۰۲ آذر ۱۴۰۳ ۲۱ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۵۱ : ۲۳
مدیر بنیاد مهدی موعود (عج) قم در گفت و گویی مطرح کرد:
زیارت ناحیه؛فرصت رسیدن به انتظارازمعبرعاشورا
امام عصر(عج) در اوج عشق آفرینی و بیان جلوه های محبت تلاش دارند که هدف سیدالشهداء(ع) یادمان نرود و این عشق و شور ما با شعور و معرفت همراه باشد، که این پاسخی است بر بسیاری از ابراز محبت های غیرعاقلانه و غیرعاشقانه.
عقیق: یکی از برترین و پُرمعناترین زیارات حضرت سیدالشهداء(ع)، زیارت ناحیه مقدسه منتسب به حضرت حجت(عج) است که به زیبایی تمام همه آنچه به امام(ع) و عاشورای ایشان اخصاص دارد را پیش چشم زائر تصویر می کند. از این رو و به مناسبت قرار داشتن در محرم حسینی با حجت الاسلام ناصر شهیدی، مدیر بنیاد مهدی موعود (عج) قم، تدوین کننده کتاب «فرات تا فرات» و مولف کتاب هایی همچون «گذری بر زیارت جامعه کبیره»، «فراغ مهدی، رثای حسین» و «از فاطمیه تا محرم» درباره محتوا و اهداف این زیارت به گفت و گو پرداخته ایم که مشروح آن را می خوانید:
زیارت ناحیه مقدسه از نظر منبع صدور و صحت روایت دارای چه شانیتی است و آیا در منابع معتبر شیعی به آن اشاره شده است؟
زیارت ناحیه مقدسه توقیع امام زمان (عج) به یکی از نواب خاصه ایشان است که در معتبرترین منابع شیعی نقل شده است از آن جمله «اقبال» و «مصباح الزائر» سیدبن طاووس، علاوه بر این، این زیارت توسط شیخ مفید، مرحوم ابن مشهدی در «مزار کبیر» و علامه مجلسی در «بحارالانوار»، جلد 98، صفحه 317 نیز نقل شده است.
همچنین، سیدمرتضی با این زیارت، حضرت سیدالشهداء(ع) را زیارت می کرده است.
البته بعضا این سوال پیش می آید که چرا این زیارت در مفاتیح نیامده که به نظر می رسد مرحوم شیخ عباس قمی در نظر داشته که اختصار را رعایت کند و چه بسا چون زیارت عاشورا را در مفاتیح آورده دیگر به ناحیه مقدسه اشاره ای نکرده است.
این زیارت از نظر محتوا چه مضامینی را شامل می شود و درصدد است که مخاطب را با چه حقایقی آشنا کند؟
این زیارت در قالب سوگنامه ای تاثیربرانگیز و مرثیه ای سوزناک در رثای سیدالشهداء(ع) به 10 بخش کلی تقسیم می شود که در هر بخش زائر را با معرفتی آشنا می کند، بخش نخست این زیارت بحث هایی درباره اهل بیت(ع) است و جمیع آنها را شامل می شود.
این بخش به جریان شناسی عاشورا و بررسی عملکرد حضرت سیدالشهداء(ع) در قالب سلام می پردازد و در این بخش به 23 تن از پیامبران الهی سلام شده، سپس بر اولیای الهی سلام می شود و پس از آن بر حضرت سیدالشهداء(ع) که روح زیارت هستند با توجه به مناقب و فضائل ایشان سلام می شود.
بخش بعدی سلام بر اجزاء و جوارح سیدالشهداء(ع) را شامل شده و سپس بر کسانی سلام می شود که حسینی هستند و حسینی می اندیشند، به تعبیری دیگر یاران امام(ع) که برتر از یاران همه انبیاء و اولیاء محسوب می شوند، آنچنان که شخص امام(ع) خود بر این مسئله تصریح دارند.
در حقیقت حضرت حجت(عج) طریق سلام دادن را اینچنین به زائران آموزش می دهند و می فرمایند: «سلام بر روح های به پنهانی برده شده! سلام بر بدن های به زنجیر کشیده شده! سلام بر دورافتادگان از وطن!...»
اشاره داشتید که زیارت ناحیه مقدسه به 10 بخش کلی تقسیم می شود، بعد از گذر از بخش سلام ها زائر با کدام بخش ها با عاشورا همراه می شود؟
بخش دوم ابراز دلداگی قلبی امام زمان(عج) به سیدالشهداء(ع) است و در همین قسمت امام عصر(عج) می فرمایند: «اگر روزگار مرا به تاخیر انداخت و مقدر نبود در کربلا با تو باشم هر صبح و شام بر تو گریه می کنم و آنقدر بر تو گریه می کنم که به جای اشک بر تو خون گریه کنم...»
بخش سوم بیان اوصاف و ویژگی های سیدالشهداء (ع) است چراکه ایشان دارای همه صفات عالیه انسانی بودند. چنانکه در روایات آمده حضرت(عج) به اندازه ای مهمان نواز بودند که وقتی مهمان محو سیمای ایشان می شد برایشان لقمه می گرفتند! یا در عطا به فقیر از میان در هدیه می دادند تا مبادا سائل شرمگین شود!
علاوه بر این، امام عصر(عج) در بیان این اوصاف به فعالیت های اجتماعی سیدالشهداء(ع) همچون اقامه نماز و دادن زکات و اطاعت از خداوند و اینکه در خدمت مردم و گره گشای ایتام بوده اند و نیز عبودیت ایشان اشاره کرده و می فرمایند: «تو برای رسول خدا(ص)، فرزند و برای قرآن سندی!»
به عبارت بهتر، امام زمان(عج) در این زیارت بر مطیع بودن زائر نیز تاکید می کنند.
بخش های بعد چطور؟ درصدد بیان چه حقایقی از عاشورا و زندگی حضرت سیدالشهداء(ع) هستند؟
در بخش چهارم هدف از نهضت سیدالشهداء(ع) و واقعه عاشورا بیان شده و ولی عصر(عج) می فرمایند: «وقتی که ظلم و بیداد دست از آستین بیرون آورد و با سلاح به میدان آمد و گمراهان در ضلالت خود غرق شدند، تو قیام کردی و جانت را فدا کردی»
در بحش پنجم زیبایی های عاشقانه کربلا را ترسیم و مصائب حضرت سیدالشهداء(ع) و اوج مصیبت ایشان را تصویر کرده اند، همچون نشستن شمر بر سینه امام(ع) و بیان نحوه شهادت ایشان.
حضرت حجت(عج) در بخش ششم مصائب بعد از عاشورا و اسارت حضرت زینب (س) و اهل بیت امام(ع) و اینکه با غل و زنجیر به اسارت برده شدند را بیان می کنند.
آیا زیارت ناحیه مقدسه به فلسفه قیام سیدالشهداء(ع) و چرایی تحمل این مصیبت عظما از جانب خاندان رسالت نیز اشاره دارد؟
بله، بخش هفتم بازتاب عاشورای سیدالشهداء(ع) است و بیان می شود که با این جنایات و مصیبت عظیم چه رخ داد و حقیقت این واقعیت تلخ چه بود، امام زمان(عج) می فرمایند: «اسلام را کشتند و سنت ها و احکام را شکستند و پایه های ایمان را از بین بردند و آیات قرآن را تحریف کردند»
بخش هشتم بازتاب و تصویر عاشورا در عالم امکان است که امام عصر(عج) در این باره می فرمایند: «پیامبر(ص) آشفته خاطر و قلبشان پریشان شد، ملائکه به ایشان تسلیت گفته و عزادار شدند و آسمان و ساکنان آن، اهل بهشت، کوه ها و کعبه، مقام ابراهیم مشعرالحرام بر ایشان گریستند»
این زیارت چطور به مقصد و انتها می رسد؟
بخش نهم مناجات حضرت حجت(عج) با خدا است و ایشان ضمن دعا و مناجات به ما می آموزند توسل به ائمه معصوم(ع) تنها راه رسیدن به خدا است.
بخش دهم نماز زیارت به عنوان مکمل آن است و با سور انبیاء و حشر خوانده می شود و دعای طولانی هم طبق سند سیدبن طاووس در قنوت این نماز وارد است.
با توجه به فرازها و مسیری که زائر با خواندن زیارت ناحیه مقدسه طی می کند، در حقیقت امام عصر(عج) درصدد رساندن مخاطب به چه مقصدی هستند و می کوشند کدام پرده ها را از حقیقت عاشورا بردارند؟
این زیارت از ابتدا که با سلام بر انبیای الهی آغاز می شود تا انتها و ختم به نماز به معرفت زائر جهت می دهد تا اگر بخواهد یار واقعی امام(ع) خود باشد اینگونه بیندیشد.
اینکه حضرت حجت(عج) در سلام به جوارح سیدالشهداء(ع) توجه دارند یا از دلدادگی به ایشان سخن می گویند و طرح دیگر مسائل که ذکر شد همه برای این است که به ما بگویند باید از عاشورا به انتظار برسیم و برای رسیدن به مهدی آل رسول(ص) باید از سیدالشهداء(ع) درس گرفت و یاران ایشان را الگو قرار داد.
علاوه بر این، بیان مصائب و اشاره به خون گریستن بر مصائب سیدالشهداء(ع) به مسئله بکاء بر ایشان اشاره دارد و اینکه باید برای رسیدن به امام عصر(عج) و پیوستن به قیام مهدوی گریه کنیم که این از شروط انتظار است و برای آنکه اندیشه، ظاهر و باطن ما مهدوی باشد باید هر صبح و شام بر مصائب اهل بیت(ع) بگرییم.
چنین است که وقتی سیدعبدالکریم کفاش درصدد تشرف به محضر حضرت حجت(عج) برآمد در عالم مکاشفه دید که پیامبر اکرم (ص) می فرمایند: اگر می خواهی به فرزندم مهدی برسی، باید صبح و شام بر حسینم گریه کنی!
زیارت ناحیه مقدسه در قالب یک سوگواره چقدر در فرهنگسازی برای عزاداری سیدالشهداء(ع) موثر و کارآمد است؟
وجود مقدس حضرت حجت (عج) در این زیارت، اوج عشق و مصیبت را بیان کرده اند به گونه ای که چنین تعابیری را در هیچ جای دیگری سراغ نداریم.
به عبارت بهتر امام عصر(عج) در اوج عشق آفرینی و بیان جلوه های محبت تلاش دارند که هدف سیدالشهداء(ع) یادمان نرود و این عشق و شور ما با شعور و معرفت همراه باشد، که این پاسخی است بر بسیاری از ابراز محبت های غیرعاقلانه و غیرعاشقانه.
منبع:قدس
211008
زیارت ناحیه مقدسه از نظر منبع صدور و صحت روایت دارای چه شانیتی است و آیا در منابع معتبر شیعی به آن اشاره شده است؟
زیارت ناحیه مقدسه توقیع امام زمان (عج) به یکی از نواب خاصه ایشان است که در معتبرترین منابع شیعی نقل شده است از آن جمله «اقبال» و «مصباح الزائر» سیدبن طاووس، علاوه بر این، این زیارت توسط شیخ مفید، مرحوم ابن مشهدی در «مزار کبیر» و علامه مجلسی در «بحارالانوار»، جلد 98، صفحه 317 نیز نقل شده است.
همچنین، سیدمرتضی با این زیارت، حضرت سیدالشهداء(ع) را زیارت می کرده است.
البته بعضا این سوال پیش می آید که چرا این زیارت در مفاتیح نیامده که به نظر می رسد مرحوم شیخ عباس قمی در نظر داشته که اختصار را رعایت کند و چه بسا چون زیارت عاشورا را در مفاتیح آورده دیگر به ناحیه مقدسه اشاره ای نکرده است.
این زیارت از نظر محتوا چه مضامینی را شامل می شود و درصدد است که مخاطب را با چه حقایقی آشنا کند؟
این زیارت در قالب سوگنامه ای تاثیربرانگیز و مرثیه ای سوزناک در رثای سیدالشهداء(ع) به 10 بخش کلی تقسیم می شود که در هر بخش زائر را با معرفتی آشنا می کند، بخش نخست این زیارت بحث هایی درباره اهل بیت(ع) است و جمیع آنها را شامل می شود.
این بخش به جریان شناسی عاشورا و بررسی عملکرد حضرت سیدالشهداء(ع) در قالب سلام می پردازد و در این بخش به 23 تن از پیامبران الهی سلام شده، سپس بر اولیای الهی سلام می شود و پس از آن بر حضرت سیدالشهداء(ع) که روح زیارت هستند با توجه به مناقب و فضائل ایشان سلام می شود.
بخش بعدی سلام بر اجزاء و جوارح سیدالشهداء(ع) را شامل شده و سپس بر کسانی سلام می شود که حسینی هستند و حسینی می اندیشند، به تعبیری دیگر یاران امام(ع) که برتر از یاران همه انبیاء و اولیاء محسوب می شوند، آنچنان که شخص امام(ع) خود بر این مسئله تصریح دارند.
در حقیقت حضرت حجت(عج) طریق سلام دادن را اینچنین به زائران آموزش می دهند و می فرمایند: «سلام بر روح های به پنهانی برده شده! سلام بر بدن های به زنجیر کشیده شده! سلام بر دورافتادگان از وطن!...»
اشاره داشتید که زیارت ناحیه مقدسه به 10 بخش کلی تقسیم می شود، بعد از گذر از بخش سلام ها زائر با کدام بخش ها با عاشورا همراه می شود؟
بخش دوم ابراز دلداگی قلبی امام زمان(عج) به سیدالشهداء(ع) است و در همین قسمت امام عصر(عج) می فرمایند: «اگر روزگار مرا به تاخیر انداخت و مقدر نبود در کربلا با تو باشم هر صبح و شام بر تو گریه می کنم و آنقدر بر تو گریه می کنم که به جای اشک بر تو خون گریه کنم...»
بخش سوم بیان اوصاف و ویژگی های سیدالشهداء (ع) است چراکه ایشان دارای همه صفات عالیه انسانی بودند. چنانکه در روایات آمده حضرت(عج) به اندازه ای مهمان نواز بودند که وقتی مهمان محو سیمای ایشان می شد برایشان لقمه می گرفتند! یا در عطا به فقیر از میان در هدیه می دادند تا مبادا سائل شرمگین شود!
علاوه بر این، امام عصر(عج) در بیان این اوصاف به فعالیت های اجتماعی سیدالشهداء(ع) همچون اقامه نماز و دادن زکات و اطاعت از خداوند و اینکه در خدمت مردم و گره گشای ایتام بوده اند و نیز عبودیت ایشان اشاره کرده و می فرمایند: «تو برای رسول خدا(ص)، فرزند و برای قرآن سندی!»
به عبارت بهتر، امام زمان(عج) در این زیارت بر مطیع بودن زائر نیز تاکید می کنند.
بخش های بعد چطور؟ درصدد بیان چه حقایقی از عاشورا و زندگی حضرت سیدالشهداء(ع) هستند؟
در بخش چهارم هدف از نهضت سیدالشهداء(ع) و واقعه عاشورا بیان شده و ولی عصر(عج) می فرمایند: «وقتی که ظلم و بیداد دست از آستین بیرون آورد و با سلاح به میدان آمد و گمراهان در ضلالت خود غرق شدند، تو قیام کردی و جانت را فدا کردی»
در بحش پنجم زیبایی های عاشقانه کربلا را ترسیم و مصائب حضرت سیدالشهداء(ع) و اوج مصیبت ایشان را تصویر کرده اند، همچون نشستن شمر بر سینه امام(ع) و بیان نحوه شهادت ایشان.
حضرت حجت(عج) در بخش ششم مصائب بعد از عاشورا و اسارت حضرت زینب (س) و اهل بیت امام(ع) و اینکه با غل و زنجیر به اسارت برده شدند را بیان می کنند.
آیا زیارت ناحیه مقدسه به فلسفه قیام سیدالشهداء(ع) و چرایی تحمل این مصیبت عظما از جانب خاندان رسالت نیز اشاره دارد؟
بله، بخش هفتم بازتاب عاشورای سیدالشهداء(ع) است و بیان می شود که با این جنایات و مصیبت عظیم چه رخ داد و حقیقت این واقعیت تلخ چه بود، امام زمان(عج) می فرمایند: «اسلام را کشتند و سنت ها و احکام را شکستند و پایه های ایمان را از بین بردند و آیات قرآن را تحریف کردند»
بخش هشتم بازتاب و تصویر عاشورا در عالم امکان است که امام عصر(عج) در این باره می فرمایند: «پیامبر(ص) آشفته خاطر و قلبشان پریشان شد، ملائکه به ایشان تسلیت گفته و عزادار شدند و آسمان و ساکنان آن، اهل بهشت، کوه ها و کعبه، مقام ابراهیم مشعرالحرام بر ایشان گریستند»
این زیارت چطور به مقصد و انتها می رسد؟
بخش نهم مناجات حضرت حجت(عج) با خدا است و ایشان ضمن دعا و مناجات به ما می آموزند توسل به ائمه معصوم(ع) تنها راه رسیدن به خدا است.
بخش دهم نماز زیارت به عنوان مکمل آن است و با سور انبیاء و حشر خوانده می شود و دعای طولانی هم طبق سند سیدبن طاووس در قنوت این نماز وارد است.
با توجه به فرازها و مسیری که زائر با خواندن زیارت ناحیه مقدسه طی می کند، در حقیقت امام عصر(عج) درصدد رساندن مخاطب به چه مقصدی هستند و می کوشند کدام پرده ها را از حقیقت عاشورا بردارند؟
این زیارت از ابتدا که با سلام بر انبیای الهی آغاز می شود تا انتها و ختم به نماز به معرفت زائر جهت می دهد تا اگر بخواهد یار واقعی امام(ع) خود باشد اینگونه بیندیشد.
اینکه حضرت حجت(عج) در سلام به جوارح سیدالشهداء(ع) توجه دارند یا از دلدادگی به ایشان سخن می گویند و طرح دیگر مسائل که ذکر شد همه برای این است که به ما بگویند باید از عاشورا به انتظار برسیم و برای رسیدن به مهدی آل رسول(ص) باید از سیدالشهداء(ع) درس گرفت و یاران ایشان را الگو قرار داد.
علاوه بر این، بیان مصائب و اشاره به خون گریستن بر مصائب سیدالشهداء(ع) به مسئله بکاء بر ایشان اشاره دارد و اینکه باید برای رسیدن به امام عصر(عج) و پیوستن به قیام مهدوی گریه کنیم که این از شروط انتظار است و برای آنکه اندیشه، ظاهر و باطن ما مهدوی باشد باید هر صبح و شام بر مصائب اهل بیت(ع) بگرییم.
چنین است که وقتی سیدعبدالکریم کفاش درصدد تشرف به محضر حضرت حجت(عج) برآمد در عالم مکاشفه دید که پیامبر اکرم (ص) می فرمایند: اگر می خواهی به فرزندم مهدی برسی، باید صبح و شام بر حسینم گریه کنی!
زیارت ناحیه مقدسه در قالب یک سوگواره چقدر در فرهنگسازی برای عزاداری سیدالشهداء(ع) موثر و کارآمد است؟
وجود مقدس حضرت حجت (عج) در این زیارت، اوج عشق و مصیبت را بیان کرده اند به گونه ای که چنین تعابیری را در هیچ جای دیگری سراغ نداریم.
به عبارت بهتر امام عصر(عج) در اوج عشق آفرینی و بیان جلوه های محبت تلاش دارند که هدف سیدالشهداء(ع) یادمان نرود و این عشق و شور ما با شعور و معرفت همراه باشد، که این پاسخی است بر بسیاری از ابراز محبت های غیرعاقلانه و غیرعاشقانه.
منبع:قدس
211008
گزارش خطا
