۰۴ آذر ۱۴۰۳ ۲۳ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۱۸ : ۰۱
وجوه مشترک منجی موعوددرمذاهب اسلامی
عبداللّه بن عمر می‌گوید:«مهدی (عج) کسی است که حضرت عیسی (ع)از آسمان بر او نازل می‌شود و پشت سر او نماز می‌خواند».
عقیق:«عقيده به مهدويت و باور به ظهور و قيام مهدى
موعود،به‌عنوان نجات‌دهندۀ عالم بشريت و اصلاح‌گر موعود،باور و اعتقادى است
كه براساس كتاب و سنت پديد آمده و همه مسلمانان پيشين و پسين،بر آن
اتفاق‌نظر دارند.اين باورداشت،به‌عنوان انديشه اصيل اسلامى،بر پايه
استوارترين دلايل عقلى و نقلى بنا نهاده شده و هيچ‌يك از مسلمانان-به جز
عده‌اى اندك-به انكار و يا ترديد آن نپرداخته است.»
«مهدويّت،در فرهنگ اسلامى يعنى اعتقاد به نهضت حتمى يك رهبر آسمانى،از دودمان پاك نبوى،كه پيش از پايان جهان،براى نجات آدميان،و تجديد حيات مادّى و معنوى آنان، به‌پا خاسته،بر پهنه‌ى زمين چيره مى‌گردد. با ايجاد حكومت واحد جهانى،سراسر گيتى را در پرتو تعاليم عدل‌گستر اسلامى اداره مى‌كند؛و تباهى‌ها،نابرابرى‌ها،بيدادگرى‌ها و نابسامانى‌ها را ريشه‌كن مى‌سازد.»
«کلیّه فِرَق اسلامی در این عقیده باهم اتّفاق نظر دارند،[از فرق انحرافی شیعه ] و حتّی فرقه ساخته شده «وهّابیت» نیز آن را جزء عقاید قطعی و مسلّم خود می‌دانند و به طور جدّی از آن دفاع می‌نمایند، و معتقدند که: اعتقاد به ظهور حضرت مهدی‌علیه السلام بر هر مسلمانی واجب است، و جز افراد نادان و بی اطّلاع و بدعت گزار، منکر آن نخواهند بود.»
به جهت کثرت اشتراکات ، در این مقاله فقط به برخی وجوه اشتراک منجی موعود در باورداشت شیعه دوازده امامی و اهل سنت می پردازیم:
«شيعه معتقد است:دوازدهمين امام-كه پس از پيغمبر اكرم صلى اللّه عليه و اله عهده‌دار حفظ دين و نگهبان اسلام و مسلمين است-حضرت مهدى (عج)،فرزند امام حسن عسكرى(ع)از فرزندان امام حسين عليه السّلام است.به گفته پيامبر صلى اللّه عليه و اله،مهدى امام مسلمين به امر خداى متعال است.او همان منجى موعود در اديان الهى(به خصوص اسلام)است و هرگونه تشكيك و ترديد در آن،موجب بيرون رفتن از مذهب مى‌گردد. شيعيان اماميه به اجماع بر امامت آن حضرت متفق‌اند و او را زنده و از انظار غايب مى‌دانند.به نظر آنان،هرگاه حكمت الهى اقتضا كند،او ظهور كرده،خلافت و امامت جهان را در«عصر ظهور»به دست خواهد گرفت.»
سويدى[از علمای اهل سنت]نیز مى‌گويد:«آنچه علما بر آن اتفاق‌نظر دارند،اين است كه مهدى آن كسى است كه در آخر الزمان قيام مى‌فرمايد و زمين را از عدل‌وداد پر مى‌كند و احاديث راجع به مهدى(عج)و ظهور او بسيار است.» عبداللّه بن عمر می‌گوید:«مهدی‌علیه السلام کسی است که حضرت عیسی‌علیه السلام از آسمان بر او نازل می‌شود و پشت سر او نماز می‌خواند».
درمنابع شیعی از رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله نقل شده که فرموده است:«امام،با حضرت عيسى (ع) دور هم مى‌آيند؛پس هنگام نماز فرامى‌رسد.حضرت مهدى(عج)به عيسى عليه السّلام مى‌گويد: نه،شما براى امامت نماز،شايسته‌تريد.آنگاه عيسى عليه السّلام،به آن حضرت اقتدا كرده،نماز را پشت سر او مى‌خواند.»
عثمان بن عفّان می‌گوید:«از رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم شنیدم که می‌فرمود: امامان بعد از من دوازده نفرند که نُه نفر آنها از فرزندان حسین‌علیه السلام هستند. و مهدی این اُمّت از ما - اهل بیت – است. هر کس که بعد از من به آنها تمسّک جوید، به ریسمان الهی تمسّک جسته، و هر کس از آنها دوری گزیند، از خدای تعالی دوری گزیده است».
امام حسن عسکری (ع) از آباء بزرگوارشان از رسول خدا روایت نموده :«.... علیّ بن- أبی طالب پس از من امام شما و جانشین من بر شماست و آنگاه که او درگذرد فرزندم حسن امام شما پس از او و جانشین من بر شماست، و چون درگذرد فرزندم حسین امام شما پس از اوست و جانشین من بر شماست، سپس نه تن از فرزندان حسین یکی پس از دیگری ائمّه شما و خلفای شما بر شما هستند و نهمین آنها قائم امّت من است که زمین را از عدل و داد آکنده سازد همچنان که پر از جور و ظلم شده باشد، ایشان را دوست نمی دارد مگر کسی که ولادتش پاکیزه باشد و کینه آنها را به دل نمی گیرد مگر کسی که ولادتش ناپاک باشد، و با ایشان موالات نکند مگر مؤمن و معادات نکند مگر کافر، کسی که یکی از آنان را انکار کند مرا انکار کرده است و کسی که مرا انکار کند خدا را انکار کرده است و هر کس از روی عناد با یکی از ایشان مخالفت ورزد با من مخالفت کرده است و کسی که با من مخالفت کند با خدای تعالی مخالفت ورزیده است....»
احمد حنبل، در کتاب «مسند» خود، از پیغمبر اکرم‌صلی الله علیه وآله وسلم نقل می‌کند که فرمود:«شما
را به ظهور مهدی‌علیه السلام بشارت می‌دهم، او در میان اُمّت من برانگیخته
می‌شود، ظهور وی پس از اختلاف زیاد و تزلزل و عدم امنیّت خواهد بود. پس از
ظهور، زمین را پر از عدل و داد می‌کند، همان‌گونه که پر از ظلم و جور شده
است. ساکنان آسمانها و زمین از او راضی می‌شوند، و اموال را به طور صحیح
تقسیم می‌کند.
مردی پرسید: معنی صحیح چیست؟فرمود: مال را به طور مساوی در میان مردم تقسیم می‌نماید. سپس
فرمود: خداوند دلهای پیروان محمّدصلی الله علیه وآله وسلم را پر از بی
نیازی می‌کند، و عدالت مهدی‌علیه السلام همه جا را فرا می‌گیرد، تا آنجا که
دستور می‌دهد کسی با صدای بلند اعلام کند: هر کس نیاز مالی دارد برخیزد.
هیچ‌کس اظهار نیاز نمی‌نماید جز یک نفر.
امام دستور می‌دهد نزد خزینه دار برود و به او بگوید: مهدی‌علیه السلام به تو فرمان می‌دهد که مالی در اختیار من قرار دهی.خزینه دار می‌گوید: بگیر، و دامن او را پر می‌کند. چون در اختیار او قرار می‌گیرد پشیمان می‌شود که چرا آزمند و حریص شده است. لذا مال را بر می‌گرداند، ولی خزینه دار نمی‌پذیرد و می‌گوید: ما آنچه را که بخشیدیم پس نمی‌گیریم.»
امام باقر علیه السلام:«[امام مهدی (عج)]در سال دو بار به مردم مال ببخشد و در ماه دوبار امور معيشت بدانان دهد... تا نيازمندى به زكات باقى نماند و صاحبان زكات، زكاتشان را نزد محتاجان آورند، و ايشان نپذيرند. پس آنان زكات خويش در كيسه‌هايى نهند و در اطراف خانه‌ها بگردند (براى دستيابى به محتاجى) ، و مردم بيرون آيند و گويند: ما را نيازى به پول شما نيست. . . پس دست به بخشش گشايد، چنانكه تا آن‌روز كسى آن چنان بخشش اموال نكرده باشد.»
ابن ماجه در کتاب «سنن» خود، فصل «ابواب الفتن»، باب خروج المهدی‌علیه السلام از قول علی بن ابی طالب‌علیهما السلام آورده است که رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم فرمود:«مهدی از ما اهل بیت است، و خداوند یک شبه او را آماده قیام می‌کند.»
امیر المؤمنین علیه السّلام از پیامبر اکرم صلّی اللَّه علیه و آله و سلّم روایت کرده که فرمودند:« مهدی از ما اهل بیت است و خداوند کار او را یک شبه اصلاح کند. و در روایت دیگر آمده است که خداوند او را یک شبه اصلاح کند.»
ابو عیسی محمّد بن عیسی بن سوره ترمذی، در کتاب «الجامع الصحیح» معروف به «سنن ترمذی» از عبداللّه بن عمر از پیامبر اکرم‌صلی الله علیه وآله وسلم نقل می‌کند که فرمود:«دنیا به آخر نمی‌رسد، تا این که مردی از اهل بیت من عرب را مالک شود او همنام من است.»
ابو داوود سیستانی در کتاب «سنن» خود - که یکی از کتب «صحاح ششگانه» است - از ابی الطفیل از علی‌علیه السلام نقل می‌کند که رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم فرمود:«اگر از عمر دنیا جز یک روز باقی نماند، خداوند مردی از اهل بیت مرا بر انگیزد تا زمین را پر از عدل و داد کند بعد از آن‌که پر از ظلم و ستم شده باشد.»و در منابع شیعی از وجود مبارک رسول خداصلی الله علیه وآله روایت شده است که حضرت فرمودند: «اگر از عمر دنیا فقط یک روز باقی بماند، خداوند تبارک و تعالی همان روز را آن قدر طولانی می کند، تا این که مردی از فرزندان من قیام کرده و زمین را همچنان که پر از ظلم و تبعیض شده، مملو از عدل و قسط می کند.»
ابن ماجه در«سنن» خود آورده است که رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم فرمود:«ما اهل بیتی هستیم که خداوند به جای این دنیا، آخرت را برای ما برگزیده است. همانا اهل بیتم پس از من دچار آوارگی، سختی و گرفتاری خواهند گردید، تا این‌که گروهی از مشرق برخیزند که با خود پرچم‌های سیاه دارند، آنها حقّ (و یا خیر) رامی طلبند که به آنها داده نمی‌شود، پس می‌جنگند و پیروز می‌شوند و هرچه بخواهند به آنها داده می‌شود ولی آنها نمی‌پذیرند - و زیر بار نمی‌روند - تا این که حکومت را به دست مردی از اهل بیتم بسپارند که جهان را پر از عدل و داد خواهد کرد پس از آن که پر از ظلم و ستم شده باشد. پس هرکه آن زمان را دریابد به سوی آنان بشتابد، هرچند چهار دست و پا بر روی برف و یا یخ به سوی آنان برود».
در منابع شیعه،اين حديث را سيد بن طاووس در كتاب ملاحم و فتن ص ٣٠ و ١١٧ و مجلسى در بحار ج ۵١ ص ٨٣ از اربعين حافظ ابو نعيم،روايت بيست و هفتم، مربوط به آمدن حضرت مهدى(ع)از ناحيۀ مشرق و مشابه اين را در بحار ج ۵٢ ص ٢۴٣ از امام باقر(ع)روايت كرده است كه فرمود:««گوئيا مى‌بينم گروهى از مشرق زمين خروج مى‌نمايند و طالب حق‌اند امّا آنها را اجابت نمى‌كنند،مجددّا برخواسته‌هاشان تأكيد دارند،امّا مخالفان نمى‌پذيرند وقتى چنين وضعى را مشاهده مى‌كنند شمشيرها را بدوش كشيده در مقابل دشمن مى‌ايستند اينجاست كه پاسخ مثبت مى‌گيرند امّا اين‌بار،خودشان نمى‌پذيرند تا اينكه همگى قيام مى‌كنند..و درفش هدايت را جز به دست تواناى صاحب شما(حضرت مهدى(ع))به كسى ديگر نمى‌سپرند،كشته‌هاى آنان شهيد محسوب مى‌شوند. امّا اگر من آن زمان را درك مى‌كردم، خويشتن را براى يارى صاحب اين أمر نگه مى‌داشتم.»
منبع:مهر
گزارش خطا
