سعید پاشازاده:سبک و شعر مانند دو بال هستند

عقیق:سعيد پاشازاده يكي از شاعران،آييني جوان كشورمان است كه در اين سالهاي اخير خيلي از سبك هاي سينه زني و نوحه هايي كه مداحان مشهور خوانده اند كار او بوده است. تا جايي كه رهبر انقلاب هم از برخی از نوحه هايي كه وی ساخته است و مداحان در جلسه بيت رهبري خوانده اند تقدير كرده اند.

خيلي از ما با نوحه هايي كه او ساخته، خاطره  ها داريم  مثل "شب اول محرم،سينه زنت ارزوشه" يا "تو دلمه مادر راز نهفته" كه حاج محمود كريمي خواندند يا سبك "مادر منو بير كربلا" كه حاج محمد رضا طاهري خواندند يا سبكي كه اسامی پير غلامان امام حسين و نوحه هایشان در آن بود و حاج رضا هلالي خواندند يا سبك "سفره دار كرمي" كه به عنوان بهترين سبك شور سينه زني سال گذشته انتخاب شد. به اين بهانه با وی گفتگويي انجام داديم پيرامون نوحه هاي عاشورايي...

آقای پاشازاده توضیحی در مورد چگونگی وارد شدنتان به این عرصه ی شاعری و این که آیا در این زمینه کمبودی احساس کردید که نوحه سرایی برای اهل بیت را شروع کردید؟
با سلام من در حدود 6 ساله است که وارد این عرصه شدم.بعد از سفر حج عمره ای که با خانواده داشتم در مدینه کنار قبرستان بقیع متوسل شدم به حضرت زهرا (س) و از آنجا تصمیم گرفتم نوحه سرایی را شروع کنم و دلیلشم عشق به اهل بیت بود و بس
 
در مداحی ها آیا اصالت با سبک است یا شعر کدام مهمتر است؟
  هم سبک و هم شعر مانند دو بالی است که یک پرنده را به اوج می رساند در جایگاهی که برای پرواز دو بال لازم است.هیچ کدام بر دیگری برتری ندارد و مطمئنا به موازات هم باید به کمال برسند هم شعر و هم سبک.
 
شما اول، سبک را پیدا می کنید و برایش شعر می گویید یا اول شعر بامعرفت پیدا می کنید و بعد سبک در خور می سازید؟
  به طور کلی به طور تخصصی ترانه به شعری گفته می شود که از روی ملودی ساخته شود اما استثناهایی داشتیم مانند رهی معیری که ترانه سرود و زیبایی این شعر باعث شد آهنگسازها بر آن شوند که روی آن شعر و مضمون ملودی بسازند.اما در چارچوب کار در عرصه ی مذهبی و مداحی بسته به عنایتی است که از طرف اهل بیت بشود.حال، اول ملودی یا شعر فرقی نمی کند.

گفته می شود که برخی سبک ها به مظروف خودش ضربه می زند و ظرفیت و توان انتقال محتوا و پیام را ندارد.نظر شما در این باره چیست؟
  درست است همان طور که عکس این مطلب هم صادق است.خیلی از اشعار توانایی حمل بار معنوی ملودی را ندارند.باید سعی کنیم هم شعر و هم ملودی به موازات هم رشد کنند تا بتوانند ظرفیت و توان انتقال محتوا و پیام را داشته باشند.البته باید در شعر و ملودی دقت زیادی شود، تازه شعر و ملودی خوب هم بسته به اجرای خوب دارد یعنی یک مثلث متساوی الاضلاع که هر کدام از ضلع هایش نباشد ناقص است.
 
ملاک و معیار اینکه یک سبک به عنوان یک سبک خوب و غیرانحرافی ساخته شود چیست؟
  1-ملودی تبلیغ منفی در ذهن شنونده نداشته باشد
  2-اشعار منتقل کننده مفاهیم معرفتی و معنوی و ادبی باشند
  3-شنونده در سریع ترین زمان ممکن با شعر و ملودی ارتباط حسی برقرار کند
  4-حتی الامکان مطول نباشد
 
برخی سبک سازان مداعی اند سبک را آنها ساخته اند و اینکه گفته می شود بسیاری از سبک های امروزی از ترانه سراهای غربی گرفته شده را قبول دارید یا نه؟ نظرتان در این باره چیست؟
  ما در مورد اولین ها صحبت نمی کنیم و در پی بهترین هائیم کما اینکه بسیاری از سبک ها و ملودی های قدیمی که توسط پیرغلامان امام حسین (ع) از قبیل حاج اکبر ناظم و مرحوم آرام ساخته شده اند هم اولین هستند و هم بهترین.
  ما در موسیقی موضوعی به نام واریاسیون داریم که بدین معنی است که ملودی از دل ملودی دیگر ساخته شود و البته این یک هنر است، اما متأسفانه در اثر کج سلیقگی های پیش آمده و بعضا سهل انگاری های پیش آمده دیده می شود که یک ملودی عینا مشابه به نمونه ی غربی در مجالس مذهبی اجرا می شود که درست نیست
 
به نظر شما معرفت از شعر حاصل می شود یا سبک؟
  معرفت از ملودی که در خدمت شعر معرفتی باشد حاصل می شود.

 
از آنجا که مقام معظم رهبری فرمودند شعر متوسط و ضعیف را پیش خود نگهدارید و شعر قوی با توجه به جایگاه اهل بیت علیهم السلام قرائت کنید، آیا این مسأله متوجه سبک سازان هم می شود؟
  بله، طبق فرمایشات مقام معظم رهبری که شعر قوی با توجه به جایگاه اهل بیت علیهم السلام قرائت کنید همان طور که در خصوص شعر صادق است به همین اندازه این موضوع در سبک ها هم صدق می کند و باید سعی کنیم سبک های قوی و در خور شأن اهل بیت علیهم السلام بسازیم، چون این سبک ها شنیده می شود و ممکن است یک سبک ضعیف اثرات بدی بگذارد
 
علت اینکه برخی سبک ها که امروز به وجود آمده انتقاد برخی علما و حتی برخی مداحان را به دنبال داشته چیست؟ اساسا این سبک ها از کجا بیرون می آید؟
  در این که رگه هایی از انحرافات در حوزه های مذهبی وارد شده است شکی نیست که البته شعر و سبک از این قاعده مستثنی نیست و ما نیز مخالف آن هستیم ، اما همیشه نوگرایی با مخالفت هایی نیز مواجه بوده است که مطمئنم به عقیده ی علما و مداحان بزرگ نوگرایی ها که بر پایه معارف و مؤلفه های صحیح دینی می باشد نه تنها مورد نقد منفی قرار نمی گیرد بلکه با توجه به سطح بالای  تفکرایشان مورد تشویق نیز واقع می شود و باید سعی کنیم که از سبک هایی که از آهنگ های غربی استفاده شده که استفاده نکنیم که واقعا در شأن جلسات امام حسین (ع) و اهل بیت علیهم السلام نیست.
 
سبک های موجود در هیئت ها چقدر به فراخور مجالس امام حسین (ع) است و توانسته است مسیر هیئت را به سمت آگاهی بخشی و معرفت پیش ببرد؟
  ما می دانیم که اگر تمام هنرمندان،واعظان،علما و ...جمع شوند تا حتی قطره ای از دریای بیکران عزای حسینی را به هنرمندانه ترین وجه به تصویر بکشند باز هم موفق نمی شوند مگر امام زمان (عج) ، چرا که صحبت از امام حسینی است که بالاترین مقام هنری و مذهبی و معرفتی در دنیا و آخرت است. اما در این عرصه هر کس به اندازه وسع هنری و شعوری خود در جهت پیشبرد معنای معرفتی عزاداری تلاش می کند.در خصوص اینکه چقدر توانسته اند موفق باشند عالمان دینی و نظریه پردازان مذهبی باید پاسخگو باشند.من و امثال من مأموریم به انجام وظیفه با توجه به فرمایشات بزرگان

 
درباره ی شعر و اینکه مقام معرفت باید در چه ترازی باشد و اینکه چرا دودمه و نوحه و شعرهای قدیمی بیشتر ماندگار بود صحبتی دارید بفرمایید؟
  ماندگاری در عرصه ی هنر مشهود بر گذر زمان است.دودمه و نوحه و شعرهای قدیمی بعد از گذشت نیم قرن ماندگاری خود را ثابت کردند و گذر زمان ماندگاری شعر را ثابت می کند و بعد حال معنوی پیرغلامان امام حسین (ع) هم که خدا رحمتشان کند خیلی تأثیر داشته است.ما باید بدانیم که از خودمان چیزی برای ارائه نداریم و تنها منتقل کننده فرمایشات و سیره اهل بیت علیهم السلام هستیم.اگر این اتفاق بیفتد مقام معرفتی شعر به اندازه ی خود اهل بیت بالا می رود.چرا که ما فقط ناقل سیره ی اهل بیت هستیم و مطمئنا هر چیز دیگری جز فرمایشات و سیره ی عملی اهل بیت باعث نزول درجه تراز معرفتی شعر می شود.
 
در آخر اگر صحبت خاصی دارید بفرمایید؟
  درست که شاید به نوحه ها و سبک ها انتقادهایی هم وارد باشد ولی خدا را شکر خیلی هم نقاط مثبت داشته و خیلی از جوان ها را جذب هیئت های مذهبی کرده و توانسته تأثیرگذار باشد.

جوان امروز با نوحه و سینه زنی بیشتر ارتباط برقرار می کند همین نشان دهنده حساسیت این موضوع شده باید دوستان که در این زمینه کار می کنند در سبک هایی که می سازند و شعرهایی که می گویند بیشتر دقت کنند که هم در شأن اهل بیت باشد و هم زیبا باشد که دلها را متوجه ساحت اباعبدالله کند.امیدوارم بتوانیم خدمتگزار خوبی برای اهل بیت باشیم.

منبع:مشرق

211008