برای کسی که کار دیگری انجام ندهد مداحی شغل است

عقیق:حاج محسن طاهری، در گفت‌وگویی صریح و صمیمی به سوالاتی پیرامون برخی از مسائل مختلف پاسخ داد که متن کامل این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.

خودتان را معرفی بفرمایید؟

محسن طاهری متولد ۱۲ آبان ۱۳۳۹. اهل منطقه نازی‌آباد جنوب تهران هستم. خیلی از مسائل هست که انسان به آن‌ها می‌بالد و تا آخر عمر به ‌‌آن‌ها افتخار می‌کند و اهل جنوب شهر بودن بنده هم یکی از این مسائل است. خیلی از آن دوران خاطرات جالبی دارم.

در جایی می‌خواندم که شما مرحوم کافی را به عنوان مهم ترین عامل در شکل گیری شخصیت و مداح شدن حاج محسن طاهری عنوان کرده بودید. آیا این صحیح است؟

قطعا همین طور است. بنده و حاج آقا مرتضی و حتی حاج آقا محمدرضا در وهله اول مدیون راهنمایی‌های پدرمان هستیم. حتی گاهی اوقات مادرمان هم نکات مهم و تخصصی را به ما گوشزد می‌کنند و اتفاقا مداحان را هم به اسم می‌شناسند. همه ما مدیون پدر و مادرمان هستیم. مرحوم کافی در اواخر دهه ۴۰ نسبت به حقیر نقش استادانه و حتی پدرانه‌ای داشتند و جلسات من را به جلسات بزرگتری تبدیل کردند. به عنوان مثال بنده را از مهدیه تهران به مهدیه‌های استانی و سپس به سایر کشورها فرستادند. در آن سن و سال برای من اتفاقات جالبی افتاد. به عنوان مثال دیدار با امام موسی صدر در دوران کودکی از اتفاقات خوب دوران زندگانی‌ام بود. مادر ما اهل محله‌ای واقع در بین میدان اعدام سابق و مولوی هستند. محله‌ای که مرحوم طیب و رمضان یخی در آن جا ساکن بودند. کسانی که به جوانمردی مشهور بودند و اتفاقا هیئت هم داشتند. مادرم در آن جا زندگی می‌کردند و همان جا هم در سن ۲۰ سالگی ازدواج کردند. مسجدی آن جا بود که به مسجد «صابون پزخانه» معروف بود و هنوز هم هست. پدربزرگ آقای حداد عادل، یکی از اداره کنندگان آن جلسه بودند.

امروزه حاشیه‌های زیادی گریبان مداحان جوان را گرفته است. به عنوان مثال، یک جوان خوش صدای جویای نام یک ملودی غربی را می‌خواند و فقط جای کلمات را عوض می‌کند و هیچ صدایی از جامعه مداحان بلند نمی‌شود. چرا؟

به این دلیل است که گوش نمی‌دهند. یکی از شرایط امر به معروف این است که آمر به معروف و ناهی از منکر به این نتیجه برسد که کسی را که می‌خواهد به کاری تشویق و یا از آن منع کند، قابلیت پذیرش حرف حق را داشته باشد. متاسفانه الان اینطوری نیست. خیلی از بزرگان جامعه مداحان اهل بیت (ع) از جمله حاج علی انسانی نیز از این موضوع ابراز نارضایتی می‌کنند.

مسئله اینجاست که سازمان‌های مربوطه نظارت نمی‌کنند.

خانه مداحان، بسیج مداحان، کانون مداحان، بنیاد دعبل، جامعه ایمانی مشعر، هیئت رزمندگان اسلام و موسسه قدیم الاحسان از مراکز و سازمان‌هایی هستند که در این تصمیم گیری‌ها مسئول هستند. مسئولان این نهادها ماهانه و حتی بعضا در ماه دو بار جلسه مشترکی را برگزار می‌کنند و در آن جلسات، تصمیمات جمعی بسیاری گرفته شده است. یکی از آن تصمیمات هم مبارزه با ناهنجاری‌های موجود در هیئات مذهبی است. ما برای جذب کردن و نه برای دفع کردن آمده‌ایم. الان پسر بنده که ۱۷ سال دارد، دو سالی می‌شود که شورخوانی را شروع کرده است. ما اگر بخواهیم ایرادهای بیش از حد بگیریم، زده می‌شوند و این را هم باید در نظر بگیریم که شور و حال جوانان با بزرگترهای این عرصه متفاوت است. اگر بخواهیم بی‌اعتنایی کنیم و بیش از حد سخت بگیریم، باعث می‌شود که مسیر زندگی ‌آن‌ها تغییر کند. در دبی که مراسم داشتم، جوانی را دیدم. این جوان زمانی در اصفهان به مداحی می‌پرداخت اما با سخت گیری‌های بیش از حد، از ایران رفت و اکنون در نایت کلاب‌ها و کاباره‌های دبی خوانندگی می‌کند. حتی آقایانی هم به سراغ ایشان رفتند و گفتند که هر مقداری که پول بخواهی به تو می‌دهیم تا به اصفهان برگردی و مداحی کنی اما قبول نکرد. فردی را می‌شناختم که همانند حاج صادق آهنگران مداحی می‌کرد و در حوزه ستایشگری اهل بیت (ع) تا حدودی مقلد ایشان بود. من اگر جای حاج صادق بودم، تشویقش هم می‌کردم. اینکه جوانان از مداحان جوان معروف تقلید می‌کنند ایرادی ندارد و گناه کبیره نیست. حاج صادق هم ظاهرا ناراحت شده بودند و حتی کار به شکایت هم کشیده شده بود. آن فرد که اتفاقا بنده ایشان را می‌شناسم، رفته رفته به سراغ نوارهای آن چنانی رفت و به طور کل از دم و دستگاه امام حسین (ع) خارج شد.

شما در خانواده‌ای بزرگ شدید که دو برادر مداح هم غیر از خودتان دارید. اینکه هر سه برادر، مداح اهل بیت (ع) بودید فضای حسادت یا رقابت ایجاد نکرد؟

بنده نسبت به هر دو عزیزان رابطه مراد و مریدی داریم. از خواندن هر دو عزیز استقبال می‌کنم. حتی چند مدت قبل هم در کلاس‌های مداحی هیئت رزمندگان اسلام سخنرانی می‌کردم که بعد از کلاس، بعضی از افراد در ارتباط با دعاخوانی سوالاتی را مطرح کردند و بنده هم آن‌ها را به حاج آقا مرتضی ارجاع دادم و گفتم که با ایشان تماس بگیرند. هر کاری ممارست و تمرین می‌خواهد. کسانی که موفق بوده‌اند و به قله موفقیت رسیده‌اند، زحمت‌های بسیاری را کشیده‌اند و تمرین‌های مختلفی را انجام داده‌اند.

می‌گویند که پاکت‌های مداحان میلیونی شده است. آیا تایید می‌کنند؟

بله امکان دارد (با خنده).

پس تایید می‌کنید؟

البته این را هم عرض کنم که ارزش کار مداحان خیلی بیشتر از این اعداد و ارقام است. اگر یک مداحی بگوید که برای هر بیت به من این مقدار مبلغ را بدهید، خودش را پایین آورده و تنزیل کرده است. ارزش آن چه که مداحان انجام می‌‍دهند را فقط خود خداوند و اهل بیت (ع) درک می‌کنند.

این یعنی اینکه شما پاکت و صله نمی‌گیرید؟

عرض بنده چیزی دیگری است. مداحی بیزنس و تجارت نیست. هر هیئتی هم که به بنده مبلغی را داده است، آن را به عنوان هدیه اهل بیت (ع) قبول کرده‌ام.

یعنی اگر جایی بخوانید و به شما صله ندهند ناراحت نمی‌شوید؟

خیر. حتی در برهه‌ای که به بیت مقام معظم رهبری و هم چنین بیت امام خمینی (ره) می‌رفتم، جلوی درب ورودی می‌ایستادم و صله‌ام را بین مردم توزیع می‌کردم و می‌گفتم که این هدیه حضرت آقاست.

یعنی مداحی شغلتان نیست؟

خیر. من از همان بچگی کاسب بودم و اکنون هم شغل مجزایی دارم و این نیست که به مداحی اهل بیت (ع) به چشم شغل نگاه کنم.

با این موافق هستید که مداحی به عنوان شغل مداحان باشد؟

بله. البته برای کسی خوب است که کار دیگری را انجام ندهد. گاهی اوقات هست که یک فرد تمام راه‌های موجود برای انتخاب شغل را امتحان می‌کند و به این نتیجه می‌رسد که اگر یک حرفه تخصصی را دنبال کند موفق‌تر می‌شود.

اگر وجود مقدس حضرت سیدالشهدا (ع) را با چشمان دنیایی ببینید، چه واکنشی نشان می‌دهید؟

همیشه گفته‌ام که «اگرچه دوست به چیزی نمی‌خرد ما را/ به عالمی نفروشیم مویی از سر دوست». من خودم را در این اندازه‌ها نمی‌بینم و در اینکه این بزرگان ما را زیر نظر دارند و عنایاتشان به ما می‌رسد هیچ شکی نیست. توصیه من به جوانان این است که اخلاق مدار باشند. موضوعی که باعث متمایز و برجسته شدن اهل بیت (ع) شد، اخلاق آن‌ها بود. ما باید از رفتار امام حسن مجتبی (ع) با آن فرد ناسزاگو الگو و درس بگیریم تا بتوانیم موفق شویم.