۰۸ آذر ۱۴۰۳ ۲۷ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۵۴ : ۰۲
چگونه در خواب خداوند روح را می گیرد؟
خدا جانها را به هنگام مردنشان می گیرد و نیز جان کسانی را که در خواب خود نمرده اند. جانهایی را که حکم مرگ بر آنها رانده شده نگه می دارد و دیگران را تا زمانی که معین است باز می فرستد. در این، عبرتهاست برای آنان که می اندیشند.
عقیق:«اللهُ یَتَوَفَّی الاَنفُسَ حینَ مَوتِها وَ الَّتی لَم تَمُت فی مَنامِها فَیُمسِکُ الَّتی قَضی عَلَیها المَوتَ وَ یُرسِلُ الاُخری اِلی اَجَلٍ مُسَمًّی اِنَّ فی ذلِکَ لَآیاتٍ لِقَومٍ یَتَفَکَّرونَ؛ خدا جانها را به هنگام مردنشان می گیرد و نیز جان کسانی را که در خواب خود نمرده اند. جانهایی را که حکم مرگ بر آنها رانده شده نگه می دارد و دیگران را تا زمانی که معین است باز می فرستد. در این، عبرتهاست برای آنان که می اندیشند.«اَنفُسَ» جمع «نَفس» و آن در اصل به معنی ذات است؛ اما در اینجا به قرینه کلمه «یَتَوَفّی» به معنی روح به کار رفته است.
«مَنام» نیز مانند «نَوم» به معنی خواب است.
در این آیه خداوند بار دیگر به حقیقت مرگ تصریح کرده است که اولا فعلی از افعال الهی و برنامه ای از برنامه های با حکمت خداوند است (اللهُ یَتَوفّی)؛
و ثانیاً با «یَتَوَفّی» فرموده مرگ امری وجودی است و ماهیت آن انتقال است- انتقال روح از تعلق به جسم به سوی خدا؛
و ثالثاً با «اَلاَنفُسَ» می فهماند که امری عمومی و همگانی است، بی هیچ استثنایی.
آری، روح، که شخصیت آدمی با آن تحقق می یابد، باقی است. پس مرگ معنایش نابود شدن انسان نیست، بکله حقیقت مرگ این است که خداوند روح را از بدن بگیرد و علقه او را با آن قطع کند. همچنان که بعث و معاد یعنی خداوند بدن را از نو خلق کند و دوباره روح را به آن بِدَمَد. آیات ۱۱ سوره سجده و ۶۰ و ۶۱ سوره انعام هم گویایی این حقیقت است.
پس برای آدمیان حیاتی باقی که محدود به عمر فانی دنیا نیست و آن حیات روح است. لذا خداوند این گونه تعبیر کرده که مرگ مانند خواب است. چگونه در خواب خداوند روح را می گیرد؟ نه آن چنان که رابطه آن با جسم به کلی قطع شود. آنان که اجلشان رسیده باشد ارتباط روحشان را با بدن کاملا قطع می کند و این معنی و حقیقت مرگ است.
رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم در حدیثی فرمودند: «اَلنَّومُ اَخُ المَوتِ؛ خواب، برادر مرگ است.» ۱
در روایت دیگری است که از امام باقر علیه السّلام پرسیدند: مرگ چیست؟ حضرت فرمودند: همان خوابی است که هر شب به سراغ شما می آید؛ اما فرقش این است که طولانی مدت است و تا قیامت به طول می انجامد، همان طور که در خواب انواع شادیها با هول و ترسها را می بینید، مرگ هم همان طور است. پس خود را برای آن آماده کنید.۲
پی نوشت:
۱. سوره زمر، آیه ۴۲.
۲. کنزالعمال، ح۳۹۳۲۱.
۳. معانی الاخبار، ص۲۸۹.
۴. آیه های زندگی برای بیداری، ص۱۰۱-۱۰۲.
منبع:افکار
گزارش خطا
