۰۳ آذر ۱۴۰۳ ۲۲ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۰۰ : ۰۹
معاد عقلی است یا شرعی؟
چهره ماندگار فلسفه ایران گفت: عده‌ای معاد را مسئله عقلی می‌دانند و عده‌ای هم به این دلیل که از درک آن عاجزند معاد را از تعالیم انبیاء می‌دانند و معتقدند که اگر انبیاء نبودند ما به معاد دست نمی‌یافتیم.
عقیق: غلامحسین ابراهیمی دینانی چهره ماندگار فلسفه ایران در برنامه اخیر معرفت در آخرین مبحث از اندیشه‌های ملا عبدالرزاق لاهیجی در زمینه مرگ عنوان کرد: بحث معاد، یکی از مهمترین مسائلی است که هم برای ادیان الهی و هم برای هر متفکری مطرح است. معاد را تمام فرقه‌های اسلامی از اصول دین می‌دانند و در اهمیت آن تردیدی وجود ندارد.
وی در ادامه افزود: ریشه لغوی واژه «معاد» کلمه «عود» به معنی بازگشت است. کلمه‌هایی مثل اعاده، عود همگی معنی بازگشت دارند. حال چرا روز واپسین که روز محشر است را «معاد» می‌گویند؛ زیرا این روز، روز بازگشت انسان به حیات است. اصل حیات، جهان آخرت است و در اینجا در مقابل آخرت – که به معنی حیات است- ممات است. عالم ماده، عالم عنصر، عالم زمان و مکان در مقابل حیات جاودان، مرده است.
دینانی با طرح این سؤال که آیا «معاد» عقلی است یا شرعی، توضیح داد: کسانی می‌گویند ما چون راه به حقیقت معاد نداریم و درک آن سخت است، از جمله «سمعیّات» است. یعنی انبیاء به ما گفته‌اند و ما از طریق فرمایش انبیاء، به معاد باور داریم و اگر نبود سخن ایشان، خودمان به معاد پی نمی‌بردیم. اما در مقابل این گروه کسانی‌اند که به «حُسن و قُبح ذاتی» باور دارند و این گروه معتقدند که مسئله معاد، یک مساله «عقلی» است.
چهره ماندگار فلسفه ایران با اشاره به اینکه اهمیت این مساله زمانی بیشتر می‌شود که همه افراد در مدت حیات خود، به مرگ می‌اندیشند و تقریباً کسی نیست که به مرگ خودش اندیشه نکرده باشد، اظهار داشت: بعضی‌ها خیلی می‌اندیشند و بعضی هم لحظه‌هایی به مرگ می‌اندیشند. حتی بعضی از فلاسفه امروز، انسان را «موجود مرگ اندیش» می‌دانند. یعنی تنها موجودی که به مرگ خود می اندیشد، انسان است. حیوانات مواقع خطر، به صورت غریزی فرار می‌کنند و از خود دفاع می‌کنند اما به مرگ خود، فکر نمی‌کنند.
وی در ادامه یادآور شد: بنده می‌خواهم یک نکته‌ای به حرف فیلسوفان اضافه کنم و بگویم که انسان، نه تنها موجود مرگ اندیش است، بلکه انسان، موجود فراسوی مرگ‌اندیشی هست. یعنی حال که مُردیم، بعد از آن چه می‌شود و پس از مُردن، چه اتفاقی می‌افتد. این فراسوی مرگ است. حال، جاودانگی شما پس از مرگ به این بستگی دارد که شما در این عالم، چه اکتسابی کرده‌ای.
دینانی با بیان اینکه بسیاری از فیلسوفان غربی هم امروز به مرگ اندیش بودن انسان پی برده‌اند، گفت: در نهایت درست است که انسان مرگ اندیش است اما فراسوی مرگ اندیشی مهم است و معنی معاد که در همه ادیان الهی تأکید شده است، همین فراسوی مرگ اندیشی بودن است. برخی انسان‌ها ظاهرشان انسان است اما باطنشان مار و عقرب است و اگر من نترسم می‌گویم که از مار و عقرب هم بدتر هستند چرا که عقرب در شرایطی انسان را نیش می‌زند اما آدم‌هایی هستند که در درونشان مار و عقرب است و در هر فرصتی نیش می‌زنند.
منبع:فارس
211008
وی در ادامه افزود: ریشه لغوی واژه «معاد» کلمه «عود» به معنی بازگشت است. کلمه‌هایی مثل اعاده، عود همگی معنی بازگشت دارند. حال چرا روز واپسین که روز محشر است را «معاد» می‌گویند؛ زیرا این روز، روز بازگشت انسان به حیات است. اصل حیات، جهان آخرت است و در اینجا در مقابل آخرت – که به معنی حیات است- ممات است. عالم ماده، عالم عنصر، عالم زمان و مکان در مقابل حیات جاودان، مرده است.
دینانی با طرح این سؤال که آیا «معاد» عقلی است یا شرعی، توضیح داد: کسانی می‌گویند ما چون راه به حقیقت معاد نداریم و درک آن سخت است، از جمله «سمعیّات» است. یعنی انبیاء به ما گفته‌اند و ما از طریق فرمایش انبیاء، به معاد باور داریم و اگر نبود سخن ایشان، خودمان به معاد پی نمی‌بردیم. اما در مقابل این گروه کسانی‌اند که به «حُسن و قُبح ذاتی» باور دارند و این گروه معتقدند که مسئله معاد، یک مساله «عقلی» است.
چهره ماندگار فلسفه ایران با اشاره به اینکه اهمیت این مساله زمانی بیشتر می‌شود که همه افراد در مدت حیات خود، به مرگ می‌اندیشند و تقریباً کسی نیست که به مرگ خودش اندیشه نکرده باشد، اظهار داشت: بعضی‌ها خیلی می‌اندیشند و بعضی هم لحظه‌هایی به مرگ می‌اندیشند. حتی بعضی از فلاسفه امروز، انسان را «موجود مرگ اندیش» می‌دانند. یعنی تنها موجودی که به مرگ خود می اندیشد، انسان است. حیوانات مواقع خطر، به صورت غریزی فرار می‌کنند و از خود دفاع می‌کنند اما به مرگ خود، فکر نمی‌کنند.
وی در ادامه یادآور شد: بنده می‌خواهم یک نکته‌ای به حرف فیلسوفان اضافه کنم و بگویم که انسان، نه تنها موجود مرگ اندیش است، بلکه انسان، موجود فراسوی مرگ‌اندیشی هست. یعنی حال که مُردیم، بعد از آن چه می‌شود و پس از مُردن، چه اتفاقی می‌افتد. این فراسوی مرگ است. حال، جاودانگی شما پس از مرگ به این بستگی دارد که شما در این عالم، چه اکتسابی کرده‌ای.
دینانی با بیان اینکه بسیاری از فیلسوفان غربی هم امروز به مرگ اندیش بودن انسان پی برده‌اند، گفت: در نهایت درست است که انسان مرگ اندیش است اما فراسوی مرگ اندیشی مهم است و معنی معاد که در همه ادیان الهی تأکید شده است، همین فراسوی مرگ اندیشی بودن است. برخی انسان‌ها ظاهرشان انسان است اما باطنشان مار و عقرب است و اگر من نترسم می‌گویم که از مار و عقرب هم بدتر هستند چرا که عقرب در شرایطی انسان را نیش می‌زند اما آدم‌هایی هستند که در درونشان مار و عقرب است و در هر فرصتی نیش می‌زنند.
منبع:فارس
211008
گزارش خطا
