حفظ عمومی قرآن را احیا کنیم

سیف در ابتدای این نشست گفت: موضوع بحث ما حفظ قرآن است. حفظ یک وضع فعلی دارد که بیشتر مبتنی بر مسابقات حفظ است. یعنی آن رویکرد و مسیر راطی می کند و سطح بندی آن هم معمولاً کمی است نه کیفی. یعنی حفظ ۱، ۵، ۲ یا ۱۰ جز و یا کل قرآن است و از نظر کیفیت مسابقات سطح بندی نشده است. از طرف دیگر حفظ موجود لزوماً با درک و فهم همراه نیست، به ویژه در سنین پایین تر وقتی آیات را حفظ می کنند متوجه درک و فهم آن نمی شوند.

وی افزود: نکته دیگر نگهداری حفظ است؛ بسیاری از حفاظ برای نگهداری و بادوام شدن حفظشان، با چالش و مشکلاتی روبرو هستند و نگرانی هایی دارند. وقت زیادی می گذارند ولی باز هم محفوظاتشان را از دست می دهند. آسیب بعدی خسته کردن حفاظ است. مرور و دوره کردن و مراجعه مستمری که حفاظ برای نگه داری حفظشان انجام می دهند گاه آنها را خسته می کند و در این مجال ریزشهای فراوانی داشه ایم.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: این از وضع موجود حفظ اما وضع مطلوب حفظ این است که تکلیف دو مطلب را را روشن کنیم؛ آیا حفظ برای همه یکسان است یا می توانیم حفظ را سطح بندی کنیم؟ و به طور عمده و اجمالی آیا می توانیم حفظ را به دو بخش عمومی  و تخصصی تقسیم کنیم؟

سیف یادآورشد: حفظ عمومی یعنی برنامه حفظ قرآنی را راه بیندازیم که عموم مردم توان آن حفظ را داشته باشند. باید چنین نگاهی به حفظ داشته باشیم. حفظ عمومی حلقه مفقوده است، یعنی موضوعی است که به طور جدی به آن نپرداخته ایم. برای عموم مردم جامعه نیازمندیم الگوی حفظ راه اندازی کنیم. عمده حفظهای حال حاضر ما در راستای مسابقات شکل گرفته است. البته می توانیم برای حفظ عمومی نیز مسابقاتی طراحی کنیم. مسیر حفظ امروزی را مسابقات تعیین کرده و نه هدف تعالی و نفس خود حفظ. انس و ارتباط جدی با قرآن و استفاده از محفوظات هدف اصلی از حفظ است؛ که ثمره آن  استفاده در طول زندگی و همه بخشهای زندگی اعم از بخشهای اعتقادی و رفتاری است. می توانیم به نوعی مسابقات را بازسازی و باز نگری کنیم. باید طراحی نویی از مسابقات کرد که با هدف متعالی حفظ منطبق باشد.

وی افزود: ما به حفظ عمومی نیازمندیم. باید آن را سطح بندی کرد و از نوباوگان و کودکان پیش دبستانی و پایه های اول تا سوم و چهارم تا ششم و متوسطه هفتم تا دهم و حفظ برای مقطع دهم تا دوازدهم داشته باشیم. برای خانمهای خانه دار، کارگران، کارمندان، کشاورزان، نیروهای مسلح، افراد مختلف جامعه کلاسهایی در سطح آنان تشکیل دهیم. شاید مخاطبین ما تلقی شان از حفظ یک کار سنگین و دشوار و پیچیده و شاقی باشد ولی حفظی که می گوییم بسیار سبک و آسان و اثرگذار و کاربردی و شیرین برای همگان است که از عموم بر می آید و ساخته است.

سیف بیان کرد: درحال حاضر حفظ قرآن بیشتر حفظ الفاظ و قرائت قرآن است، این مسئله باید جامع شود و به آن روی سکه که درک و مفاهیم قرآن است هم توجه شود. قرائت و درک و فهم قرآن دوبالی هستند که اگر هر یک نباشند با یک بال نمی توان پرواز کرد ولی با دوبال می توان اوج گرفت. البته حفظ مبتنی بر قرائت هم ثواب زیادی دارد و مقدمه درک و فهم است اما زبان چنین است که وقتی صحبت می کنیم کلمات و معانی هر دو را با هم استنباط و درک می کنیم. نمی شود یکی باشد و یکی نباشد قرآن هم سخن خدا با ما است. باید حفظ را سخن بدانیم. باید الفاظ را توأم با درک و فهم کنیم. در چنین صورتی قرآن وارد زندگی افراد می شود و انیس و مونس آنان می شود و تأثیر شگفت انگیزش را بر روی افراد می گذارد.

وی افزود: حافظ قرآن باید همزمان با قرائت معنای کلمات را هم بفهمد حالا نمی گوییم فهم عمیق داشته باشد، درک و فهم را هم می توانیم سطح بندی کنیم. در سطوح نازل به نوباوگان تعلیم دهیم. نگویید نمی شود آقا فرمودند ۱۰ میلیون حافظ قرآن تربیت کنید. در یک سطح عمومی باید نگاهمان به ۴۰ میلیون باشد تا ۱۰ میلین حافظ از درونش بیرون بکشیم. آن وقت از این ۱۰ میلیون یک میلیون حافظ خوب در بیاید. همت آقا بلند است. نباید آیه یاس خواند که شدنی نیست. خداوند خودش وعده داده است که راه های دشوار را برای مومنین هموار می کند و گره از بسیاری از مشکلات می گشاید.

سیف اظهارداشت: الان در کشورهای اسلامی در نمازهای یومیه شان آیات و سوره های قرآن را قرائت می کند در سه وعده ما می توانیم در طول یکسال سه بار قرآن را ختم کنیم و علمای ما هم باید با این مسئله همراهی کنند. اگر دغدغه حفظ قرآن را داشته باشیم راه های آن هم پیدا می شود. قرآن باید وارد متن زندگی ما شود. آوردن قرآن به متن زندگی نه فقط با حفظ الفاظ است بلکه با درک معانی و مفاهیم همراه است یعنی دو روی یک سکه هستند. وقتی مردم ضرب المثلهایشان را قرآنی کردند و برای پاسخ هر سوالی آیه ای از قرآن را بیاورند کم کم رفتارشان متأثر از قرآن می شود و با قرآن نشر و حشر پیدا می کنند. باید خوشبین و مثبت اندیش باشیم.