۰۳ آذر ۱۴۰۳ ۲۲ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۴۰ : ۰۷
موارد استحباب و کراهت چانه زدن
چانه زنی هنگام خرید و فروش یکی از عادات انسان است که امر معامله را برایش دلچسب تر می کند؛ اما بنابر آموزه های دین چانه زنی در برخی موارد مستحب و در برخی موارد مکروه است.
عقیق:اگرچه بسیاری می کوشند اسلام را به کُنج خانه ها و سجاده های مردم محدود کنند اما آموزه های این دین مبین برای حوزه های مختلف اعم از اجتماعی و اقتصادی و ... نشان می دهد که اسلام برای همه امور زندگی برنامه دارد و از جمله این امور تجارت است.پیامبر اکرم (ص) می فرمایند: «هر كه چهار امر را رعايت كند درآمدش پاك و حلال است: در موقع خريدِ جنس عيبجويى نكند، در موقع فروش تعريف و تبليغ نكند، عيب جنس را از مشترى مخفى نسازد، و در خريد و فروش قسم ياد نكند.»
همان حضرت (ص) فرموده اند: «كسى كه خريد و فروش مى كند بايد از پنج كار دورى ورزد و گرنه نبايد خريد و فروش كند: ربا، سوگند، پوشاندن عيب كالا، تعريف و تبليغ در موقع فروش و بدگويى از كالا در موقع خريد آن.»
پيامبر خدا (ص) همچنین می فرمایند: «هر كس تقاضاى فسخ كسى را كه در معامله پشيمان شده است، بپذيرد، خداوند در روز قيامت از او درمى گذرد.»
یکی از توصیه های موکد اسلام در حوزه تجارت پرهیز از کم فروشی است تا جایی که در قرآن به کم فروشان اخطار داده شده است. خداوند در آیه اول تا سوم سوره مبارکه مطففین می فرماید: «واى بر كم فروشان آنان كه چون از مردم پيمانه مى ستانند آن را پر مى گيرند و هرگاه براى مردم پيمانه يا وزن مى كنند از آن مى كاهند!».
جالب آنکه در روایات حتی به مسئله چانه زنی نیز اشاره و موارد استحباب و کراهت آن نیز تصریح شده است.
امام باقر (ع) می فرمایند: «به خريدار اجازه دهيد چانه بزند؛ زيرا اگر زياد هم پول بدهد، چانه زدن موجب آرامش و رضايت خاطر بيشترش مى شود؛ چه، كسى كه در خريد و فروشش مغبون شود نه كسى او را مى ستايد و نه مأجور است.»
پيامبر خدا (ع) فرمودند: «اى على! در چهار چيز چانه نزن: در خريد قربانى،كفن، بَرده، و كرايه براى مكه.»
و نیز امام زين العابدين (ع) به پيشكار خود مى فرمودند: «هر گاه خواستى از مايحتاج حج چيزى براى من بخرى، خريدارى كن و چانه مزن.»
همچنین در آموزه های روایی بر دادن صدقه هنگام آغاز تجارت توصیه شده است؛ رسول خدا (ص) در این باره فرموده اند: «اى گروه بازرگانان! در هنگام معامله شيطان و گناه حاضرند، پس بيع خود را با صدقه درآميزيد.»
آسان گرفتن در هنگام معامله و خرید و فروش نیز در اسلام مورد تاکید است و آن را دارای برکات می داند.
پیامبر اکرم (ص) در این باره می فرمایند: «خداوند متعال كسى را كه در خريد و فروش و پس دادن وام گذشت و آسانى نشان دهد، دوست مى دارد.»
پی نوشت ها:
کافی
بحارالانوار
کنزالعمال
وسائل الشیعه
منبع:قدس
211008
گزارش خطا
