در برخي منابع بيان مي كنند كه محل رسمي و شناخته شده‌اي كه براي قضاوت امير مؤمنان علي(ع) ذكر شده «دكة القضاء» در مسجد كوفه است و در اين مكان حضرت علي(ع) به شكايات مردم رسيدگي و درباره آن ها قضاوت مي كرده است. به همين منظور براي روشن شدن موضوع پاسخ هاي را ارائه خواهيم كرد.
عقیق: در بسياري از منابع به مكاني به نام «دكة القضاء» اشاره شده كه در ميان مسجد كوفه قرار داشت و برخي در توصيف آن نوشته‌اند كه اين مكان در جايگاهي قرار دارد كه هيچ سايه‌باني بر روي آن نيست.[1] عنوان «دكة القضاء» و در كنار آن «دكة الطست» از گذشته براي اين مكان مورد استفاده قرار مي‌گرفت[2] و از نوشتارهاي موجود در سده‌هاي مختلف تاريخي برمي‌آيد كه هم اين نام و هم جايگاه آن، همان چيزي است كه امروزه وجود دارد. [3]
با توجه به آنچه گفته شد، توضيحاتي را در اين زمينه ارائه مي‌كنيم:
1. از امام علي(ع) قضاوت‌هاي بسياري حتي در زمان پيامبر(ص) نقل شده است.[4] بر اين اساس، جايگاه قضاوت امام منحصر در اين مكان نبوده است.
2. امام علي(ع) در اين مكان، علاوه بر قضاوت به امور ديگري نيز مي‌پرداخت، چنان‌كه در روايتي مي‌خوانيم: «حضرتشان بر دكة القضاء نشسته بود كه مردي به نام صفوان بن اكحل نزد او آمده و گفت: من از شيعيان شما هستم و گناهاني انجام داده‌ام و مي‌خواهم با نشان دادن راه بخشش مرا پاك گرداني...».[5]
3. مسجد كوفه از جمله اماكن مقدس اسلامي به شمار مي‌آيد كه نمادها و مزارهاي مختلفي در داخل و پيرامون آن وجود دارد كه براي بيشتر آنها - از جمله همين دكة القضاء - اعمال مشخص و معيّني در منابع ذكر شده است.[6]
4. مسئله‌اي در منابع فقهي مورد بررسي قرار گرفته كه آيا انجام قضاوت در مسجد كراهت دارد يا نه؟ برخي از فقها از وجود چنين مكاني در مسجد كوفه - كه در آنجا امام به قضاوت مي‌پرداخت – برداشت كرده‌اند كه قضاوت در مسجد كراهتي ندارد.[7]
پی نوشت ها:
[1]. ابن ادريس حلّي، السرائر الحاوي لتحرير الفتاوي، محقق، مصحح، موسوي، حسن بن احمد، ابن مسيح، ابو الحسن، ج 2، ص 157، قم، دفتر انتشارات اسلامي، چاپ دوم، 1410ق.
[2]. طبري آملي، محمد بن جرير بن رستم، نوادر المعجزات في مناقب الأئمة الهداة(ع)، محقق، مصحح، اسدي، باسم محمد، ص 134، قم، دليل ما، چاپ اول، 1427ق.
[3]. شيخ طوسي، محمد بن حسن، الخلاف، محقق، مصحح، خراساني، علي، شهرستاني، سيد جواد، طه نجف، مهدي، عراقي، مجتبي، ج 6، ص 211، قم، دفتر انتشارات اسلامي، چاپ اول، 1407ق.(قرن پنجم)؛ علامه حلّي، حسن بن يوسف، مختلف الشيعة في أحكام الشريعة، ج 3، ص 92، قم، دفتر انتشارات اسلامي، چاپ دوم، 1413ق.(قرن هفتم)؛ فيض كاشاني، محمد محسن، الوافي، ج 7، ص 507، اصفهان، كتابخانه امام أمير المؤمنين علي(ع)، چاپ اول، 1406ق.(قرن يازدهم). و ...
[4]. شيخ مفيد، الارشاد في معرفة حجج الله علي العباد، ج 1، ص 197، قم، كنگره شيخ مفيد، چاپ اول، 1413ق.
[5]. ابن شاذان قمي، أبو الفضل سديدالدين، الفضائل، ص 74، قم، منشورات الرضي، چاپ دوم، 1363ش.
[6]. ر. ك: ابن مشهدي، محمد بن جعفر، المزار الكبير، محقق، مصحح، قيومي اصفهاني، جواد، ص 176، قم، دفتر انتشارات اسلامي، چاپ اول، 1419ق؛ عاملي (شهيد اول)، محمد بن مكي، المزار في كيفية زيارات النبي و الأئمة(ع)، ص 252، قم، مدرسه امام مهدي(عج)، چاپ اول، 1410ق.
[7]. فخر المحققين حلّي، محمد بن حسن، ايضاح الفوائد في شرح مشكلات القواعد، محقق، مصحح، موسوي كرماني، سيد حسين، اشتهاردي، علي‌پناه، بروجردي، عبدالرحيم، ج 4، ص 310، قم، مؤسسه اسماعيليان، چاپ اول، 1387ق؛ ابن براج طرابلسي، قاضي عبد العزيز، المهذب، ج 2، ص 592، قم، دفتر انتشارات اسلامي، چاپ اول، 1406ق.
منبع: اسلام كوئست
211008
با توجه به آنچه گفته شد، توضيحاتي را در اين زمينه ارائه مي‌كنيم:
1. از امام علي(ع) قضاوت‌هاي بسياري حتي در زمان پيامبر(ص) نقل شده است.[4] بر اين اساس، جايگاه قضاوت امام منحصر در اين مكان نبوده است.
2. امام علي(ع) در اين مكان، علاوه بر قضاوت به امور ديگري نيز مي‌پرداخت، چنان‌كه در روايتي مي‌خوانيم: «حضرتشان بر دكة القضاء نشسته بود كه مردي به نام صفوان بن اكحل نزد او آمده و گفت: من از شيعيان شما هستم و گناهاني انجام داده‌ام و مي‌خواهم با نشان دادن راه بخشش مرا پاك گرداني...».[5]
3. مسجد كوفه از جمله اماكن مقدس اسلامي به شمار مي‌آيد كه نمادها و مزارهاي مختلفي در داخل و پيرامون آن وجود دارد كه براي بيشتر آنها - از جمله همين دكة القضاء - اعمال مشخص و معيّني در منابع ذكر شده است.[6]
4. مسئله‌اي در منابع فقهي مورد بررسي قرار گرفته كه آيا انجام قضاوت در مسجد كراهت دارد يا نه؟ برخي از فقها از وجود چنين مكاني در مسجد كوفه - كه در آنجا امام به قضاوت مي‌پرداخت – برداشت كرده‌اند كه قضاوت در مسجد كراهتي ندارد.[7]
پی نوشت ها:
[1]. ابن ادريس حلّي، السرائر الحاوي لتحرير الفتاوي، محقق، مصحح، موسوي، حسن بن احمد، ابن مسيح، ابو الحسن، ج 2، ص 157، قم، دفتر انتشارات اسلامي، چاپ دوم، 1410ق.
[2]. طبري آملي، محمد بن جرير بن رستم، نوادر المعجزات في مناقب الأئمة الهداة(ع)، محقق، مصحح، اسدي، باسم محمد، ص 134، قم، دليل ما، چاپ اول، 1427ق.
[3]. شيخ طوسي، محمد بن حسن، الخلاف، محقق، مصحح، خراساني، علي، شهرستاني، سيد جواد، طه نجف، مهدي، عراقي، مجتبي، ج 6، ص 211، قم، دفتر انتشارات اسلامي، چاپ اول، 1407ق.(قرن پنجم)؛ علامه حلّي، حسن بن يوسف، مختلف الشيعة في أحكام الشريعة، ج 3، ص 92، قم، دفتر انتشارات اسلامي، چاپ دوم، 1413ق.(قرن هفتم)؛ فيض كاشاني، محمد محسن، الوافي، ج 7، ص 507، اصفهان، كتابخانه امام أمير المؤمنين علي(ع)، چاپ اول، 1406ق.(قرن يازدهم). و ...
[4]. شيخ مفيد، الارشاد في معرفة حجج الله علي العباد، ج 1، ص 197، قم، كنگره شيخ مفيد، چاپ اول، 1413ق.
[5]. ابن شاذان قمي، أبو الفضل سديدالدين، الفضائل، ص 74، قم، منشورات الرضي، چاپ دوم، 1363ش.
[6]. ر. ك: ابن مشهدي، محمد بن جعفر، المزار الكبير، محقق، مصحح، قيومي اصفهاني، جواد، ص 176، قم، دفتر انتشارات اسلامي، چاپ اول، 1419ق؛ عاملي (شهيد اول)، محمد بن مكي، المزار في كيفية زيارات النبي و الأئمة(ع)، ص 252، قم، مدرسه امام مهدي(عج)، چاپ اول، 1410ق.
[7]. فخر المحققين حلّي، محمد بن حسن، ايضاح الفوائد في شرح مشكلات القواعد، محقق، مصحح، موسوي كرماني، سيد حسين، اشتهاردي، علي‌پناه، بروجردي، عبدالرحيم، ج 4، ص 310، قم، مؤسسه اسماعيليان، چاپ اول، 1387ق؛ ابن براج طرابلسي، قاضي عبد العزيز، المهذب، ج 2، ص 592، قم، دفتر انتشارات اسلامي، چاپ اول، 1406ق.
منبع: اسلام كوئست
211008
