تقویم حوادث خونین حج در دوران آل سعود

وجود اتفاقات مرگبار متعدد در مراسم حج تمتع و کشته شدن هزاران نفر در این مراسم کفایت و توانایی مقامات آل سعود در اداره یکی از بزرگترین تجمع های مسلمانان را با تردید مواجه کرده است.

آنچه در پی می آید مروری است بر بزرگترین حوادث خونین در موسم حج، در دوران تسلط خاندان سعودی بر حرمین شریفین:

1975 م. (یکشنبه 23 آذر 1354 ش. ــ 11 ذوالحجّه 1395 ق.) :  هنگام بیتوته در منا، آتش‌سوزی بزرگی رخ داد و حدود 70 درصد کل خیمه‌های منا در آتش سوخت و بسیاری از زائران آفریقایی در آتش سوختند. تعداد کشته های این حادثه به 200 حاجی بالغ گردید.

1987 م. (جمعه 9 مرداد 1366 ش. ــ 6 ذوالحجّه 1407 ق.) : حمله نیروهای نظامی آل سعود به راهپیمایی آرام برائت از مشرکین، به شهادت 325 زائر و مجروحیت بیش از 600 نفر دیگر منجر شد.

1990 م. (1410 ق.) : بر اثر ازدحام جمعیت در تونل منتهی به مسجد الحرام و افتادن حجاج زیر دست و پای دیگران 1426 نفر کشته شدند.

1994 م. (1414 ق.) : به علت ازدحامی که به هنگام خروجِ حجّاج از منا بر روی پل جمرات روی داد، 270 زائر بی گناه جان خود را از دست دادند.

1997 م. (1417 ق.) : در آتش سوزی گسترده ای که در منا به وقوع پیوست 340 حاجی جان باختند و 1500 نفر دیگر نیز زخمی شدند.

1998 م. (1418 ق.) : در حادثه ای مشابه چهار سال پیش در جمرات، 118 تن از حجّاج بیت الله الحرام جان باختند

2001 م. (1421 ق.) : در حادثه منطقه جمرات، 35 حاجی جان باختند.

2003 م. (1423 ق.) : در رمی جمرات، 14 زائر کشته شدند.

2004 م. (دوشنبه 13 بهمن 1382 ــ 10 ذوالحجه 1424 ق.) : در روز عید قربان، ازدحام و سقوط زائران از پل جمرات، به وفات 250 حاجی و مجروح شدن دهها نفر دیگر انجامید.

2006 م. (1426 ق.) : بر اثر ازدحام جمعیت در ورودی شرقی پل رمی جمرات در منا 364 نفرکشته و 289 نفر زخمی شدند.

2006 م. (1426 ق.) : در اثر فرو ریختن ساختمان یک هتل هشت طبقه در مکه مکرمه 76 نفراز زایران که همگی از حجاج آسیایی بودند، جان خود را از دست دادند. ساختمان این هتل در زمان ریزش بیش از 40 سال قدمت داشته و برای اسکان زایران محل مناسبی نبود، این در حالی بود که ریزش هتل زمانی اتفاق افتاد که بیشتر زایران در محل حاضر نبودند، در غیر این صورت تلفات این اتفاق بسیار بیش از این ارقام می شد.

2015 م. (جمعه 20 شهریور 1394 ش. ــ 27 ذوالقعده 1436) : یک جرثقیل بزرگ در داخل مسجد الحرام سقوط کرد که به کشته شدن 108 نفر و مجروحیت 238 تن از حجاج منجر شد.

2015 م. (پنجشنبه 2 مهر 1394 ش. ــ 10 ذوالحجه 1436) : مسدود کردن راه منتهی به جمرات در روز عید قربان، موجب ازدحام جمعیت و کشته و زخمی شدن بیش از 2000 زائز بیت الله الحرام شد.

اگر تمام شهرهای مذهبی جهان در ادیان و مذاهب مختلف مورد بررسی قرار گیرد، مکه به عنوان خطرخیزترین شهر مقدس دنیا انتخاب خواهد شد؛ زیرا طی 40 سال گذشته بیش از 7000 حاجی و زائر در حوادث مختلفی که می‌شد از وقوع آنها جلوگیری کرد، در آن جان باخته‌اند. مناسبت‌های مذهبی بسیار بزرگ با جمعیت میلیونی در نقاط مختلف جهان ـ از جمله در کربلا، مشهد، قـم، داکا و واتیکان ــ برگزار می‌شود؛ اما هیچگاه شاهد اینگونه حوادث در این مراسم‌ نبوده ایم.

حاکمان آل سعود پس از این حوادث سعی داشته و دارند که بی کفایتی خود در تکرار این حوادث را انکار نموده، علت اصلی آن را بی توجهی زائران به آموزشها و دستورات اعلام کنند. یا درباره حادثه جرثقیل، ضمن انداختن تقصیر حادثه بر گردن شرکت پیمانکار، تلاش کردند که با دادن مبالغ سنگین به خانواده قربانیان، آنان را ساکت نمایند.

تکراری شدن این حوادث دردناک ــ و نیز وقایعی همچون تعرض به دو زائر نوجوان ایرانی در فرودگاه جدّه، بی‌حرمتی به زائران کشورهای مختلف و حمله فیزیکی به روحانیون شیعه ــ مهر تاییدی است بر کفایتی همه جانبه آل سعود در اداره حرمین شریفین.

شاید تنها راه حل نجات از این بحران، تأسیس شورایی متشکل از کشورهای اسلامی برای اداره حرمین شریفین باشد؛ تا برای همیشه دست آل سعود و دیگر حاکمان سودجو از این اماکن مقدس کوتاه گردد.