عیب دیگران را با هدف تخریب نگویید

عقیق

وی با بیان اینکه طبق روایت اگر کسی، گنهکاری را به خاطر گناهش سرزنش کند نمی میرد مگر آنکه آن بلا بر سر خودش بیاید، خاطرنشان کرد: از نظر اسلام، گناهکار مریض است و به مریض باید ترحم کرد نه اینکه او را سرزنش نمود.

این مفسر قرآن کریم ادامه داد: در مورد انسانی که وسواس دارد نیز توصیه می شود او را سرزنش نکنید، زیرا بیمار است و باید معالجه شود و این در حالی است که بعضی از افراد با مسخره کردن دیگران می خواهند سرپوشی بر عیب خودشان بگذارند.

خطیب این مجلس با اشاره به اینکه رسول الله (ص) فرمودند: «المومن مرآه المومن: مؤمن آینه مومن است»، خاطرنشان کرد: مومن باید مانند آینه باشد به این معنا است مؤمن عیب دیگران را می گوید اما سرزنش نمی کند، همچنین عیب را روبروی فرد به او می گوید و پشت سر نمی گوید.

وی افزود: پیامبر (ص) می فرمایند: بندگان خدا با یکدیگر برادر باشید، عیب جو نباشید و تملق نیز نگویید. و حضرت در روایت دیگری می فرمایند: بر صورت متملقین خاک بپاشید.

استاد توکلی با اشاره به اینکه در صحبت باید احترام گذاشت اما تملق و چاپلوسی نکرد، اظهار داشت: در زمان رضاشاه چاپلوسی و تملق از سوی زیردستان وجود داشت و از طرفی در عربستان صدر اسلام، تملق رسم نبود بلکه حتی احترام گذاشتن را نمی پذیرفتند و مردم را با نام کوچک صدا می کردند به طوری که پیامبر (ص) را با نام کوچک صدا می کردند و خداوند در قرآن فرمود: او را با نام رسول الله صدا بزنید.

این مفسر قرآن کریم با تاکید بر اینکه باید دقت کنیم بین چاپلوسی و احترام تفاوت وجود دارد و عیب جویی و تملق گویی هر دو نادرست است، خاطرنشان کرد: در اسلام، طعنه زدن هم مذمت شده است؛ اگر کسی را طعنه زنیم و عیب جوی او باشیم رفتارش بدتر می شود؛ برای مثال می گوید من که همین طوری هستم که شما می گویید و در این صورت دیگر سعی نمی کند رفتارش را درست کند و در عیب خود می ماند.

وی با اشاره به اینکه حضرت علی (ع) فرمودند: کسی را که سرزنش و ملامت کنند، آتش لجاجت را در او شعله ور می کنند، تصریح کرد: سرزنش کردن کینه را به ارث می گذارد و آدم را به دشمنی می کشاند.

استاد توکلی افزود: کسی که زیاد دیگران را سرزنش می کند، بد بینی و شک در دیگران ایجاد می کند. مثلا در روابط زن و شوهر، زن می گوید آیا واقعا من را دوست دارد، اگر دوست دارد پس چرا آنقدر سرزنش می کند؟ لذا یکی از مسایلی که بنیان خانواده را تقویت می کند این است که زن و مرد همدیگر را خصوصا در جمع سرزنش نکنند

این مفسر قرآن کریم با اشاره به اینکه زن و شوهر باید انتقادپذیر باشند، اظهار داشت: امام صادق (ع) فرمودند: بهترین دوستان من کسانی هستند که عیوب من را به خودم بگوید. از این روایت استفاده می شود که باید عیب را گفت به قصد این که عیب را برطرف نماید، نه این که به قصد زمین زدن کسی باشد.

وی با بیان اینکه تملق گویی زیاد موجبِ د بد شدن محمد رضا پهلوی شد و اینکه فرعون آنگونه شود، تصریح کرد: بنابراین در اسلام،تملق، چاپلوسی و مذمت مذموم است.

استاد توکلی در پایان با اشاره به اینکه باید عذرخواهی دیگران را پذیرفت حتی اگر عمل فرد نادرست باشد و یا بهانه داشته باشد، خاطرنشان کرد: اگر همسری عذرخواهی کرد، طرف مقابل بپذیرد.

منبع:شبستان