۰۵ آذر ۱۴۰۳ ۲۴ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۱۸ : ۱۰
سنگهای مرقد امام رضا(ع) در یک نگاه
تاکنون 3 نوع سنگ از ابتدا تا کنون در حرم مطر بر روی خاک پاک مزار آن حضرت قرار گرفته است و سنگهای قدیمی تر پس از تعویض برای مشاهده عموم به موزه آستان تحویل داده شده است.
عقیق: سنگ قبر مطهر امام رضا (ع) یکی از اجزای مهم حرم می باشد که همواره درخور توجه بوده است. در این که چرا و چگونه سنگ های مرقد مطهر تعویض می شود اطلاعات کمی در دسترس است که بنظر می رسد تعویض سنگ ها می تواند بخاطر گذشت زمان و اثر آن روی سنگ باشد. اولین سنگ و قدیمی ترین آن- معروف به سنگ سابق- سنگی است مرمری که بر مرقد منور نصب بوده طول آن چهل سانت و عرض آن سی سانت و قطر آن شش سانت بخط کوفی بدین شرح نوشته شده است، سه کتیبه در حاشیه سنگ و یک کتیبه در سطح محرابی شکل آن نقش بسته است .در وسط الله اکبرهذا مقام الرضا (ع) اقبل علی صلواتک ولاتکن من الغافلین وشعبان سنه سته عشر وخمسماته (هجریه) و در اطراف آن حک شده: بسم الله الرحمن الرحیم صل علی محمد و علی و فاطمه والحسن والحسین و علی و محمد و جعفرو موسی و علی و محمد و علی والحسن والقائم الحجه.
و در خط دیگر نوشته شده: بسم الله الرحمن الرحیم انما ولیکم الله و رسوله و الذین آمنوا الذین یقیمون الصلواه و یؤتون الزکوه و هم راکعون عمل عبدالله بن احمد؛ در حاشیه داخلی سنگ طی کتیبه محراب مانند نوشته شده است امر بعمارت مشهد الرضوی علی ابن موسی (ع) العبد المذنب الفقیر الی رحمة ابوالقاسم احمدبن احمد العلوی الحسینی تقبل منه.
محتمل است این سنگ در دوران ساختن صندوق نقره بر مرقد منور نصب گردیده بوده و در زمان صفویه که صندوق طلائی بر مرقد منور نهاده اند برداشته شده باشد فعلا سنگ مزبور در موزه آستان قدس مورد مشاهده همگان می باشد.
سنگ قبر دوم
بدیهی است این سنگ بدلیل خرابی هایی که در طول زمان بر نمای سنگ پدیدار شده بود تعویض گردید و جای خود را به دومین سنگ مرقد امام ( علیه السلام )که به‌ظاهر سنگی از جنس مونسار ( مرمر سفید آهکی ) است که به‌جای سنگ قبلی بر مزار امام ( علیه السلام ) جای داشته و آگاهی چندانی از چگونگی آن به دست نیامده است .
به نوشته کتاب شمس الشموس به نویسندگی احتشام التولیه ص3/35:
(بعد از آن بر مرقد منور بجای سنگ سابق سنگ مرمر خلج که حجار باشی زنجانی خادم کشیک سوم آستانه تقدیم نموده نصب شده در آن اشعار عربی ذیل را مرحوم آیت الله العظمی آقای سید صدرالدین مجتهد که موقع تعمیر قبر مقدس و نصب صندوق ساکن مشهد بوده و نظارت داشته اند سروده بر سنگ مزبورحک شده است.
مرقد قد حباه الا لاه/علی طاول الفرقدا
عند الممکنات غدت/ خضعا خشعا سجدا
شادهه الله قبلا و فی/الظاهر الیوم قد شیدا......
مصرع آخر شعر بحساب ابجد 1351 می شود که سال قمری هجری آن سال و منطبق با سال 1311 خورشیدی است که بر سلطنت و تولیت رضا شاه مرقد منور تجدید بنا و سنگ نصب شده است.)
سنگ قبر فعلی
سومین سنگ که در دوره جمهوری اسلامی و در زمان رهبری آیت الله خامنه ای همزمان با تعویض ضریح مطهر بر روی مرقد مطهر امام رضا (ع) قرار گرفت که این سنگ سنگی مرمر بسیار ممتاز از معدن توران پشت یزد است . این سنگ به رنگ سبز چمنی با ابعاد 20/2*10/1 و قطر یک متر و وزن 3600 کیلوگرم است که هم زمان با تعویض و نصب ضریح پنجم در سال 1379 هـ در حرم مطهر ، درون ضریح بر مرقد امام ( علیه السلام ) نصب شد .
سنگ پیشین مضجع شریف امام ( علیه السلام ) به لحاظ قدمت و آسیب دیدگی ، همزمان با تعویض و نصب ضریح جدید با حضور مقام معظم رهبری ، حضرت آیت الله خامنه ای ( مدّ ظله العالی ) تعویض و به‌جای آن سنگ جدید با محتوای الهام بخش هنری و آیات الهی بر مضجع نورانی امام ( علیه السلام ) نصب شد .
این سنگ با سنگ های قبلی و ادوار گذشته تفاوت های چشمگیری داشته است، بر سطح این سنگ جدید ، علاوه بر کلمات مقدس و الهام بخش ، تاریخ ولادت و شهادت امام هشتم ( علیه السلام ) نقش بسته است .
این سنگ هم دارای کتیبه هایی زیبا با خطوطی دلنشین است که متن کتیبه این سنگ جدید به اینصورت است
«هذا هو المرقد الشریف للامام التقی النقی الصدیق الشهید ، وارث الانبیاء والمرسلین ، ثامن الائمه المعصومین من اهل بیت رسول رب العالمین ، حجه الله علی الخلق اجمعین ، سیدنا و مولانا ابی الحسن الرضا علی بن موسی بن جعفر بن محمد بن علی بن الحسین بن علی بن ابی طالب صلوات الله و سلامه علیهم اجمعین .
ولد بالمدینه فی الحادی عشر من ذی القعده عام 148 و استشهد بطوس فی آخر صفر سنه 203 من الهجره النبویه و قد جدّد هذا المضجع المطهر عام 1418 هـ .ق »
ترجمه متن کتیبه : «این مرقد شریف امام پرهیزگار ، پاک ، راستگو ، شهید و وارث پیامبران و فرستادگان پروردگار ، هشتمین فرد از امامان معصوم اهل بیت پیامبر خدای جهانیان ، حجت خدا بر تمام موجودات عالم ، آقا و مولای ما ابوالحسن رضا ، علی بن موسی بن جعفر بن محمد بن علی بن الحسین بن علی بن ابی طالب ( علیه السلام ) ، که سلام و درود خداوند بر تمام آنان باد .
در روز 11 ذی العقده سال 148 هـ .ق در مدینه متولد و در آخر ماه صفر سال 203 از هجرت پیامبر ، در شهر توس شهید شد و این مرقد مطهر در سال 1418 هـ .ق بازسازی شد. »
و نیز دو بیت زیر از اشعاری که حضرت به قصیده دعبل ملحق فرموده اند ، بر آن حک شده :
و قبر بطوس یا لها من مصیبه * الحت علی الاحشاء بالزّفرات الی الحشر حتی یبعث الله قائماً * یفرّجُ عنا الغمّ و الکربات
)قبری در طوس است ، چه عجب مصیبتی است ، مصیبت آن با ناله های دردناک ، آتش حسرت را تا روز قیامت در درون می افروزد تا اینکه خداوند قائمی را برانگیزد و اندوه و سختی ها را از ما برطرف سازد(.
علاوه بر این ، آیاتی از کلام الله مجید نیز زینت بخش سنگ شده است :
بالای سر مبارک : یا ایتها النفس المطمئنه ارجعی الی ربک راضیه مرضیه فادخلی فی عبادی و ادخلی جنتی
پیش روی مبارک : انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل بیت و یطهرکم تطهیراً
پشت سر مبارک : سلام علی آل یاسین انا کذالک نجزی المحسنین انه من عبادنا المؤمنین
پایین پای مبارک : یا ایها الذین آمنوا اطیعوا الله و اطیعوا الرسول و اولی الامر منکم
زیر خط های کتیبه نوشته شده است :
سلام علی آل طه و یس * سلام علی آل خیر النبیین
سلام علی روضه حل فیها * امام یباهی به الملک و الدین
پی نوشت:
2-پایگاه جامع امام رضا (ع) معاونت رسانه های مجازی
3-پایگاه اطلاع http://www.imamreza.net
منبع:قدس
2-پایگاه جامع امام رضا (ع) معاونت رسانه های مجازی
3-پایگاه اطلاع http://www.imamreza.net
منبع:قدس
گزارش خطا
