اگرچه آدمی می کشود همواره مشکلات و سختی هایی که با آنها در زندگی دست پنجه نرم می می کند را به گردن دیگران و شرایط بیفکند اما واقعیت این است که خود علت اصلی همه این مشکلات است.
عقیق: گناه در اصطلاح به معناى ارتكاب كارى حرام و ناپسند يا ترك عملى واجب است؛ هر عملى كه فرد با آن از حدود الهى مى‌گذرد. قرآن مجيد با واژه‌هاى ذنب، معصيت، اثم، سيئه، جرم، خطيئه، فسق، فساد، فجور، منكر، فاحشه، شر، لمم و وزر از گناه ياد كرده است.
گناه دارای ریشه هایی است؛ یکی از آنها دین گریزی و تبعیت از هوا و هوس نفس است کمااینکه امام صادق (ع) می فرمایند: «مؤمن، مغلوب شهوت جنسى نمى شود و شكمش او را رسوا نمى سازد».
نادانی نیز از ریشه های گناه است چراکه جهل چشم عقل را کور کرده و او را در پی خواسته های نفس می کشاند. امیرمومنان علی (ع) در این باره می فرمایند: «جهل مركز زشتى است، جهل ريشه و پايه زشتى است، جهل موجب تباهى معاد انسان است.»
فقر و بی نیازی هر دو تباه کننده عقل و سوق دهنده او به مسیر گناه هستند؛ چراکه فقير براى از ميان بردن ناتوانى‌هاى برآمده از فقر، به كارهاى نامشروع دست مى زند و انسان بى نياز و توانگر نيز بر پايه غرور برخاسته از مال و ثروتش.
پیامبر اکرم (ص) می فرمایند: «تكاثر در اموال، انباشت ثروت ها، از راه هاى نامشروع و خوددارى از اداى حق آن و اندوختن آن در خزانه ها و صندوق ها است.»
از دغدغه های امیرمومنان (ع)!
اميرالمؤمنين على (ع) به فرزندش محمد حنفيه مى فرمايند: «فرزندم! از فقر بر تو مى ترسم، از آن به خدا پناه ببر، چرا كه فقر، دين انسان را ناقص، و عقل و فكر او را مضطرب و مردم را نسبت به او، و او را نسبت به مردم بدبين مى سازد.»
علاوه بر این و به تصریح روایات، غرور، دنیادوستی، پیری از نفس و غرور و همرنگی با جماعت، کوچک شمردن گناهان و .. نیز از علل و زمینه های گناه هستند.
در این میان آنچه تاسف آور است به آثار و عواقب سوء گناه باز می گردد که هم زندگی مادی و معنوی و هم زندگی فردی و اجتماعی را متاثر می سازد.
یکی از بدترین عواقب گناه دور شدن از رحمت الهی است که شاید فرد متوجه آن نشود اما همین دوری لطماتی جبران ناپذیر برای او به همراه دارد و توبه بهترین راه بازگشت و بهره مندی مجدد از این رحمت است.
اصلی ترین مانع اجابت دعاها...
از دیگر آثار سوء گناه عدم اجابت دعاهای ما است، این سوال برای بسیاری از ما وجود دارد که چرا علی رغم دعا و عرض درخواست به درگاه الهی دعاهایمان مستجاب نمی شود که مروری بر روایات معصومین (ع) و آموزه های دینی یکی از جواب های این سوال را به گناه در زندگی انسان اختصاص می دهد.
آنچنان که امیرمومنان علی (ع) می فرمایند: «گناه مانع اجابت می شود.»
و نیز در دعاى كميل می خوانیم: «خدايا! بيامرز برايم گناهانى را كه از [استجابت] دعا جلوگيرى مى‌كند».
عذاب های دنیوی و اخروی نیز در زمره عواقب سوء گناه و معصیت جای می گیرند چنان که خداوند گناهکاران را به آتش دوزخ که در آن جاودانند، وعده می دهد.
امام صادق (ع) می فرمایند: «هيچ رگى از بدن نمى جهد و هيچ نكبتى نمى رسد و هيچ سردرد و بيمارى ديگرى عارض كسى نمى شود مگر به خاطر گناهى است كه كرده است.»
امیرمومنان علی (ع) امام على (ع) نيز درباره گرفتار شدن اقوام به عذاب الهى بر اثر ارتكاب گناه مى فرمايند: «و بترسيد از آن عذاب ها و كيفرهاى سختى كه بر اثر زشت كارى ها و اعمال بد به ملت هاى پيش از شما رسيد و در نيكى و بدى، احوال آنها را يادآور شويد و بترسيد كه همانند آنان گرديد.»
علاوه بر این، زوال و نابودی نعمت ها نیز در اثر گناه رخ می دهد و انسان با گناهان خود است که باب رحمت و نعمت الهی را به روی خویش می بندد.
امام صادق (ع) هم در اين باره مى فرمايند: «خداى تعالى حكم قطعى و حتمى فرموده است كه نعمتى به بنده اى ندهد كه آن را از او بگيرد؛ جز آنكه بنده گناهى كند كه مستحق كيفر آن گردد.»
کاهش عمر نیز از آثار سوء گناه است به گونه ای که به تصریح روایات بسیاری از اجل ها با گناهان است که به انسان نزدیک شده و زمان مرگ او را سرعت می بخشند.
امام سجاد (ع) نيز به گناهانى كه موجب كوتاهى عمر مى‌شوند، چنين اشاره مى كنند: «گناهانى كه در نابودى [انسان] شتاب مى‌كنند، [عبارتند از:] قطع رحم، سوگند دروغ، سخنان دروغ، زنا، سد كردن راه مسلمانان و به ناحق ادعا كردن امامت و رهبرى.»
دردناک ترین بیماری انسان
اما در این میان از همه دردناک تر بیمار شدن آدمی در پی خو کردن به گناهان است چراکه وقتی گناه همچون درخت در جان و روح انسان ریشه دوانید، همچون حجابی است که چشم عقل و قلبش را کور می کند و هیچ بیماری برای انسان از این کوری بالاتر نیست.
امیرمومنان علی (ع) در این باره می فرمایند: «هيچ دردى براى دل ها، بدتر از گناه نيست.»
بنابر آنچه از قرآن و تصریحات روایی بر می آید، بی شرمی و از بین رفتن حیا در زندگی فردی و اجتماعی، نکبت و بدبختی، گرفتاری های مکرر و تمام ناشدنی!، غفلت و سرمستی، گناه و تیرگی قلب و ... همگی از جمله آثار سوئی است که گناه برای انسان به همراه دارد؛ از این رو هر عقل سلیم و برخاسته از فطرت تایید می کند که آدمی حتی اگر بنابر دستورات دینی و از باب رضای خدا هم که نباشد برای سعادت و خوشبختی خویش و رهایی از ورطه مشکلات و گرفتاری ها باید از گناه پرهیز کرده و به قول آن جمله عامیانه «اگر حال ندارد ثواب کند لااقل گناه نکند.»
پی نوشت ها:
بحارالانوار
کافی
نهج البلاغه
مستدرک الوسائل
منبع:قدس
211008
گناه دارای ریشه هایی است؛ یکی از آنها دین گریزی و تبعیت از هوا و هوس نفس است کمااینکه امام صادق (ع) می فرمایند: «مؤمن، مغلوب شهوت جنسى نمى شود و شكمش او را رسوا نمى سازد».
نادانی نیز از ریشه های گناه است چراکه جهل چشم عقل را کور کرده و او را در پی خواسته های نفس می کشاند. امیرمومنان علی (ع) در این باره می فرمایند: «جهل مركز زشتى است، جهل ريشه و پايه زشتى است، جهل موجب تباهى معاد انسان است.»
فقر و بی نیازی هر دو تباه کننده عقل و سوق دهنده او به مسیر گناه هستند؛ چراکه فقير براى از ميان بردن ناتوانى‌هاى برآمده از فقر، به كارهاى نامشروع دست مى زند و انسان بى نياز و توانگر نيز بر پايه غرور برخاسته از مال و ثروتش.
پیامبر اکرم (ص) می فرمایند: «تكاثر در اموال، انباشت ثروت ها، از راه هاى نامشروع و خوددارى از اداى حق آن و اندوختن آن در خزانه ها و صندوق ها است.»
از دغدغه های امیرمومنان (ع)!
اميرالمؤمنين على (ع) به فرزندش محمد حنفيه مى فرمايند: «فرزندم! از فقر بر تو مى ترسم، از آن به خدا پناه ببر، چرا كه فقر، دين انسان را ناقص، و عقل و فكر او را مضطرب و مردم را نسبت به او، و او را نسبت به مردم بدبين مى سازد.»
علاوه بر این و به تصریح روایات، غرور، دنیادوستی، پیری از نفس و غرور و همرنگی با جماعت، کوچک شمردن گناهان و .. نیز از علل و زمینه های گناه هستند.
در این میان آنچه تاسف آور است به آثار و عواقب سوء گناه باز می گردد که هم زندگی مادی و معنوی و هم زندگی فردی و اجتماعی را متاثر می سازد.
یکی از بدترین عواقب گناه دور شدن از رحمت الهی است که شاید فرد متوجه آن نشود اما همین دوری لطماتی جبران ناپذیر برای او به همراه دارد و توبه بهترین راه بازگشت و بهره مندی مجدد از این رحمت است.
اصلی ترین مانع اجابت دعاها...
از دیگر آثار سوء گناه عدم اجابت دعاهای ما است، این سوال برای بسیاری از ما وجود دارد که چرا علی رغم دعا و عرض درخواست به درگاه الهی دعاهایمان مستجاب نمی شود که مروری بر روایات معصومین (ع) و آموزه های دینی یکی از جواب های این سوال را به گناه در زندگی انسان اختصاص می دهد.
آنچنان که امیرمومنان علی (ع) می فرمایند: «گناه مانع اجابت می شود.»
و نیز در دعاى كميل می خوانیم: «خدايا! بيامرز برايم گناهانى را كه از [استجابت] دعا جلوگيرى مى‌كند».
عذاب های دنیوی و اخروی نیز در زمره عواقب سوء گناه و معصیت جای می گیرند چنان که خداوند گناهکاران را به آتش دوزخ که در آن جاودانند، وعده می دهد.
امام صادق (ع) می فرمایند: «هيچ رگى از بدن نمى جهد و هيچ نكبتى نمى رسد و هيچ سردرد و بيمارى ديگرى عارض كسى نمى شود مگر به خاطر گناهى است كه كرده است.»
امیرمومنان علی (ع) امام على (ع) نيز درباره گرفتار شدن اقوام به عذاب الهى بر اثر ارتكاب گناه مى فرمايند: «و بترسيد از آن عذاب ها و كيفرهاى سختى كه بر اثر زشت كارى ها و اعمال بد به ملت هاى پيش از شما رسيد و در نيكى و بدى، احوال آنها را يادآور شويد و بترسيد كه همانند آنان گرديد.»
علاوه بر این، زوال و نابودی نعمت ها نیز در اثر گناه رخ می دهد و انسان با گناهان خود است که باب رحمت و نعمت الهی را به روی خویش می بندد.
امام صادق (ع) هم در اين باره مى فرمايند: «خداى تعالى حكم قطعى و حتمى فرموده است كه نعمتى به بنده اى ندهد كه آن را از او بگيرد؛ جز آنكه بنده گناهى كند كه مستحق كيفر آن گردد.»
کاهش عمر نیز از آثار سوء گناه است به گونه ای که به تصریح روایات بسیاری از اجل ها با گناهان است که به انسان نزدیک شده و زمان مرگ او را سرعت می بخشند.
امام سجاد (ع) نيز به گناهانى كه موجب كوتاهى عمر مى‌شوند، چنين اشاره مى كنند: «گناهانى كه در نابودى [انسان] شتاب مى‌كنند، [عبارتند از:] قطع رحم، سوگند دروغ، سخنان دروغ، زنا، سد كردن راه مسلمانان و به ناحق ادعا كردن امامت و رهبرى.»
دردناک ترین بیماری انسان
اما در این میان از همه دردناک تر بیمار شدن آدمی در پی خو کردن به گناهان است چراکه وقتی گناه همچون درخت در جان و روح انسان ریشه دوانید، همچون حجابی است که چشم عقل و قلبش را کور می کند و هیچ بیماری برای انسان از این کوری بالاتر نیست.
امیرمومنان علی (ع) در این باره می فرمایند: «هيچ دردى براى دل ها، بدتر از گناه نيست.»
بنابر آنچه از قرآن و تصریحات روایی بر می آید، بی شرمی و از بین رفتن حیا در زندگی فردی و اجتماعی، نکبت و بدبختی، گرفتاری های مکرر و تمام ناشدنی!، غفلت و سرمستی، گناه و تیرگی قلب و ... همگی از جمله آثار سوئی است که گناه برای انسان به همراه دارد؛ از این رو هر عقل سلیم و برخاسته از فطرت تایید می کند که آدمی حتی اگر بنابر دستورات دینی و از باب رضای خدا هم که نباشد برای سعادت و خوشبختی خویش و رهایی از ورطه مشکلات و گرفتاری ها باید از گناه پرهیز کرده و به قول آن جمله عامیانه «اگر حال ندارد ثواب کند لااقل گناه نکند.»
پی نوشت ها:
بحارالانوار
کافی
نهج البلاغه
مستدرک الوسائل
منبع:قدس
211008
