معروف‌ترین کتاب‌ها درباره زندگانی حضرت فاطمه(س)

کثرت و حجم زیاد نوشته ها درباره آن حضرت قابل توجه است، همچنین تاثیرگذارى این نوشته ها در فرهنگ مسلمانان نوعى پیوند گسست ناپذیر بین مردم و خاندان عترت (ع) ایجاد کرده است. فرهنگ مکتوب مسلمانان اگر چند پاره داشته باشد، بى شک یک بخش آن را فاطمیات (آثار درباره حضرت فاطمه) تشکیل مى دهد. تاریخ فاطمیات داراى تحولات و تطورات بوده است. این تاریخ گویاى این است که اولین کسى که تاریخچه اى از زندگانى حضرت صدیقه کبرى (س) را به قلم آورده و به صورت کتاب تدوین کرده ابوصادق سلیم بن قیس هلالى کوفى متوفاى سال ۷۶ هجرى است.

مطالب مربوط به حضرت زهرا(ع) را به فاصله اى کمتر از سه سال از شهادت آن حضرت به نقل از امیرالمومنین(ع) و سلمان و ابوذر و مقداد که شاهدان عینى ماجراها بوده اند نقل کرده است. کتاب هایى که در طول قرن ها درباره فاطمه زهرا(ع) تدوین شده اکثراً از کتاب سلیم استفاده کرده و مطالب آن را نقل کرده اند. این یادگار هزار و چهارصد ساله بارها چاپ شده و متن تحقیق شده آن به عربى و فارسى و اردو و انگلیسى در دسترس عموم است. تعدادى از کتاب هاى درباره حضرت زهرا(ع) مفقود شده است، همچنان که شیخ صدوق چهار کتاب در چهار موضوع مربوط به آن حضرت تالیف کرده ولى هیچ کدام در دست نیست. از سوى دیگر بسیارى از علماى گذشته تالیفاتى در تاریخ اهل بیت(ع) داشته اند و در آن کتاب ها به شرح زندگانى حضرت فاطمه زهرا(ع) پرداخته اند. شمار زیادى از این کتاب ها امروزه موجود است و گاهى از کتاب هاى مستقل درباره حضرت پرمحتواتر و بزرگ ترند.

در زیر به برخی از معروف ترین کتاب هایی که درباره زندگی، سیره ومعارف حضرت فاطمه (س) روایت شده است، اشاره می کنیم:

«اخلاق‌ فاطمه‌ (س)»، نوشته احمد لقمانی‌، نشر عطر سعادت‌
در این‌ کتاب‌ به‌ دیدگاه‌های‌ اخلاقی‌ در سیره‌ و سخنان‌ الهی‌ زهرای‌ مرضیه‌ (س) پرداخته‌ شده‌ است‌. نخست‌ اخلاق‌ اجتماعی‌، خانوادگی‌، سیاسی‌ و اقتصادی‌ مورد نگارش‌ قرار گرفته‌، و سپس‌ 13 ویژگی‌ اخلاقی‌در زندگی‌ حضرت‌ زهرا (س) بحث‌ شده‌ است‌. موضوع‌ کتاب‌ جوانان‌ و جامعه‌ معرفی‌ شده‌ است‌.

«اشکنامه‌»، نوشته مهدی‌ صفیاری‌، نشر ام‌ابیها
این‌ کتاب‌ اشعار سروده‌ مهدی‌ صفیاری‌ در مرثیه‌ و نوحه‌ خوانی‌ حضرت‌ زهرا (س) و قسمتی‌ نیز در اواخر کتاب‌ مرثیه‌ و نوحه‌ خوانی‌ ایام‌ محرم‌ است‌. عنوان‌ دیگر کتاب‌ "مجموعه‌ نوحه‌ و مرثیه‌ ایام‌ فاطمیه‌ است.

«اما دخترم‌ فاطمه‌ ...!»، نوشته ب‌، ام‌ نرجس‌، انتشارات‌ دلیل‌
این‌ کتاب‌ در دو بخش‌ است‌: بخش‌ اول‌ مناقب‌ فاطمه‌ (س) از زبان‌ پیامبر (ص) باعنوان‌های‌ زیر: 1. مناقب‌ فاطمه‌ (س) قبل‌ از این‌ عالم‌. 2 . مناقب‌ فاطمه‌ (س) در این‌ عالم‌. 3 . مناقب‌فاطمه‌ (س) بعد از این‌ عالم‌. بخش‌ دوم‌: مصائب‌ فاطمه‌ (س) از زبان‌ پیامبر اکرم‌ (ص) ‌است‌. این‌ کتاب‌ جلد دوم‌ از سری‌ "در آستان‌ فاطمه‌ (س) " است‌. عنوان‌ دیگر کتاب‌ "مناقب‌ و مصائب‌حضرت‌ زهرا (س) از زبان‌ پیامبر (ص) " است.

«انارهای‌ آسمانی»‌، نوشته مجید ملا محمدی، نشر مطهر
در این‌ کتاب‌ چند قصه‌ درباره‌ حضرت‌ زهرا (س) آمده‌ که‌ اولین‌ آن‌ها قصه‌ انارهای‌ آسمانی‌ است‌ و کتاب ‌به‌ نام‌ آن‌ اسم‌ گذاری‌ شده‌ و سایر داستان‌ها بدین‌ قرار است: انارهای‌ آسمانی، چادر ساده فاطمه‌ (س)، مسابقه‌ خوشنویسی‌، یک‌ تک‌ لبخند، پس‌ از سه‌ روز، قصه‌ عطر خوشبو و هدیه‌های‌ بهشتی‌. عنوان‌ دیگر کتاب‌ "داستان‌هایی‌ از زندگی‌ حضرت‌ فاطمه‌ (س) " است‌.

«انوار حدیث‌ کساء»، سید اسد عالم‌ نقوی‌، انتشارات‌ طاووس‌ بهشت‌
در این‌ کتاب‌ حدیث‌ کساء را با اسناد معتبر شیعه‌ و از منابع‌ اهل‌ سنت‌ نقل‌ کرده‌ است‌. بعد از ذکر حدیث‌کساء شرح‌ و تحلیل‌ قصة‌ کساء به‌ صورت‌ شیوا و عاطفی‌ آمده‌ و سپس‌ چند حدیث‌ در محبت‌ و ولایت‌ آل‌محمد (ع) ذکر شده است‌.

«زندگانی حضرت فاطمه (ع)»، برگزیده منتهی الامال، حاج شیخ عباس قمی، دفتر نشر برگزیده
این کتاب در سه فصل است؛ فصل اول: ولادت با سعادت حضرت فاطمه(ع)،فصل دوم: اسمی و القاب شریفه حضرت فاطمه(ع) و نماز توسل به حضرت فاطمه(ع) و فصل سوم: وفات و وصیت های حضرت فاطمه(ع).

«چشمه در بستر»، سیدمسعود آقایی، مؤسسه فرهنگی انتشاراتی حضور
هر نویسنده‏ای که در زمینه معارف فاطمی قلم به‏دست گرفته است با توجّه به توان و علاقه‏ای که داشته به موضوع خاصّی از ویژگی‏ها و ابعاد شخصیت این الگوی کامل الهی پرداخته است. مؤلف اثر حاضر می‏کوشد تا خواننده را با اقدامات حضرت فاطمه علیهاالسلام و علل و انگیزه‏های آن آشنا سازد. این کتاب دارای 468 صفحه، 74 موضوع اصلی و سه ضمیمه تکمیلی است. وی در مقدمه کتاب درباره هدف از تألیف این اثر می‏نویسد.

«فاطمه زهرا شادمانی دل پیامبر»، احمد رحمانی همدانی و حسن افتخارزاده سبزواری، نشر بدر
اصل کتاب به زبان عربی است و عنوانش "فاطمه الزهرا بهجت قلب المصطفی " است که جزو کتاب‌های دست یک درباره حضرت زهرا (س) و زوایای پنهان زندگی ایشان است. ترجمه‌ای روان و چاپی درخور یک کتاب به یاد ماندنی را به مخاطبان عرضه کرده است.

«فاطمه الزهرا از ولادت تا شهادت»، مؤلف: سید محمد کاظم قزوینی، مترجم: علی کرمی، نشر مرتضی
اهل علم، مؤلف این کتاب را "علامه " می‌خوانند. وی مجتهدی مبرز و کلامی مسلمی است که یک دوره کتاب ارزشمند درباره زندگی اهل‌بیت(علیهم السلام)، تالیف کرده است. اصل کتاب‌ها به زبان عربی تالیف شده‌اند ولی اغلب آنها در زمان حیات مؤلف به فارسی برگردانده شده و به چاپ رسیدند. آیت‌الله قزوینی این کتاب‌ها را به سیاق واحد "من المهد الی اللحد " تالیف کرده و در آنها ضمن بهره بردن از منابع دسته یک تاریخ و حدیث و کلام به تبیین شرایط و کیفیت زندگی حضرات اهل بیت پرداختند. امام علی، زینب کبری، امام هادی و امام زمان (علیهم السلام) در این مجموعه ارزشمند، پرفروش‌ترین بوده‌اند.

«زندگانی فاطمه الزهرا»، حسین عماد زاده، نشر اسلام
کتابی با نثری سلیس و همه فهم که مانند سایر کتاب‌های انتشارات اسلام، هم دقیق و مستند هستند.

«صدیقه شهیده»، سید عبدالرزاق موسوی مقرم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین
موسوی مقرم را با مقتل‌هایی می‌شناسند که تالیف کرده است. این مقتل‌ها در عین اختصار پر مغز و مستند است. این کتاب جزء معدود کتاب‌های فارسی است که اهل تاریخ و اسلام‌شناسان، آن را به زبان عربی و سایر زبان‌ها برگردانده‌اند.

«نهج الحیات (فرهنگ سخنان حضرت فاطمه)»، محمد دشتی، مؤسسه تحقیقاتی امیرالمؤمنین
دانشنامه‌ای کوچک از احادیث کمتر شنیده شده حضرت صدیقه کبری.

«سیصد و شصت داستان از فضایل، مصائب و کرامات حضرت فاطمه(س)»، عباس عزیزی، نشر سلسله
عباس عزیزی را بیشتر با داستان‌ها وحکایتهایش می‌شناسیم که با محوریت اهل بیت (ع)، از منابع دست یک روایی، تهیه و روانه بازار کرده است. کتاب‌هایی که شاید حجم زیادی نداشته باشند ولی سرشار از حکایت‌های ناشنیده‌ای هستند که با حسن سلیقه و انتخاب در جایی گرد آمده‌اند.

«زندگانی فاطمه زهرا»، سید جعفر شهیدی، دفتر نشر فرهنگ اسلامی
بیش از 15 مرتبه این کتاب تجدید چاپ شده است. می‌گویند استاد شهیدی که سال گذشته فوت کرد در این کتاب دقت نظر خود را بار دیگر در حوزه تألیف و پژوهش اثبات کرد.

«کشتی پهلو گرفته»، سید مهدی شجاعی، نشر نیستان
از این کتاب تاکنون بیش از دویست هزار نسخه به فروش رفته است. یک متن ادبی و روحانی از سید مهدی شجاعی؛ که در عین استناد به منابع درجه یک، از اتقان در روایتگری برخوردار است. خیلی‌ها معتقدند که "کشتی پهلو گرفته " شاهکار شجاعی است. روضه‌های مکتوب شجاعی را با دل باید گریست.

«فاطمه فاطمه است»، علی شریعتی، نشر چاپخش
یک متن ادبی پر از حس و حال. علی شریعتی در مقام یک شیعه علوی کوشیده است که بسراید فاطمه بودن فاطمه را!

«زندگانی صدیقه کبری حضرت فاطمه زهرا(س)»، عبدالحسین دستغیب، نشر جزایری
خیلی‌ها دستغیب را از اولیای خدا می‌دانند و از خواص اهل علم. او که از سیده نساء عالمین بنویسد باید خوانده شود.

«زندگانی فاطمه الزهرا(س)»، ناصر مکارم شیرازی، نشر محبان فاطمه
چه چیزی از این بهتر و بالاتر که یک مرجع تقلید در رثای حضرت زهرا مرثیه‌نگاری کند. کتابی ارزشمند که صحیح‌ترین و معتبرترین اقوال تاریخی را نقل کرده است. مکارم شیرازی پر تالیف‌‌ترین مراجع روزگار ما است.

«بحار الانوار (جلد 43)»، محمد باقر مجلسی، محمد روحانی علی آبادی، نشر مهام
اگر دلت می‌خواهد که تمام احادیث مرتبط با حضرت زهرا(س) را در کتابی داشته باشی باید جلد 43 کتاب شریف بحارالانوار را بخری ! خاصیت ترجمه بحارالانوار این است که تک جلدی هم می‌توان آنرا خرید. به خلاف چاپ عربی که فقط به صورت دوره کامل به فروش می‌رسد.

«اسرار فدک»، محمد باقر انصاری و سید حسین رجائی، نشر دلیل ما
نویسندگان، متن خطبه فدکیه را با 17 نسخه اصیل تاریخی، تطبیق داده‌اند. یک کار نادر گروهی که تمام اختلاف نسخه‌ها را مشخص کرده است. این کتاب، یک کتابشناسی پر و پیمان هم از کتاب‌های مرتبط با خطبه فدک دارد. این کتاب لیست بیش از 200 عنوان کتاب تخصصی درباره سرزمین فدک و خطبه‌اش را نیز دربرمی‌گیرد.

منبع: شبستان

211001