۰۲ آذر ۱۴۰۳ ۲۱ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۰۲ : ۲۲
صحبت های یک پیرغلام آبیکی
مداحی یک موهبت الهی است
پیرغلام آذری‌زبان شهرستان آبیک با بیان اینکه مداحی یک موهبت الهی است، گفت: اعتقاد مداح به نوحه‌ها و روضه‌ها بر صدایش برتری دارد.
عقیق:مداحان اهل‌بیت (ع) که با ذکر مصیبت و فضایل خاندان وحى، مجالس حسینى را گرم و اشک عاشقانه شیعیان آل‌الله را جارى میسازند از عوامل مهم بقای فرهنگ عاشورا هستند.مداح در اصطلاح شیعه به کسی گفته می‌شود که در ایام ولادت‌ها و شهادت‌هاى ائمه اطهار (ع) در مجالس جشن و عزا به خواندن اشعارى در فضایل و مناقب محمد و آل محمد یا در مظلومیت آنان می‌پردازد اما بیشتر به مرثیه‌خوانان حسینى گفته می‌شود که با خواندن شعر مرثیه و ذکر مصیبت اهل مجلس را میگریانند.
مداحى اهل‌بیت (ع) و نوحه‌خوانى در سوگ آنان از جمله کارهایى بوده که حادثه عاشورا را زنده نگه داشته است؛ ائمه اطهار (ع) نیز از مداحان و ذاکران تقدیر و تشویق می‌کردند، صله میدادند، دعا می‌کردند و براى این کار فضیلت و ثواب بسیار میشمردند.
امسال نیز به رسم هر سال از شهرستان آبیک یک پیرغلام معرفی و انتخاب شده است که به مناسبت فرا رسیدن ماه محرم و برای آشنایی بیشتر با مصطفی اصغری این پیرغلام آبیکی گفت‌وگویی ترتیب دادیم.
* چند سال است که در سوگ اباعبدالله الحسین (ع) مداحی و مرثیه‌سرایی می‌کنید؟
بنده متولد سال ۴۲ هستم و از سال ۵۲ گرایش به نوحه‌خوانی و مداحی داشتم؛ اکنون ۴۱ سال است که در رثای امام حسین (ع) نوحه‌خوانی و مرثیه‌سرایی می‌کنم.
دلیل گرایش بنده به مداحی و نوحه‌خوانی وجود خانواده‌ای مذهبی بود؛ پدرم سال‌ها انتظار آمدن امام راحل را می‌کشید و در زمان تبعید این بزرگوار می‌گفت که چرا مجتهد عالی‌قدر باید تبعید شود.
البته وجود چهار دایی روحانی‌ام که نزدیک به درجه اجتهاد بودند نیز در بنده تأثیر بسیار داشت و اکنون افتخار می‌کنم که ۴۱ سال است نوکری امام حسین (ع) را می‌کنم؛ امید است این روضه‌خوانی‌ها و مداحی‌ها از سوی این امام همام پذیرفته شود.
* به چه زبانی مداحی می‌کنید؟
با توجه به اینکه آذری‌زبان هستم و آذری زبانی شیرین است و به آن تسلط دارم بیشتر به زبان آذری مداحی می‌کنم؛ البته هر از گاهی به زبان نوانای نیز مداحی می‌کنم.
با توجه به اینکه بیشتر نوحه‌هایم آذری است از اشعار شعرای برجسته و انوری چون عباس‌قلی یحیوی به تعبیر مقام معظم رهبری تاج‌الشعرا و حسین منزوی استفاده می‌کنم.
اگرچه از اشعار پند و نصیحت شاعران نام‌دار کشور همچون سعدی و حافظ نیز در مداحی‌ها بهره می‌گیرم.
* برای مداحی چه عناصری نیاز است؟
اصلی‌ترین و مهم‌ترین عنصر اعتقاد مداح به اهل‌بیت (ع) است که بر صدا نیز برتری دارد چراکه اگر مداح به نوحه‌هایی که می‌خواند اعتقاد داشته باشد و مداحی‌اش برای رضای خدا و از اعماق وجود باشد بر دل‌ها تأثیر مهمی دارد اما اگر غیر این باشد حتی اگر صدایش نیز دلنشین باشد تأثیر چندانی نخواهد گذاشت.
علاوه بر اعتقاد و صدا، سواد و مقتل‌خوانی از منابع و کتب موثق، معتبر و تایید شده مراجع عظام و علما، خوش‌اخلاقی، خوش‌قولی و انتقادپذیری را می‌توان از عناصر دیگر مداحی بیان کرد.
* اشعاری که مداحان برای مداحی انتخاب می‌کنند چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد؟
اشعار مداحان باید برگرفته از مقاتل مستند و صحیح بوده و حاوی پیام نصیحت، پند، اندرز و بازدارنده از گناه باشد.
اشعار نباید حاوی مسائل زشت، زننده و تحریف باشد و اگر از سبکی هم تقلید می‌کنند باید با دین اسلام مغایرت نداشته باشد.
یک مداح خوب باید مخلص و بی‌ریا باشد و دل‌شکسته در پیشگاه الهی و دربار ائمه اطهار (ع) حاضر شود تا ارزش و جایگاه ویژه‌ای پیدا کند.
*آیا مداحی یک شغل است؟
مداحی یک شغل نیست که مداح بخواهد آن را منبع درآمد خود قرار دهد چراکه مداحی اهل‌بیت (ع) یک موهبت و نعمت الهی محسوب می‌شود که از سوی خدای متعال به انسان عطا شده است.
۳۱ سال است که در شهرستان آبیک به طور افتخاری مرثیه‌سرایی و مداحی می‌کنم و ریالی نیز دریافت نکرده‌ام؛ مرثیه‌ای که از اعماق و درون قلب مداح برای رضایت الهی و امام حسین (ع) صورت گیرد ماندگار خواهد بود و تأثیر خود را بر عزاداران و مخاطبان می‌گذارد.
*چرا امام حسین (ع) و شهدای کربلا فراموش نمی‌شوند؟
امام حسین (ع) با یقین از خدا و پیامبرش اطاعت و از دین و آرمان‌های دینی حمایت و دفاع کردند حتی در آخرین لحظات از عمر مبارک‌شان در مقتل با خدا راز و نیاز می‌کردند.
در طول تاریخ جنگ‌های بسیاری رخ داده است که نامی از کشته‌های آنها نیست مانند جنگ جهانی دوم که هزاران کشته داد و نامی از آنان بر زبان‌ها جاری نیست.
بیش از یک هزار و ۴۰۰ سال است که از واقعه کربلا گذشته است اگر می‌گویند در این واقعه یک دست از تن جدا شده است و اشک ریخته می‌شود پیام دارد و پیام آن این است که آن دست وارث علی بوده، دست خدا بوده یعنی امام علی (ع) و فرزندانش همه یدالله هستند و ماندگار خواهند بود.
* نظر شما درباره وجود طبل و علامت در هیئت‌های مذهبی چیست؟
بنده مخالف آوردن طبل و برداشتن علم و علامت در هیئت‌ها هستم؛ مطلوب است هیئت‌ها از طبل، سنج و علامت‌ها استفاده نکنند و بدعت‌ها و ناشایستگی‌ها را از مسیر عزاداری بردارند و عزاداری را به صورت سنتی برگزار کنند.
آنها باید به جای حمل تمثال‌ها که ساخته و پرداخته ذهن مسلمانان نیست، دوری کرده و از تمثال، پند و عبرت‌نامه شهدا در مراسم عزاداری استفاده کنند.
* به مداحان جوان چه توصیه‌ای دارید؟
نخست اینکه مداحان جوان باید امام حسین (ع) و ابعاد شخصیتی این امام همام را بشناسند و بدانند برای چه شخصیتی عزاداری و مداحی می‌کنند.
همچنین لازم است مداحان جوان از مقتل‌های معتبر و اشعار وحدت‌آمیز استفاده کنند یعنی مراقب باشند و از انحرافات و اشعار تفرقه‌آمیز دوری کنند.
* فلسفه عزاداری بر امام حسین (ع) چیست؟
حرکت و قیام امام حسین (ع) برای خدای متعال بود و با اهل‌بیت و یاران خود علیه ظالمان به پا خواستند و برای زنده ماندن دین جدشان که از سوی خدا بود جان خود، فرزندان و یاران‌شان را نثار کردند تا آن را حفظ کنند.
بر ماست که با عزاداری مطلوب یاد و نام امام حسین (ع) و شهدای کربلا را همواره زنده نگه داریم.
اشک ریختن و عزاداری بر امام حسین (ع) به خاطر اهداف قیام امام حسین (ع) است تا دین جدش زنده بماند و به دست ما برسد.
امام صادق (ع) در حدیثی فرموده است: «کسی که بر امام حسین (ع) گریه می‌کند، می‌گریاند و یا خود را به تباکی می‌زند ثوابش را برده است.»
گریستن بر امام حسین (ع) از ارزش بالایی در نزد خدای متعال برخوردار بوده و در روایات بر این امر تأکید و سفارش شده است.
امام حسین (ع) کشتی نجات است که هر کس به این کشتی توسل بجوید، نجات یافته و هر کس تخلف کند غرق می‌شود. پاینده بودن دین اسلام و قرآن کریم از همت امام حسین (ع) بوده است و همه وام‌دار نهضت این امام همام هستیم.
منبع:نوانا
211008
گزارش خطا
