عقیق: به مناسبت سالگشت رحلت آن عالم وارسته و مرجع تقلید شیعه
فواید ذکر شریف صلوات را از منظر روایات حضرات معصومین و سخنان و توصیه های
آیت الله العظمی بهجت منتشر می کند
* صلوات، بالاترین ذکر است!
عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَحَدِهِمَا (ع) قَالَ: مَا فِي الْمِيزَانِ شَيْءٌ أَثْقَلَ مِنَ الصَّلَاةِ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ. (1) در ترازوی اعمال، هیچ چیز سنگین تر از صلوات بر محمد و آل محمد نیست.
از جمله دعاها و ذکرهایی که در روایات، دارای فضیلت و اهمیت بسیار زیادی است، ذکر شریف صلوات بر محمد و آل محمد است. به همین دلیل است که عالمان وارسته ای چون حضرت آیت الله بهجت (ره) این عمل پر فیض را جزو اعمال ثابت و مهمِ روزانه خود قرار می دادند و دیگران ـ چه عموم مردم و چه شاگردان و خواص ـ را هم به انجام آن سفارش می کردند؛ آن هم سفارشی مؤکّد و مکرّر!.
* دعایی مستجاب
آیت الله العظمی بهجت صلوات را به عنوان دعایی مستجاب برای ذواتِ مقدس چهارده معصوم علیهم السلام که واسطۀ نزول فیوضات الهی اند، می دانستند و آن را بزرگ تر و مهم تر از دعاهای شخصی برمی شمردند. لذا می فرمود:
«ترک صلوات و دعا کردن به دعاهای شخصی، مانند رها کردن سرچشمه و به دنبال جوی آب و یا حوض گشتن است؛ زیرا وقتی برای وسعت مقام و درجه واسطه فیض دعا می شود، دعاهای شخصی هم در آن گنجانده شده است».
* دعای خود را در بین دو صلوات قرار دهید
صلوات بر پیامبر اکرم و آل پاک ایشان (ص)، ضمن آن که دعا و ذکری بسیار پر فضیلت است، آثار فراوان دیگری هم دارد. از جمله آثار این ذکر شریف آن است که موجب اجابت دعا می شود.
از امام صادق علیه السلام روایت شده که فرمود: «مَنْ كَانَتْ لَهُ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ حَاجَةٌ فَلْيَبْدَأْ بِالصَّلَاةِ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ثُمَّ يَسْأَلُ حَاجَتَهُ ثُمَّ يَخْتِمُ بِالصَّلَاةِ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ فَإِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ أَكْرَمُ مِنْ أَنْ يَقْبَلَ الطَّرَفَيْنِ وَ يَدَعَ الْوَسَطَ إِذَا كَانَتِ الصَّلَاةُ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ لَا تُحْجَبُ عَنْهُ؛ (2) کسی که خواسته ای از خداوند عزّوجلّ دارد، دعای خود را با صلوات بر محمد و آل او آغاز کند و سپس حاجت خویش را بطلبد و پس از آن، دعای خود را با صلوات بر محمد و آل محمد، پایان دهد؛ زیرا خدای عزّوجلّ کریم تر از آن است که اول و آخر دعا را قبول کند و بین این دو را رها کند؛ چراکه صلوات بر محمد و آل او، از خداوند پوشیده نمی ماند».
* کرامتی از ذکر صلوات
اطرافیان حضرت آیت الله بهجت (ره) بارها دیده بودند وقتی ایشان دعا و ذکری را به شخصی تعلیم می داد، می فرمود: «قبل و بعد از آن، صلوات بفرستید». از ایشان نقل شده است: «برای برآورده شدن حوائج، زیاد صلوات بفرستید. خود من روزی در حرم امام حسین علیه السلام که خیلی شلوغ بود چند صلوات فرستادم، یک دفعه متوجه شدم به ضریح امام حسین علیه السلام چسبیده ام».
از امام صادق علیه السلام نقل شده است: «كُلُّ دُعَاءٍ يُدْعَى اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِهِ مَحْجُوبٌ عَنِ السَّمَاءِ حَتَّى يُصَلَّى عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ؛ (3) هر دعایی که با آن خداوند عزوجل خوانده می شود، از آسمان ها پوشیده است [و مستجاب نمی شود]، تا آن زمان که صلوات بر محمد و آل محمد فرستاده شود.
* آثار ذکر اهل بیت (ع) و صلوات بر ایشان
یکی دیگر از آثار مهم صلوات، جَلا یافتن روح و از بین رفتن رذایل و نیز افزوده شدن بر فضائل اخلاقی است. از وجود مقدس پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله روایت شده است: «فَإِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ جَعَلَ ذِكْرَنَا أَهْلَ الْبَيْتِ شِفَاءً لِلصُّدُورِ، وَ جَعَلَ الصَّلَوَاتِ عَلَيْنَا مَاحِيَةً لِلْأَوْزَارِ وَ الذُّنُوبِ، وَ مُطَهِّرَةً مِنَ الْعُيُوبِ وَ مُضَاعِفَةً لِلْحَسَنَاتِ؛ (4) خداوند عزّوجلّ ذکر ما اهل بیت (ع) را باعث شفای سینه ها قرار داد و صلوات بر ما را محوکننده قید و بندها و گناهان، و پاک کننده عیب ها و زیادکننده حسنات گردانید».
* خدا و ملائکه به صلوات فرست پاسخ می دهند
خداوند متعال در قرآن کریم، مؤمنین را سفارش به صلوات بر نبیّ مکرّم اسلام و آل پاک او می کند؛ آن هم در قالب جملاتی مؤکّد و اعجاب آور: «إنَّ اللهَ و مَلائِکَتَهُ یُصَلُّونَ عَلَی النَّبِی یَا أیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَیْهِ وَ سَلِّمُوا تَسْلِیماً». (5)
خود پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله نیز با تعابیر گوناگون، اهمیت صلوات را به اطرافیان گوشزد می فرمودند. از جمله روایات قابل توجه در این باب، روایتی است که نشان دهنده مجهول القدر بودن ثواب صلوات است: «مَنْ صَلّى عَلَيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ مَلَائِكَتُهُ؛ فَمَنْ شَاءَ فَلْيُقِلَّ، وَ مَنْ شَاءَ فَلْيُكْثِرْ». (6) کسی که بر من صلوات بفرستد خدا و ملائکۀ او بر آن شخص صلوات می فرستند؛ هر كس خواهد كم فرستد و هر كس خواهد بيشتر.
حضرت آیت الله بهجت (ره) پاداش ذکر صلوات را فوق درک بشر عادی می دانستند؛ لذا اهدای صلوات را برای شادی ارواح مؤمنین و اموات بسیار ارزشمند می دانستند و در این باره می فرمود: «خدا می داند یک صلواتی را که انسان بفرستد و برای میتی هدیه کند، چه معنویتی، چه صورتی، چه واقعیتی برای همین یک صلوات است».
* صلوات درمانی آیت الله العظمی بهجت(ره)
فطرت انسان همواره مشتاق نزدیک شدن به نور توحید و دوستی با دوستان و اولیای خداست. بی شک این تقرب و نزدیکی، موجب زیاد شدن محبت اهل بیت رسول الله صلوات الله علیهم اجمعین می شود و قلبی که محبت آن انوار مقدس را در خود جای داده باشد، از محبت امور ناچیز و پست مادی رها می شود.
حضرت آیت الله بهجت (ره) در پاسخ به کسی که دچار وسوسه های شیطانی برای اعتیاد به مواد مخدر بودند، جوابی بسیار عمیق داشت؛ ایشان فرمود: «زیاد صلوات بفرستید. زیاد صلوات بفرستید به نیت تمام آثار و خواص صلوات؛ از جمله عشق به اهل بیت علیهم السلام. عشق به آنها، این تلذّذ مادیات را از بین می برد».
یقیناً کسی که در قلب خود، محبت اهل بیت (ع) را داشته باشد، مورد محبت و توجه خداوند متعال قرار خواهد گرفت؛ چنان که جبرئیل به نبیّ اکرم صلی الله علیه وآله درباره اهل بیت (ع) آن حضرت چنین گفت: «اِنَّ اللّهَ یُحِبُّ مَنْ اَحَبَّهُمْ؛ (7) کسی که ایشان (اهل بیت) را دوست داشته باشد، خداوند او را دوست دارد».
* چرا خداوند ابراهیم (ع) را خلیل خود قرار داد
این حقیقتی است که حتی قبل از خلقت ظاهری اهل بیت علیهم السلام وجود داشته و در این باره روایات بسیاری بیان شده است؛ از جمله: «إِنَّمَا اتَّخَذَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِبْرَاهِيمَ خَلِيلًا لِكَثْرَةِ صَلَاتِهِ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَيْتِهِ (ص)؛ (8) خداوند متعال حضرت ابراهیم علیه السلام را خلیل و دوست خود قرار داد، به سبب آنکه او زیاد بر محمد و آل محمد صلوات می فرستاد.
* منافع نامحدود صلوات
منافع و آثار صلوات به یک یا دو مورد محدود نمی شود و به امور مادی یا معنوی اختصاص نمی یابد، بلکه جامع تمام این منافع است.
* حل مشکلات ازدواج
بسیاری از گرفتاران و طالبان امور مادی و معنوی، وقتی راه حلی برای مشکلشان می خواستند، آیت الله بهجت (ره) توصیه به صلوات می فرمود؛ برای حل مشکل ازدواج هم توصیه کردند که به نیت ازدواج زیاد صلوات بفرستید.
* دفع هر نوع بلا
برای دفع بلا و شر، این دعا نیز نافع است: «صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَمْسِكْ عَنَّا السُّوء؛ (9) بر محمد و آل او درود فرست، و بدی را از ما بازدار.
* برای جلب روزی
اهل بیت علیهم السلام واسطه فیض الهی هستند؛ کسی که می خواهد روزی اش فراوان شود، ذکر بسیار بگوید و در آغاز و پایان آن هم، یک صلوات بفرستد.
این دعا برای جلب روزی سفارش شده است: «اللَّهُمَّ أَغْنِنِي بِحَلَالِكَ عَنْ حَرَامِكَ وَ بِفَضْلِكَ عَمَّنْ سِوَاكَ» (10) خدایا! مرا به وسیله حلالت از حرام خویش بی نیاز کن، و با فضل و بخشش خودت، از هر چه غیر خودت بی نیاز ساز.
* آمرزش گناهان
صلوات، گناهان را منهدم می کند. رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: «مَنْ صَلَّى عَلَيَّ مَرَّةً لَمْ يَبْقَ لَهُ مِنْ ذُنُوبِهِ ذَرَّة» (11) هرکس یک بار بر من صلوات بفرستد، یک ذرّه از گناهانش باقی نمی ماند.
* صلوات درمان عصبانیت
حضرت آیت الله بهجت (ره) در موارد بسیاری، برای رهایی از خصلت های نکوهیده، سفارش به ذکر صلوات می کردند؛ از جمله برای از بین رفتن عصبانیت می فرمود: «با عقیده کامل، زیاد صلوات بفرستد».
* رفع بی میلی به قرائت قرآن
همچنین به کسی که قرائت قرآن برایش خوشایند نبود، توصیه کردند که زیاد صلوات بفرستد تا آن حالت ناپسند از او رفع شود و به قرائت قرآن، میل و علاقه پیدا کند.
* یک سئوال از بهجت عارفان
پرسش: حقیر مشتاق زیارت امام عصر حضرت حجت بن الحسن العسکری عجل الله تعالی فرجه الشریف می باشم، از حضرتعالی تقاضا دارم که مرا دعا کنید که به این سعادت نائل شوم.
پاسخ: زیاد صلوات اهدای وجود مقدسش نمایید، مقرون با دعای تعجیل فرجش و زیاد به مسجد جمکران مشرّف شوید با ادای نمازهایش.
اللهم صل علی محمد و آل محمد
پاورقی:
(1)- الكافي (ط - الإسلامية)، ج2، ص: 494.
(2)- الكافي (ط - الإسلامية)، ج2، ص: 494.
(3)- الكافي (ط - الإسلامية)، ج2، ص: 493.
(4)- التفسير المنسوب إلى الإمام الحسن العسكري عليه السلام، ص: 585.
(5)- احزاب، 56.
(6)- الكافي (ط - الإسلامية)، ج2، ص: 492.
(7)- مناقب آل أبي طالب عليهم السلام (لابن شهرآشوب)، ج3، ص: 326.
(8)- علل الشرائع، ج1، ص: 34.
(9)- المصباح للكفعمي (جنة الأمان الواقية)، ص: 46.
(10)- الأمالي( للصدوق)، النص، ص: 388.
(11)- جامع الأخبار(للشعيري)، ص: 59.
منبع: موسسه تنظیم و نشر آثار آیت‌الله بهجت (ره)
