۰۳ آذر ۱۴۰۳ ۲۲ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۴۸ : ۱۰
آنچنان که خداوند در آیه هفت سوره مبارکه اسراء می فرماید: «اگر نیکویی کنید برای خودتان است و اگر بدی کنید برای آن است.»
و نیز در آیه 30 سوره مبارکه نحل می فرماید: «برای کسانی که نیکویی کنند در این دنیا نیکویی است و البته سرای آخرت خیر است.»
بنابراین، احسان و نیکی از ارزش های والای انسانی و دارای مصادیق فراوان است که در روایات معصومین (ع) نیز جایگاه و اهمیت آن تصریح شده است.
پیامبر اکرم (ص) در این باره می فرمایند: «دل ها آفریده شده اند بر دوستی کسی که به او نیکویی کند و بر دشمنی آنکه به او بدی کند.»
از امیرمومنان (ع) نقل است که فرمودند: «اگر نیکویی کنی خودت را گرامی می داری و به آن نیکویی می کنی و اگر بدی کنی خودت را خوار می کنی و آن را مغبون می سازی.»
اسلام و آموزه های آن نه تنها بر نیکی گرفتن تاکید دارد بلکه بر سبقت گرفتن در نیکی و احسان نیز توصیه می کند، آنچنان که خداوند در قرآن می فرماید: «در نیکی ها بر یکدیگر پیشی بگیرید.»
امام حسین (ع) در این باره فرموده اند: «اى مردم در خوبى ها با يكديگر رقابت كنيد و در كسب غنائم (بهره گرفتن از فرصت ها) شتاب نماييد و كار نيكى را كه در انجامش شتاب نكرده ايد، به حساب نياوريد.»
پیامبر اکرم (ص) نیز می فرمایند: «هر کس مشتاق بهشت است در انجام کارهای خوب شتاب کند.»
از امام صادق (ع) روایت است که فرمودند: «مردم، بيشتر از آن كه با عمر خود زندگى كنند، با احسان و نيكوكارى خود زندگى مى كنند و بيشتر از آن كه با اجل خود بميرند، بر اثر گناهان خود مى ميرند.»
با توجه به آنکه اینگونه نیست که توصیه و تاکیدی در اسلام باشد و منفعت و برکتی بر آن مترتب نباشد، برای نیکی و احسان نیز بر اساس آیات و روایات آثار و نتایجی است.
امیرالمومنین (ع) در بیان آثار نیکی فرموده اند: «بسیار نیکی کردن عمر را زیاد می کند.» و نیز می فرمایند: «به کار بستن نیکی ها، نعمت ها را فرود می آورد و بلاها را دفع می کند»
امام صادق (ع) نیز می فرمایند: «هر مؤمني كه گرفتاري مؤمني را بر طرف كند، خداوند هفتاد گرفتاري دنيا و آخرت را از وي دور ميسازد.»
همچنین، امام کاظم (ع) فرموده اند: «خداوند در زمين بندگاني دارد كه براي برآوردن نيازهاي مردم ميكوشند؛ اينان ايمني يافتگان روز قيامت اند.»
پیامبر اکرم (ص) نیز در بیان آثار مترتب بر نیکی و احسان به دیگران می فرمایند: «هر کس یک نیاز برادر مومن خود را برآورد چنان است که تمام عمر خویش را به عبادت خدا گذرانده باشد.»
امیرمومنان علی (ع) فرموده اند: «نیکوکار زنده است اگرچه به خانه های مردگان منتقل شود.»
بنابر روایات معصومین (ع) پرهیز از نیکی به دیگران و خست و بخل در احسان نیز آثار سوئی دارد که زندگی آدمی را تحت شعاع قرار می دهد تا جایی که بنابر سخن امیرمومنان (ع) بدترین مردم کسی است که خوبی را با بدی جبران کند.
امام صادق (ع) نیز در مذمت کسانی که از نیکی به دیگران احراز می کنند، فرموده اند: «هر مومنی که خود را از دسترس مومن دیگر دور نگاه دارد، خداوند متعال میان او و بهشت هفتاد هزار حصار قرار دهد که بین هر حصار با حصار دیگر به اندازه هزار سال راه است.»
پی نوشت ها:
بحارالانوار
کافی
غررالحکم
راه و رسم زندگی در بیان قرآن و روایات
منبع:قدس
211008