چگونه مسجدی مهدوی داشته باشیم؟

عقیق

در راستای بررسی مسجد مهدوی، راهکارهای احیای ظرفیت مسجد و همچنین جذب جوانان به مسجد با حجت الاسلام «کفیل» رییس مرکز تخصصی نماز و پژوهشگر حوزه مهدویت به گفت وگو نشسته ایم که حاصل آن را می خوانید:

مسجد شاکله حکومت اسلام است، چه آنکه حضرت ختمی مرتبت محمد مصطفی(صلی الله علیه و آله وسلم) مسجد را محور تمامی امور امت قرار دادند و این رویه یعنی مرکزیت مسجد در طول تاریخ اسلام وجود داشته است هرچند که به تدریج دست خوش تغییراتی شد به نحوی که امروز می بینیم که در جامعه خودمان به عنوان یک جامعه اسلامی آنچنان که باید از ظرفیت مساجد استفاده نمی شود، علت چیست و چه پیشنهاداتی را در این راستا ارایه می کنید؟

برای پاسخ به این پرسش لازم می دانم مقدمه ای را عنوان کنم. انسان نیازمند پیشرفت و تغییر است. نیازمند حرکت و رشد است. همه نیازهایی که انسان دارد قوانین اسلام به آن پاسخگو است، به بیان دیگر هر نیازی که برای انسان از هویت، آرامش، پیشرفت تعریف می کنیم در اسلام پاسخ داده شده است یعنی قرآن و سنت ما پاسخگوی این نیازها هستند.

از سوی دیگر هر حاکمیت و حکومت و هر حرکتی برای اجرای دستورات اش دنبال یک بستر و مکان می گردد. فضایی که در اسلام برای نیل به این مهم تدارک دیده شده و در عین حال محل اجرای همه قوانین بوده مسجد است. یعنی مسجد اولا برای نماز قرار داده است که خود نماز به تنهایی پاسخگویی تمامی نیازهای معنوی است و از سوی دیگر مسجد برای ارتباط مردم با دین و احکام دین محسوب می شود.

همچنین لازم می دانم در این مجال نگاهی نیز به صدر اسلام داشته باشیم؛ از صدر اسلام اول حرکت حاکمیتی نبی خاتم یعنی مهترین حاکمیت در طول تاریخ اسلام با ساخت مسجد آغاز شد. امروز ما وظیفه داریم این نگاه را در کلیه مسایل جامعه جاری سازیم. پس اگر می بینیم که این رویه یعنی تقش محوری مسجد در جامعه کمرنگ شده است علت آن است که نسبت به ظرفیت های آن بی تفاوت بوده ایم.

بنابراین در جامعه امروز پیشنهاد کاربردی آن است که هرمسئولی که بخواهد فعالیت کند باید از ظرفیت مسجد استفاده کند. در واقع بسترسازی مهمترین اقدامات و نه فقط حرکت های دینی باید از بستر مسجد باشد، متاسفانه ما از این ظرفیت به درستی بهره نبرده ایم  در حالی که مسجد پشتوانه تمام حرکت های حکومت های اسلامی است . به مسجد باید به عنوان پشتوانه نگاه کرد.

پس مسجد این توان و قابلیت را دارد که در شئون مختلف اداره جامعه اسلامی حضور یابد. اما امروز ما از توان مسجد غافل شدیم و نگاه مان به مسجد یک نگاه ساختمانی شده است در حالی که مسجد خانه خداست و این زمین که در آن مسجدی ساخته می شود این قابلیت مقدس را پیدا می کند.

مساله دیگر به هدف انقلاب اسلامی بر می گردد. هدف ما از انقلاب احیای معنویت، بیداری اسلامی و هویت بخشی به جامعه مسلمین بوده است که همه این موارد می تواند در مسجد پاسخ داده شود. پس باید نسبت به رسیدگی به مساجد دغدغه مند تر از همیشه باشیم.

و فارغ از این کارکردها، مسجد محل حکومت امام عصر(عجل الله تعال فرجه الشریف) است.

امام عصر(عج الله تعالی فرجه الشریف) برای ایجاد این چنین حاکمیتی مبتنی بر عدل و صلح ظهور می کند و مسجد کوفه را مقر حکومت خود قرار می دهد.

 با توجه به این جایگاه مسجد در صدر و در طول تاریخ اسلام و نقش محوری آن در زمان ظهور، فکر می کنید مهمترین اقدامات برای داشتن یک مسجد مهدوی چیست؟

 اولین گام برای شکل گیری یک مسجد مهدوی آن است که در سطح جامعه از مسجد بهره بگیریم. حکومتی زمینه ساز ظهور است که بتواند از قابلیت های مسجد در زمینه سازی ظهور استفاده کند و با الگو گرفتن از حکومت نبی خاتم(صلی الله علیه و آله وسلم) و حاکمیت امیرالمومنین علی (علیه السلام) بتواند همین سیره را پیروی کرده و در جامعه خود پیاده سازی کند. بنابراین از بهترین حرکت های مهدوی در کشور احیای کارکردهای مساجد است.

امام راحل فرمودند: بدبختی ملت ما آن وقتی است که ملت ما از قرآن جدا باشد، از احکام خدا جدا باشد، از امام زمان جدا باشد. یعنی ما بدبخت می شویم وقتی از این سه جدا شویم. محور پیوند ملت با قرآن و احکام و امام زمان (عج الله تعالی فرجه الشریف) مسجد است. یعنی اگر مسجد محور جامعه باشد از بدبختی ها نجات می یابد.

چه قدر حوزه های علمیه می توانند در احیای این جایگاه مهدوی در مساجد موثر باشند؟

مهمترین حرکت حوزه های علمیه احیای مساجد و محتوایی ساختن مباحثی است که در مسجد بیان می شود. امروز مهمترین کار برای طلبه های ما امام جماعت بودن است. من همواره اشاره کرده ام که باید نهضت بازگشت طلاب به مسجد صورت بگیرد.

مهمترین کار طلبه حضور در مسجد است و اساسا طلبه باید مهمترین وظیفه اش را امام جماعت بودن بداند.

اما مساله این است که ما در برنامه ریزی فرهنگی مان از مسجد جدا شده ایم در حالی که مسجد حج کوچک است. حضور در مسجد مانند حضور در حج  است چراکه همه مامومین برای هدفی واحد گرد یکدیگر جمع می شوند فارغ از اینکه از چه طبقه ای از جامعه باشند.

این حضور یکسان اما فواید بسیاری دارد. از جمله  این حضور در مسجد عامل اصلی برای تحقق شعار همدلی و همزبانی است. برای تحقق این شعار از هیچ بستری به اندازه مسجد نمی توان استفاده کرد. بهترین جایگاه برای تحقق این امر همدلی و همزبانی بین دولت و ملت برای بهره گیری و احیای کارکرد مساجد است.

مساله دیگری که اهمیت می یابد آن است که در مسجد برای گروه های سنی مختلف و به ویژه کودک، نوجوان و جوان باید برنامه مشخص و مستمری تدارک دیده شود. در این بین کانون های فرهنگی هنری مساجد می توانند بهترین بستر در راستای تحقق این امر باشند.

در مقام اجرا و برنامه های مساجد یکی از اصلی ترین برنامه ها باید اقامه جماعت هر سه نوبت نماز باشد، به ویژه نماز صبح ، اساسا ویژگی یک مسجد مهدوی از یک جهت تحقق این امر است اما می بینیم که در برخی مساجد نماز صبح برگزار نمی شود. چه تحلیلی دارید؟

بله متاسفانه جماعت های صبح در مساجد بسیار کمرنگ است. جامعه منتظر اگر می خواهد از امام زمان(عج) الگوبرداری کند باید نماز صبح را در مسجد برقرار سازد.

نکته دیگر که در این مجال باید به آن اشاره داشته باشم این است که اقلا تعدادی از مساجد شبانه روزی باشند. یعنی علاوه بر اینکه هر سه نوبت نماز برگزار شود درب مساجد به روی مردم باز باشد. مسجد خانه حل کردن مشکلات مردم محله است پس باید نسبت به این امر حساس باشیم و جایگاه مسجد را دوباره در جامعه پررنگ کنیم.

منبع:شبستان