حاج یدا... بهتاش؛
روزعاشورا در هاید پارک لندن روضه خواندم
یدا... بهتاش، متولد سال 1329 و زاده شده در یکی از روستاهای سبزوار است که می‌گوید: «از کودکی مداحی می‌کردم، یعنی حدود نیم قرن است که در این کسوت خدمت می‌کنم.
عقیق:مشوقم پدرم و مادرم بودند، پدرم هم مداح بودند و می‌خواندند. من هم از دوره دبستان و دبیرستان مداحی می‌کردم و می‌خواندم. کسانی که بیشتر از آنها الگو گرفتم، خانواده‌ام بودند. پدر همسرم، حجت الاسلام میرشریفی، روحانی هستند که در سیدخندان، مسجد جامع محمدیه امام جماعت هستند، بعد از ازدواج در ادامه راه مشوقم بودند و درس عربی را از ایشان آموختیم و از لحاظ اخلاق و ادب از ایشان الگو گرفتم.»
اینک به بهانه تجلیل از این پیرغلام اباعبدا...(ع)
گفت و گویی را با وی انجام دادیم که از نظر می‌گذرد.
جناب بهتاش! شنیده‌ایم در کلاسهای آموزش مداحی جناب عالی افراد با تحصیلات بالا هم شرکت می‌کنند، با این وجود چه توصیه‌ای دارید؟
من در هیأت رزمندگان اسلام تدریس می‌کنم، گاهی می‌بینم افرادی که دارای مدارک لیسانس و فوق لیسانس هستند، سر کلاس می‌نشینند، اما از نظر اطلاعات مداحی و ... نسبت به گذشته سطح را پایین تر می‌بینم. مدرک تحصیلی بالاتر رفته که جای خوشبختی است، درگذشته مداحها شاید مدرک تحصیلی بالایی نداشتند، ولی مطالعه می‌کردند و کتابهایی را که در زمینه کاریشان بود، می‌خواندند، الان مدرک تحصیلی بالا وجود دارد، اما بیشتر مداحهایی که الان سر زبانها هستند، معمولاً با لوحهای فشرده آموزش می‌بینند و تمرین می‌کنند که این روند نمی تواند چندان ریشه ای و پایه ای باشد و در درازمدت برایشان مفید باشد، ممکن است چند صباحی گل کنند، اما کسی که می‌خواهد ماندنی باشد، باید مطالعات لازم را داشته باشد و حداقل یک دوره زندگی اهل بیت(ع) را از پیغمبر(ع) تا امام زمان(عج) را مطالعه کرده باشد و اطلاعات عمومی داشته باشد و در شعر و ... هم تخصص اجمالی داشته باشد، البته استثنا در هر امری وجود دارد.
گاهی می‌بینیم رشته هایی که تحصیل کردند، چندان با کار مداحی و ... هماهنگ نیست. اگرچه مدرک تحصیلی در رشته ای گرفته، اما چون علاقه مند مداحی شده است، می‌خواهد یاد بگیرد. گاهی حتی در شهرستانها در میان بانوان می‌گویند، در حال نوشتن پایان نامه هستیم و کمک می‌خواهند، اما رشته شان مرتبط با این کار نیست.
همچنین استقبال خانمها بسیار زیاد است، بنده کلاسهای 700 نفری خانم از سراسر کشور با مدیریت هیأت رزمندگان اسلام در قم داشتم. در شهرستانها هم مثلاً به استان گلستان رفته بودم در هر شهری که کلاس برگزار می‌شد، بالای 100 نفر مداح خانم می‌آمدند. استقبال چشمگیر است، به همین خاطر می‌خواهند دانشگاه مداحی تأسیس کنند.
به نظر شما مسؤولیت یک مداح چیست؟
مداح باید اهدافی را که اهل بیت(ع) داشتند و دارند، در مجالس مد نظر داشته باشد. مثال می‌زنم، من مداح اهل بیت(ع) هستم و معمولاً به ما مداح امام حسین(ع) می‌گویند. امام حسین(ع) وقتی می‌خواست از مدینه به طرف کربلا برود، وصیتنامه ای پیش برادرشان محمد حنفیه گذاشتند و فرمودند: «انّما خرجت ُلطلب الاصلاح فى أمّة جدى، أريد أن آمر بالمعروف و أنهى عن المنكر و أسير بسيره جدّى و أبى على بن أبى طالب فمن قبلنى بقبول الحقّ فا... أولى بالحقّ و من ردّ على هذا أصبر حتّى يقضى ا... بينى و بين القوم و هو خيرالحاكمين: من دارم می‌روم برای امر به معروف و نهی از منکر... .» بنابراین در مجالس اهل بیت(ع) علاوه بر تحریک احساسات و نوحه و گریه، باید امر به معروف و نهی از منکر هدف باشد. گریه که هدف نیست، گریه هم وسیله است تا مردم در عزاداری امام حسین(ع) جمع شوند تا بتوانیم اهداف امام حسین(ع) را به مردم منتقل کنیم. من یک جمله متداولی در این زمینه دارم، می‌گویم، ما مدح می‌کنیم تا مردم معرفت پیدا کنند؛ معرفت پیدا کنند به اهل بیت(ع). محبت پیدا کنند تا حرفهایشان را گوش دهند، چون وقتی کسی به کسی معرفت نداشته باشد محبت ندارد و وقتی محبت نداشت، به حرفهایش گوش نمی دهد.
ما مداحی می‌کنیم تا اهل بیت(ع) را به مردم بشناسانیم و مردم نسبت به اهل بیت(ع) معرفت پیدا کنند. وقتی بشناسند که اهل بیت(ع) چه خوبیهایی داشتند، آن وقت مردم به آنها محبت پیدا می‌کنند و وقتی این محبت ایجاد شد، آن وقت حرفهای
اهل بیت(ع) را به خوبی می‌توان به مردم منتقل کرد. پس به طور خلاصه هدف این است که علاوه بر اینکه باید احساسات را تحریک کنیم تا مردم گریه کنند و توسل داشته باشند، اهدافی را که امام حسین(ع) از قیام داشتند، باید منتقل کنیم یعنی در واقع معرفت افزایی کنیم.
به نظر شما شیوه های جدید مداحی تا چه اندازه درست و تا چه اندازه نادرست است؟
وقتی یک چیزی در جامعه اثرگذار است، خواه ناخواه آفت دارد. ما مداحها در جامعه تأثیرگذاریم. دشمن هم این را می‌داند، مجالس اهل بیت(ع) انقلاب را زنده نگه داشته است. آن چیزی که جامعه ما را حفظ می‌کند، همین مجالس اهل بیت(ع) است. دشمنان هم این را می‌دانند، بنابراین برنامه ریزی می‌کنند تا آفتهایی را به جان آن بیندازند، بلکه بتوانند این مجالس را از محتوا بیندازند. در واقع هدف آنها این است که معرفت افزایی را از بین ببرند. بنابراین برنامه ریزی می‌کنند و حتی بودجه در این راه خرج می‌کنند. آیت ا... سیداحمد خاتمی در مقاله ای تصریح کردند که بودجه ای برای تحقق هدف آسیب زدن به مجالس اهل بیت(ع) تخصیص یافته تا مجالس ما را از محتوا بیندازند، دو ساعت سینه زنی باشد، اما نیم ساعت سخنان واعظان و مداحها را گوش ندهند. به همین خاطر باید متوجه باشیم. ما مداحها و واعظان و مسؤولان هیأتها باید بهوش باشیم تا این آفتها به جان هیأتها و مجالس ما نیفتد که متأسفانه دوره ای بود که این آفت، گریبانگیر بود و الان لوحهای فشرده آنها در بازار هست. تا بخواهد این کارهای نادرست حذف شود، زمان می‌برد، اما باید این بدعتها و رسوم نادرست برداشته شود. مثل اینکه به جای اینکه بخواهیم اشعار ما محتوایی باشد و نسبت به اهل بیت(ع) از معرفت و شجاعت و ... بگوییم، از تیپ و قیافه و قد و ... صحبت کنیم یا خدایی ناکرده در مورد آنها غلو کنیم یا خوابهای دروغ و بدون حجت تعریف کنیم یا آهنگهایی که برای ترانه بوده و ... استفاده شود.
اینها آفت است و معرفتی با اینها کسب نمی شود. باید برای رفع این آفتها تلاش شود که به جان هیأتها و مداحها نیفتد.
به نظر شما چه رابطه ای بین مداحی و سیاست وجود دارد؟
بی رابطه نیست، یعنی ما باید جامعه خود را بشناسیم، ما وقتی امام حسین(ع) را می‌شناسیم، یعنی باید زمان خود را بشناسیم.
باید بدانیم چه کسانی حسینی و چه کسانی یزیدی هستند؟ ما اینها را بشناسیم. معتقدم در مجالس اهل بیت(ع) نباید به صورت موردی به فردی حمله کرد و نام فرد خاصی را بیاوریم و تأیید و تکذیب کنیم، ولی باید به مردم معرفی کنیم چه کسانی یزید و شمر و عمر سعد زمان ما هستند، الان کسی را که در خط امام حسین(ع) و اهل بیت(ع) هست، به مردم بشناسانیم. رابطه بین مداحی و سیاست در این است که ما باید اینها را بشناسیم و هم به دیگران بشناسانیم.
شما سفر خارج از کشور برای مداحی هم داشتید، فضای آنجا را چگونه دیدید؟
بله! من چهار سال به رم و به دیگر شهرهای ایتالیا رفتم، دو سال در لندن به مجمع جهانی اهل البیت(ع) می‌رفتم، در هاید پارک لندن در روز عاشورا روضه خواندم، یک بار به دفتر ایران در سازمان ملل(سوئیس) رفتم، همچنین به کشورهای عربی مانند امارات، بحرین، سعودی و عراق و ... رفتم.
در کشورهای اروپایی، جمعیت محدود است و چون به زبان فارسی سخن می‌گوییم، مخاطب غیر فارسی نداریم اما به واقع امام حسین(ع) بین المللی است. آنهایی هم که با حکومت مستقر در ایران خوب نباشند، اما وقتی نام امام حسین(ع) به زبان می‌آید، استقبال می‌کنند و شرکت می‌کنند.
در لندن مجلسهای خوب و سنگینی برگزار می‌شد و دسته روی انجام می‌شد، ولی در ایتالیا جمعیت ایرانیها محدود است، اما حتی در این شهرها هم می‌دیدیم دانشجوها می‌آمدند و استقبال چشمگیر بود.
خاطره ای دارید؟
یادم نمی رود در سالی که ماه محرم ایتالیا بودم، شب شام غریبان در رم برنامه داشتم، دو روز بعد برای ایران پرواز داشتم. قرار شد به بازدید شهر «ونیز» بروم، چون «ونیز» برای استراحت جای مناسبی نیست، شهری در کنار ونیز هست به نام پادوا، چند دانشجوی ایرانی میهمان من شده بودند، شب دوازدهم چند دانشجوی پزشکی از ایران، اتاقشان را سیاهپوش کرده بودند عین حسینیه، گفتم، اینجا حسینیه است، گفتند نه حاج آقا، اینجا اتاق خواب ماست. ما تا امشب چون کسی نبود روضه خوانی کند، نوار روضه گوش می‌دادیم اما وقتی دیدیم شما تشریف می‌آورید، می‌خواهیم برای ما روضه خوانی کنید تا سینه زنی کنیم، یعنی این دانشجویان شیعه در پادوا در شهری دورافتاده در ایتالیا وقتی محرم فرارسید، اتاقشان را سیاهپوش و تبدیل به حسینیه کردند. واقع این است که استقبال در خارج از کشور خوب است. بارها گفته ام، اگر می‌خواهیم جوانها را حفظ کنیم، باید کاری کنیم که رابطه شان با قرآن و اهل بیت(ع) برقرار بماند، همان چیزی که پیامبر(ص) در حدیث ثقلین تأکید کردند. بچه هیأتی ها، بچه حزب اللهی ها هر جایی بروند رابطه شان را با قرآن واهل بیت(ع) حفظ می‌کنند و زندگی سالمی هم دارند.
منبع:قدس 
