بنا بر دیدگاه امیرالمؤمنین علی (ع) هر انسانی بنا بر نگرش، رویکرد و اعمالی که در زندگی از او سر می زند، در زمره یکی از سه گروهِ افرادِ عاقل، احمق و فاجر قرار می گیرد، اما هر یک از این گروه ها دارای ویژگی هایی می باشند.
عقیق: امیرالمؤمنین علی (ع) در باب ویژگی های انسان های عاقل می فرمایند: روش و آیین زندگی اش بر اساس دین خداوند است، اخلاقش بر پایه ی بردباری و حلم است، از روی فکر و اندیشه سخن می گوید و نظر می دهد، تا آنگاه که مورد سؤال واقع نشده است، پاسخ نمی دهد، اگر لب به سخن باز کند، پخته و به حق سخن می گوید، اگر سخن یا مطلبی را بشنود در آن دقت می کند، پس اگر ارزشمند بود آن را حفظ می کند وگرنه آن را فراموش می کند، اگر خبری را بگوید، راست می باشد و به قول خود وفا می کند.دسته ی دوم انسان های احمق می باشند که ویژگی های آنان چنین است: اگر در برابر خطر قرار گیرند و یا در شرف از دست دادن منفعتی باشند و به آنها هشدار داده شود، به جای آنکه پند گیرند و بیدار شوند، غفلت می کنند و در لحظه ای که باید هوشیار باشند، غافلاند، اگر در جایگاه و یا عمل ارزشمندی قرار بگیرند رهایش می کنند، اگر در اثر نادانی به مشکلی برخورد کنند بیشتر در جهل و ناآگاهی فرومی روند و به جای اینکه اندیشه ای برای رفع آن نمایند و اگر خبر دروغی را بشنوند در صحت آن دقت و کنکاش نمی کنند.
امیرالمؤمنین علی (ع) پس از آن در مورد ویژگی های افراد فاجر و بدکار بیان داشته اند: وَ الفاجِرُ اِن اِئتَمنتَهُ خانَکَ، وَ اِن صاحَبتَهُ شانَکَ وَ اِنَ وَثَقَت بِهِ لَم یَنصحُک؛ اگر به او اطمینان نمایی، خیانت می کند، اگر با او رفاقت و دوستی نمایی، آبرویت را می برد و اگر با او مشورت نمایی، خیرخواه خوبی برای تو نمی باشد.
پی نوشت ها:
1- علامه مجلسی، بحارالانوار، ج 70: 9.
2- شیخ صدوق، حضال: 91.
3- ناطقی، نقش دین در سلامت جامعه: 69- 67.
منبع:قدس
211008
