۰۳ آذر ۱۴۰۳ ۲۲ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۵۶ : ۱۱
نشانه های خطرناک ترین بیماری اخلاقی
نفاق یکی از مهلک ترین امراض اخلاقی و شخصیتی است که خواری دنیا و عذاب وحشتناک آخرت را در پی دارد، فلذا باید این مرض را شناخت و ریشه آن را در درون خود خشکاند.
عقیق:نفاق یکی از مهلک ترین امراض اخلاقی و شخصیتی است که خواری دنیا و عذاب وحشتناک آخرت را در پی دارد، فلذا باید این مرض را شناخت و ریشه آن را در درون خود خشکاند.
نفاق از واژه های قرآنی است و یکی از سوره های قرآن نیز منافقین نام دارد. نفاق یعنی دورویی، یعنی بی دینی در عین اظهار مسلمانی کردن.
قرآن مجید به دلیل اینکه نفاق در مدینه معضلی اجتماعی شده بود، چندین بار به این مسأله پرداخته و منافقین را با صفاتی یاد می کند؛ قرآن منافقین را « مفسد فی الارض » و آنها را بزرگ ترین دشمن حق و حقیقت می شمارد، به پیامبر هشدار می دهد که به آنان اطمینان نکند و می فرماید جایگاه منافق و کافر در آخرت، آتش دوزخ است.
از خصوصیات منافقین آن است که:
١ـ نماز را با کسالت و بدون اشتیاق می خوانند. قرآن می فرماید علامت منافق آن است که وقتی به نماز می ایستد بی حال و کسل است. (نساء 142)
٢ـ دچار تردید و دودلی هستند. خداوند می فرماید: دو دل و مرددند نه به طرف مومنان می روند و ایمان می آورند و نه به طرف کافران. (نساء 143)
٣ـ تغییر موضع می دهند و با ثبات نیستند. قرآن می فرماید: آنگاه که با مومنین مواجه می شوند می گویند ما با شما هستیم، ولی زمانی که با شیطان و منافقین برخورد می کنند می گویند با شما هستیم و مومنان را مسخره می کنند. (سوره بقره آیه 14) منافقین ذکر خدا را کم می گویند و اهل ریا هستند. (سوره نساء آیه 142)
٤ـ چاپلوسی و تملق، غیبت و حسد ویژگی منافقان است. امام باقر (علیه السلام) فرمودند: دو چهره ها و دو زبان ها افراد بدی هستند در حضور انسان از او تعریف می کنند و پشت سرش از او غیبت می کنند، اگر به آنها کمک شود، حسادت می ورزند و اگر گرفتار شوند او را ترک می کنند.
٥ـ مرتب کار بد می کنند و عذر خواهی می کنند. امام حسین (علیه السلام) فرمودند: از کاری که بعد از آن عذرخواهی می کنی بپرهیز، زیرا مومن نه اشتباه می کند و نه عذر می خواهد و منافق هر روز کار بد می کند و عذر می خواهد.
٦ـ بیمار هستند. قرآن می فرماید: در قلوب منافقین مرضی وجود دارد. پس خدای متعال مرض آنها را افزایش می دهد و در آخرت عذاب دردناکی را به خاطر دروغگوییشان به آنها می دهد. (سوره بقره آیه 7)
٧ـ قسم زیاد می خورند. منافقان قسم های خود را سپر می گیرند که راه خدا را به روی خلق ببندند. (سوره منافقون آیه 2)
٨ـ گناه علنی می کنند و از آن واهمه ای ندارند. قرآن می فرماید: منافقان خدا را فراموش کرده اند و منافقین همان گناهکارانی هستند که گناه علنی می کنند. (سوره توبه آیه 67)
امیرالمۆمنین علی بن ابیطالب سلام الله علیه در یکی از خطب نهج البلاغه شریف خصوصیات اهل نفاق را بر می شمرد که این خصوصیات به حق با منافقین و فتنه گران عصر ما نیز قابل تطبیق است:
"و یعمدونكم بكل عماد و یرصدونكم بكل مرصاد"
منافقین به هر وسیله ای شما را در نظر گرفته و در همه جا در كمین شما هستند.
"حسدة الرخاء و موكد و البلاء و مقنطوا الرجاء"
نسبت به رفاه مردم حسادت می ورزند و روی سختی (به زحمت افتادن مردم) پافشاری نموده امید مردم را نا امید می کنند.
"یتقارضون الثناء و یتراقبون الجزاء"
از همدیگر تمجید و تعریف كرده انتظار پاداش و چشم داشت دارند.
"ان سالوا الحنوا و ان عذلوا لشفوا و ان حكموا اسرفوا"
اگر سۆالی را مطرح كردند روی آن اصرار می ورزند و اگر به انتقاد پرداختند پرده دری می نمایند و اگر در مسئله ای قضاوت كنند ستم روا می دارند و راه خیانت را می پیمایند.
"یقولون فیشبهون و یصفون فیموهون، قد هونوا الطریق، و اضلعوا المضیق"
گفتارشان شبهه انگیز است، در سخن حق را با باطل می آمیزند، راه را آسان جلوه می دهند و راه باریک را کج می کند.
"فهم لمة الشیطان و حمة النیران"
پس آنان گروه شیطان و شعله آتشند.
"اولئك حزب الشیطان الا ان حزب الشیطان هم الخاسرون" اینان گروه و پیروان شیطانند و آگاه باشید كه گروه شیطان تحقیقاَ در زیان غیر قابل جبران هستند.
از تعبیرات ذکر شده که در آیات و روایات برای نفاق گفته شد، می توان فهمید که نفاق یکی از بدترین امراض اخلاقی و شخصیتی است؛ چرا که نفاق باعث می شود منافق با هر گروه و قشر خاصی که برخورد پیدا می کند همانند آنان می شود و مثل آنان بیاندیشد و حتی از افکار و عقاید آنها دفاع کند که این امر خیلی برای جامعه خطرناک است.
رسول خدا (صلی الله علیه واله) در همین باره می فرماید: من برای امت خود نه از مومن می ترسم و نه از مشرک، زیرا مومن بر اثر ایمانی که دارد ضرری برای برادر دینی خود ندارد، مشرک را هم خدا به خاطر شرکش سرنگون می سازد. من برای شما فقط از منافق ها می ترسم که آگاه است، با زبان مطلبی را می گوید که شما می دانید و عمل می کنید آنچه را که شما متکی به آن هستید.
هر کس به میزان کردار زشتش کیفر می شود. عذاب های الهی دارای درجاتی است عذاب گاهی الیم و دردناک، گاهی عظیم و بزرگ، گاهی خوار کننده و گاهی عذاب پایدار است. منافقان چون نقش مخربی در جامعه دارند عذابشان الیم و دردناک است. قرآن می فرماید: منافقان در پست ترین جای جهنم هستند. (نساء 145)
اگر نفاق در عمق جان آدمی ریشه کند انسان را به نیستی و نابودی در دنیا و آخرت می کشاند. با دانستن علائم این بیماری انسان می تواند خود را درمان سازد و این صفت پلید را از عمق جسم و روح خود دور سازد.
خداوند در سوره توبه آیه 68 به منافقین مرد و زن و کافران آتش جهم را وعده داده است و در آیه 138 سوره نساء هم می فرماید: به منافقان بشارت بده که عذابی دردناک در انتظار آنهاست.
رسول مکرم اسلام صلی الله علیه و آله فرمودند : داستان منافق مثل وضع شاخه خرمایی است كه كسی آن را برای استفاده در ساختمان از درخت بریده باشد، اما برای آن كار مناسب و مستقیم از كار در نمی آید. ناچار تصمیم می گیرد آن را در موضع دیگری به كار برده كه به خاطر كجی و اعواج بدان كار موفق نمی شود و بالاخره آخرین چاره سوزاندن و از بین بردن آن شاخه است.
نفاق از واژه های قرآنی است و یکی از سوره های قرآن نیز منافقین نام دارد. نفاق یعنی دورویی، یعنی بی دینی در عین اظهار مسلمانی کردن.
قرآن مجید به دلیل اینکه نفاق در مدینه معضلی اجتماعی شده بود، چندین بار به این مسأله پرداخته و منافقین را با صفاتی یاد می کند؛ قرآن منافقین را « مفسد فی الارض » و آنها را بزرگ ترین دشمن حق و حقیقت می شمارد، به پیامبر هشدار می دهد که به آنان اطمینان نکند و می فرماید جایگاه منافق و کافر در آخرت، آتش دوزخ است.
از خصوصیات منافقین آن است که:
١ـ نماز را با کسالت و بدون اشتیاق می خوانند. قرآن می فرماید علامت منافق آن است که وقتی به نماز می ایستد بی حال و کسل است. (نساء 142)
٢ـ دچار تردید و دودلی هستند. خداوند می فرماید: دو دل و مرددند نه به طرف مومنان می روند و ایمان می آورند و نه به طرف کافران. (نساء 143)
٣ـ تغییر موضع می دهند و با ثبات نیستند. قرآن می فرماید: آنگاه که با مومنین مواجه می شوند می گویند ما با شما هستیم، ولی زمانی که با شیطان و منافقین برخورد می کنند می گویند با شما هستیم و مومنان را مسخره می کنند. (سوره بقره آیه 14) منافقین ذکر خدا را کم می گویند و اهل ریا هستند. (سوره نساء آیه 142)
٤ـ چاپلوسی و تملق، غیبت و حسد ویژگی منافقان است. امام باقر (علیه السلام) فرمودند: دو چهره ها و دو زبان ها افراد بدی هستند در حضور انسان از او تعریف می کنند و پشت سرش از او غیبت می کنند، اگر به آنها کمک شود، حسادت می ورزند و اگر گرفتار شوند او را ترک می کنند.
٥ـ مرتب کار بد می کنند و عذر خواهی می کنند. امام حسین (علیه السلام) فرمودند: از کاری که بعد از آن عذرخواهی می کنی بپرهیز، زیرا مومن نه اشتباه می کند و نه عذر می خواهد و منافق هر روز کار بد می کند و عذر می خواهد.
٦ـ بیمار هستند. قرآن می فرماید: در قلوب منافقین مرضی وجود دارد. پس خدای متعال مرض آنها را افزایش می دهد و در آخرت عذاب دردناکی را به خاطر دروغگوییشان به آنها می دهد. (سوره بقره آیه 7)
٧ـ قسم زیاد می خورند. منافقان قسم های خود را سپر می گیرند که راه خدا را به روی خلق ببندند. (سوره منافقون آیه 2)
٨ـ گناه علنی می کنند و از آن واهمه ای ندارند. قرآن می فرماید: منافقان خدا را فراموش کرده اند و منافقین همان گناهکارانی هستند که گناه علنی می کنند. (سوره توبه آیه 67)
امیرالمۆمنین علی بن ابیطالب سلام الله علیه در یکی از خطب نهج البلاغه شریف خصوصیات اهل نفاق را بر می شمرد که این خصوصیات به حق با منافقین و فتنه گران عصر ما نیز قابل تطبیق است:
"و یعمدونكم بكل عماد و یرصدونكم بكل مرصاد"
منافقین به هر وسیله ای شما را در نظر گرفته و در همه جا در كمین شما هستند.
"حسدة الرخاء و موكد و البلاء و مقنطوا الرجاء"
نسبت به رفاه مردم حسادت می ورزند و روی سختی (به زحمت افتادن مردم) پافشاری نموده امید مردم را نا امید می کنند.
"یتقارضون الثناء و یتراقبون الجزاء"
از همدیگر تمجید و تعریف كرده انتظار پاداش و چشم داشت دارند.
"ان سالوا الحنوا و ان عذلوا لشفوا و ان حكموا اسرفوا"
اگر سۆالی را مطرح كردند روی آن اصرار می ورزند و اگر به انتقاد پرداختند پرده دری می نمایند و اگر در مسئله ای قضاوت كنند ستم روا می دارند و راه خیانت را می پیمایند.
"یقولون فیشبهون و یصفون فیموهون، قد هونوا الطریق، و اضلعوا المضیق"
گفتارشان شبهه انگیز است، در سخن حق را با باطل می آمیزند، راه را آسان جلوه می دهند و راه باریک را کج می کند.
"فهم لمة الشیطان و حمة النیران"
پس آنان گروه شیطان و شعله آتشند.
"اولئك حزب الشیطان الا ان حزب الشیطان هم الخاسرون" اینان گروه و پیروان شیطانند و آگاه باشید كه گروه شیطان تحقیقاَ در زیان غیر قابل جبران هستند.
از تعبیرات ذکر شده که در آیات و روایات برای نفاق گفته شد، می توان فهمید که نفاق یکی از بدترین امراض اخلاقی و شخصیتی است؛ چرا که نفاق باعث می شود منافق با هر گروه و قشر خاصی که برخورد پیدا می کند همانند آنان می شود و مثل آنان بیاندیشد و حتی از افکار و عقاید آنها دفاع کند که این امر خیلی برای جامعه خطرناک است.
رسول خدا (صلی الله علیه واله) در همین باره می فرماید: من برای امت خود نه از مومن می ترسم و نه از مشرک، زیرا مومن بر اثر ایمانی که دارد ضرری برای برادر دینی خود ندارد، مشرک را هم خدا به خاطر شرکش سرنگون می سازد. من برای شما فقط از منافق ها می ترسم که آگاه است، با زبان مطلبی را می گوید که شما می دانید و عمل می کنید آنچه را که شما متکی به آن هستید.
هر کس به میزان کردار زشتش کیفر می شود. عذاب های الهی دارای درجاتی است عذاب گاهی الیم و دردناک، گاهی عظیم و بزرگ، گاهی خوار کننده و گاهی عذاب پایدار است. منافقان چون نقش مخربی در جامعه دارند عذابشان الیم و دردناک است. قرآن می فرماید: منافقان در پست ترین جای جهنم هستند. (نساء 145)
اگر نفاق در عمق جان آدمی ریشه کند انسان را به نیستی و نابودی در دنیا و آخرت می کشاند. با دانستن علائم این بیماری انسان می تواند خود را درمان سازد و این صفت پلید را از عمق جسم و روح خود دور سازد.
خداوند در سوره توبه آیه 68 به منافقین مرد و زن و کافران آتش جهم را وعده داده است و در آیه 138 سوره نساء هم می فرماید: به منافقان بشارت بده که عذابی دردناک در انتظار آنهاست.
رسول مکرم اسلام صلی الله علیه و آله فرمودند : داستان منافق مثل وضع شاخه خرمایی است كه كسی آن را برای استفاده در ساختمان از درخت بریده باشد، اما برای آن كار مناسب و مستقیم از كار در نمی آید. ناچار تصمیم می گیرد آن را در موضع دیگری به كار برده كه به خاطر كجی و اعواج بدان كار موفق نمی شود و بالاخره آخرین چاره سوزاندن و از بین بردن آن شاخه است.
منبع:تبیان
گزارش خطا
