استاد فاضل لنكراني به پرسشي درباره اقامه عزارداري با توجه به اصل لاضرر پاسخ گفته است.
عقیق:متن پرسش مطرح شده وپاسخ بدين شرح است:
پرسش :عمده اشكال مخالفين اقامه شعائرحسيني (جزع، فزع، صرخه، بكا، سينه زني، زنجير زني) قابل جمع نبودن اينها با اصل لاضرر است و مي گويند اين قبيل عزاداري چيزي جز معصيت و ضرر نيست. لذا خواهشمنديم به تفصيل بيان فرماييد آيا اصل لا ضرر مخالف اقامه ي عزاداري است يا خير؟ و به صورت استدلالي بيان فرماييد چگونه اقامه ي عزاداري با اصل لا ضرر قابل جمع است؟
پاسخ :
اوّلاً مفاد دليل لاضرر نهي از ايجاد ضرر بر نفس نيست بلكه بر حسب تحقيق چنانچه واجبات و يا مستحبات به مرحله ضرر برسد و موجب ضرر شود از حكم خود خارج مي‌شود به عبارت ديگر اين دليل ناظر به سائر ادله اي است كه در شرع وارد شده است و افاده حكم مي‌كند، از اين نظر بر همه ادله اوّليّه حكومت دارد. بنابر اين با اين دليل نمي‌تواند برحرمت ايجاد ضرر بر نفس استدلال نمود، خصوصا با توجه به اين نكته علمي كه مشهور بزرگان معتقدند لا ضرر و لا حرج مثبت نيست، و فقط نافي است، البته اين مطلب به نظر حقير محل تامل است كه در كتاب قاعده لاحرج مفصّل مورد بحث قرار گرفته است.
ثانياً همان طوري كه در محل خود ذكر شده است اين قاعده نمي تواند احكامي را كه در ذات خويش داراي ضرر است منتفي نمايد، مثلاجهاد در راه خدا، پرداخت خمس و زكاه كه در طبيعت اينها ضرر وجود دارد به وسيله اين قاعده منتفي نمي شود.
قضيه ابا عبدالله الحسين(ع) و عزاداري براي آن حضرت آن طوري كه از مجموع روايات استفاده مي شود، از اين قبيل است. زيارت آن حضرت حتي با ظن وقوع در ضرر از استحباب خارج نمي شود.
ثالثاً: بر فرضي كه بپذيريم كه لا ضرر دلالت برحرمت ايجاد ضرر بر نفس دارد امّا جزع و فزع و صرخه و سينه زني و زنجير زني چنانچه يك ضرر قابل اعتنا داشته باشند بايد از آن خودداري شود اما ضرر غير قابل اعتنا از اين قاعده انصراف دارد، به عبارت ديگر بايد يك ضرر مهم عقلائي قابل توجه داشته باشد.
نكات ديگري هم وجود دارد كه درجاي خود بايد متعرض شد.
منبع:حج
211008
پرسش :عمده اشكال مخالفين اقامه شعائرحسيني (جزع، فزع، صرخه، بكا، سينه زني، زنجير زني) قابل جمع نبودن اينها با اصل لاضرر است و مي گويند اين قبيل عزاداري چيزي جز معصيت و ضرر نيست. لذا خواهشمنديم به تفصيل بيان فرماييد آيا اصل لا ضرر مخالف اقامه ي عزاداري است يا خير؟ و به صورت استدلالي بيان فرماييد چگونه اقامه ي عزاداري با اصل لا ضرر قابل جمع است؟
پاسخ :
اوّلاً مفاد دليل لاضرر نهي از ايجاد ضرر بر نفس نيست بلكه بر حسب تحقيق چنانچه واجبات و يا مستحبات به مرحله ضرر برسد و موجب ضرر شود از حكم خود خارج مي‌شود به عبارت ديگر اين دليل ناظر به سائر ادله اي است كه در شرع وارد شده است و افاده حكم مي‌كند، از اين نظر بر همه ادله اوّليّه حكومت دارد. بنابر اين با اين دليل نمي‌تواند برحرمت ايجاد ضرر بر نفس استدلال نمود، خصوصا با توجه به اين نكته علمي كه مشهور بزرگان معتقدند لا ضرر و لا حرج مثبت نيست، و فقط نافي است، البته اين مطلب به نظر حقير محل تامل است كه در كتاب قاعده لاحرج مفصّل مورد بحث قرار گرفته است.
ثانياً همان طوري كه در محل خود ذكر شده است اين قاعده نمي تواند احكامي را كه در ذات خويش داراي ضرر است منتفي نمايد، مثلاجهاد در راه خدا، پرداخت خمس و زكاه كه در طبيعت اينها ضرر وجود دارد به وسيله اين قاعده منتفي نمي شود.
قضيه ابا عبدالله الحسين(ع) و عزاداري براي آن حضرت آن طوري كه از مجموع روايات استفاده مي شود، از اين قبيل است. زيارت آن حضرت حتي با ظن وقوع در ضرر از استحباب خارج نمي شود.
ثالثاً: بر فرضي كه بپذيريم كه لا ضرر دلالت برحرمت ايجاد ضرر بر نفس دارد امّا جزع و فزع و صرخه و سينه زني و زنجير زني چنانچه يك ضرر قابل اعتنا داشته باشند بايد از آن خودداري شود اما ضرر غير قابل اعتنا از اين قاعده انصراف دارد، به عبارت ديگر بايد يك ضرر مهم عقلائي قابل توجه داشته باشد.
نكات ديگري هم وجود دارد كه درجاي خود بايد متعرض شد.
منبع:حج
211008
