امام زمان(عج) واسطۀ فیض و نزول برکات

حجت الاسلام سید کاظم طباطبایی نژاد در این قسمت با موضوع برکات امام زمان(ع) در زمان غیبت به ارائه مطالب می پردازند:

حضور امام در میان جامعه برکات فراوانی دارد؛ مردم از نعمت هدایت گیری حضرت بهرمند می شوند و هم واسطه فیض بودن حضرت باقی است. مشکلات مردم مستقیما با تدبیر امام قابل حل است، حتی در مباحث اجتماعی، سیاسی و مدیریتی.

اما اگر به عللی امام از جامعه غایب باشند، ممکن است برخی از برکات حضور امام در جامعه از بین برود. اینکه فیض حضور امام در جامعه را نداریم و امکان مراجعه مستقیم به ایشان را نداریم، کاستی در جامعه ماست. اما این به این معنا نیست که برکاتش منحصر به این نکته باشد، بلکه برکات حضور حضرت بیشتر از این هاست.

در روایات به این برکات اشاره شده است، برخی روایات برای مخاطبان عام به صورت تمثیل اصل وجود برکات را مطرح می کند. برخی دیگر برای مخاطبان خاص مطرح شده است، برخی روایات وجود امام را به خورشید پشت ابر تشبیه کرده اند. یعنی برکات عام وجود امام در جامعه را مطرح می کند.

امام صادق(ع) وجود امام را در جامعه فراتر از حضور می داند و می فرماید: همان طور که مردم از خورشید پشت ابر از نور وجود خورشید فایده می برند، امام نیز اگرچه در جامعه غایب هستند ولی به مردم فایده می رسانند، امام زمان(ع) نیز در روایتی فرمودند: چگونگی بهره بردن از من در روزگار غیبتم مانند سود بردن از خورشید است. زمانی که ابر او را می پوشاند.

علامه مجلسی در کتاب بحار الانوار در جلد 52 این روایت را تبیین کردند و در مورد  اینکه چگونه این تشبیه صورت می گیرد، نکات زیبایی را مطرح کرده اند، علامه 8 وجه بیان کردند، نکته اول اینکه همان طور که آفتاب پوشیده در ابر با همه فایده ای که دارد اما مردم در هر لحظه انتظار دارند این ابر برطرف شود و خورشید آشکار شود تا از آن بیشتر استفاده ببرند. در ایام غیبت نیز شیعیان با اخلاص در همه حال انتظار فرج را دارند و مایوس نمی شوند.

تشبیه امام به خورشید پس ابر این است که کسانی که وجود امام را با همه آثار انکار می کنند، مانند انکار کنندگان وجود خورشید در پشت ابر هستند.

پنهان شدن خورشید پشت ابر از آشکار بودن آن در زمان هایی بهتر است. زیرا مصلحت هایی دارد. مانند بارش باران، پس خورشید پس ابر نور می دهد، زمین را روشن می کند ولی در عین حال نعمت دیگری دارد.

گاهی آفتاب از میان ابرها بیرون می آید. یکی به آن نگاه می کند و دیگری توجه ندارد. همچنین ممکن است در ایام غیبت امام، گاهی آشکار شود. مردم گاه از وجود ایشان استقاده می برند و گاه برخی افراد از وجود ایشان استفاده نمی برند. این مساله بستگی به قدرت و همت اشخاص در استفاده از امام دارد.

بنابراین نور عالم هستی و علم هدایت توسط امام به مردم می رسد، همچنین با اخبار ثابت شده که ائمه علت غایی مخلوقات هستند و اگر نبودند نور عالم به مردم نمی رسید. وساطت و توسل به آنها واسطه فیض بودن برای مردمان است.

برکات دیگر امام را باید مورد توجه قرار دهیم. در روایات این گونه آمده است که بقای نظام زمین مرتبط با وجود امام است، زمین بدون وجود امام باقی نمی ماند و نابود می شود، اگر زمین یک لحظه بدون وجود امام باشد، در هم فرو می ریزد، مجموعه روایات این موضوع فراوان است.

در کتاب تهذیب الاحکام از امام صادق(ع) روایت شده است، زمین بدون عالم اهل بیت(ع)، باقی نمی ماند. در روایت دیگری آمده است. زمین بدون امام حتی یک روز هم نخواهد بود.

نکته دیگر از روایات اینکه امام واسطه فیض است که باعث می شود فیوضات الهی بر مردم نازل شود. این واسطه فیض بودن در روایات اشاره شده که اگر امام نباشد، برکات الهی بر مردم نازل نمی شود، پیامبر(ص) فرمودند: نخستین اوصیاء، امام علی(ع) و آخرین امام مهدی(ع) است، خدا دینش را با اهل بیت(ع) حفظ می کند. بندگانش را با آنها روزی می دهد، به خاطر آنها باران را فرو می فرستد. یعنی ائمه واسطه فیضی هستند که تمام برکات به خاطر آنها حاصل می شود.

در روایت دیگری آمده که اهل بیت(ع) امان زمین هستند، پیامبر(ص) فرمودند: اهل بیت(ع) برای مردم زمین امنیت می آورند، امام زمان(ع) نیز فرمودند: من امان زمینیان هستم، توجه به این نکته مهم است که خداوند فیوضات خود را بر مردم مطابق قاعده و سنتی در اختیار قرار می دهد. بنابراین یکی از سنت های الهی این است که امام باید برای نزول برکات به مردم واسطه باشد.

برکات وجود امام در جامعه عام است، مانند بقای نظام زمین، امان یافتن مردم، بقای نظام جهان و فرود آمدن نعمت. یک سری برکات خاص نیز وجود دارد. مانند هدایت باطنی، اینکه هدایت عام برای همه مردم است ولی هدایت خاص به معنای رساندن به مقصد است.

شرط برخورداری از هدایت خاص الهی پیروی از هدایت عام است. امام در زمان حضور هدایت عام و خاص دارند. اما در زمان غیبت این هدایت به نحو دیگری بروز دارد. اینکه امام به نسبت ویژگی های افراد دست آنها را می گیرد و به سمت خدا رهنمون می کند.

منبع:شبستان