته اند: مدتی به پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) وحی نازل نشده بود. مشرکین، مرتب به آن به آن حضرت طعنه می زدند که: خدای محمد او را رها کرده و بر او غضب نموده است.
طعنه ها و زخم زبان های پی در پی مشرکین موجب دل آزردگی رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) گردید. از این روی، آن حضرت به کوه حرا رفت و با خداوند با نجوا و راز و نیاز پرداخت و از جهل مردم و کینه توزی دشمنان، به پرودگار خویش شکوه کرد. خداوند متعال جبرئیل را نازل و این سوره را بر آن حضرت ابلاغ فرمود.
خداوند در این سوره، پس از ذکر قسم هایی به رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) خطاب می کند که: پروردگارت تو را وانگذاشته و هرگز بر تو بغض نکرده است؛ و قطعاً آخرت برای تو بهتر از دنیا خواهد بود و در آخرت پروردگارت به تو آنقدر عطا می کند تا خرسند گردی.
در روایتی از حضرت علی (علیه السلام) به نقل رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) در مورد این عطای الهی آمده است که آن حضرت فرمودند: آنقدر از امتم شفاعت می کنم که خدای تعالی خطاب می کند: ای محمد، آیا راضی شدی؟ عرض می کنم: بلی پروردگارا راضی شدم.
در ادامه، برخی از نعمت هایی که خداوند به پیامبر گرامی خویش ارزانی داشته است یادآور می شود و در مقام دلجویی از آن حضرت می فرماید: مگر نه تو را یتیم یافت، پس پناه داد؟ و تو را سرگشته یافت، پس هدایت کرد؟ و تو را تنگدست یافت، آنگاه بی نیاز کرد؟
پس (تو نیز به پاس این نعمت ها) یتیم را میازار، و گدا را از خود مران، و نعمت پروردگارت را بازگویی.
پی نوشت:
کتاب گلستان سوره‌ها – ص 182
محمدحسین جعفری
گزارش خطا
