عقیق: به مناسبت فرا رسیدن سالروز ولادت ایشان با حجت
الاسلام والمسلمین عبدالهادی مسعودی، مسؤول انجمن علمی حدیث حوزه علمیه قم، رئیس
پژوهشکده تفسیر اهل بیت (ع) وابسته به پژوهشگاه قرآن و حدیث، رئیس دانشکده علوم و
معارف قرآن وابسته به دارالحدیث، مولف "روش فهم حدیث"، "آسیب شناسی حدیث"، "وضع و
نقد حدیث"، "روابط اجتماعی در قرآن" و "آسیب شناسی تفسیر
روایی" و مترجم چهار جلد از دانشنامه 12 جلدی امیرالمؤمنین (ع)، 10 جلد از
دانشنامه امام حسین (ع) و دانشنامه 10 جلدی امام مهدی (عج) درباره چرایی تأکید
روایات بر زیات امام سوم (ع) و آثار این زیارت به گفت و گو پرداخته ایم که مشروح
آن از نظر می‌گذرد:
جناب آقای مسعودی! چرا در احادیث و روایات ما بر زیارت
حضرت سیدالشهدا(ع) تأکید فراوان شده تا جایی که یکی از اصلی ترین اعمال در
مناسبتهای مختلف مذهبی این زیارت است؟
در پاسخ به این پرسش باید گفت زیارت سیدالشهدا(ع) جدای از
زیارت سایر ائمه (ع) و بزرگان دین نیست؛ ما اساساً در اسلام بر این تأکید داریم که
هر شخصی به دیدار بزرگان دین خود بشتابد چه آن بزرگ در حیات باشد چه از این دنیا
رخ بربسته باشد برکاتی شامل حال زائر می‌شود، حتی در روایات داریم اگر کسی به
زیارت قبر پدر و مادر و بزرگان رفته آنجا نمازی بخواند و دعایی بکند، احتمال
استجابت آن دعا بیشتر می‌شود.
باید توجه داشت، علت تأکید اسلام بر زیارت بزرگان دین
غیر از نیاز فطری انسان، آن است که او را با اسوه های آن دین آشنا کرده و چرایی و
فلسفه شهادت، زندان و وفات آن شخص بزرگ را تبیین کند.
سیدالشهدا(ع) نیز از این کاروان جدا نیستند و زیارت
ایشان در واقع نوعی عهد بستن و بیعت با آن حضرت(ع) است. ما وقتی در کنار قبر مطهر
ایشان می‌ایستیم و در زیارتنامه آن حضرت (ع) می‌خوانیم که شما قیام کردید تا بندگان
خدا را از جهل و سبکسری رها کنید، پس فلسفه زندگانی، قیام و شهادت ایشان را در می‌یابیم،
به همین جهت در روایات بیشترین تاکید بر زیارت سیدالشهدا(ع) شده است. زیرا بیشترین
تأثیر بعد از پیامبر اکرم (ص) را ایشان در احیای اسلام و بیرون آوردن مردم از جهل و
خرافه داشته اند.
چه آثار و برکاتی برای زیارت سیدالشهدا(ع) در روایات نقل
شده و این برکات ریشه در چه چیز دارد؟
به طور کلی برخی روایات این زیارت را بافضیلت ترین اعمال
بر شمرده اند، برخی روایات آن را مانند زیارت خدا و زیارت پیامبر (ص) دانسته اند،
برخی روایات آن را واجب دانسته و برخی روایات آن را به انسانهای متمکن واجب دانسته
اند. فقها
نیز زیارت قبر مطهر سیدالشهدا(ع) را مستحب موکد می‌دانند. افزون بر این، برخی
روایات هشدار داده اند اگر کسی بتواند به زیارت آن حضرت (ع) برود اما نرفته و
کوتاهی کند با آثار بدی روبه‌رو می‌شود و حقی از حقوق خدا و پیامبر (ص) را زیر پا
نهاده و جفا کرده است و اگر کسی بتواند برود و نرود، مورد عاق اهل بیت (ع) قرار می‌گیرد،
همچون فرزندی که با عاق والدین از خانه اخراج می‌شود. در برخی روایات نیز این فرد
را محروم دانسته و گفته اند زیارت سیدالشهدا(ع) کیمیایی است که جان را جلا می‌بخشد.
در کتاب "کامل الزیارات" متعلق به ابن قولوی
که حدود هزار سال پیش نوشته شده و مقبول شیعه و اسناد و متون آن مورد وثوق است و
نیز دانشنامه "امام حسین (ع)" که آیت ا... ری شهری و همکارانشان در
دارالحدیث آن را تدوین کرده اند فضائل و برکات زیارت سیدالشهدا(ع) به تفصیل بیان
شده است.
نخستین اثر مهم این زیارت آن است که خداوند گناهان زائر
امام حسین(ع) را می‌بخشد و این از بزرگترین غنایم است، یعنی این زیارت به اندازه
توبه و شفاعت کار می‌کند. طول عمر، افزایش روزی، برطرف کردن غم و اندوه و ایجاد فرح و
شادی نیز از برکات این زیارت است، جالب آنکه زیارت سیدالشهدا(ع) که خودشان به تلخ
ترین صورت به شهادت رسیده اند و مصائبشان دل هر آزاده ای را به درد می‌آورد، باعث
شادی می‌شود!
بالاتر از اینها زیارت امام حسین(ع) گناهان را به عمل صالح
و نیک تبدیل می‌کند و این نص صریح قرآن است که خداوند می‌تواند و گاه این کار را
انجام می‌دهد که سیئات توبه کنندگان را به حسنات تبدیل می‌کند، همچنین، اگر انسانی
شوربخت باشد با زیارت سیدالشهدا(ع) خوشبخت می‌شود.
افزون بر این، این زیارت باعث بهره مندی از شفاعت
سیدالشهدا(ع) و پیامبر (ص) می‌شود و حتی مجوز شفاعت دیگران را برای زائر صادر می‌کند.
جالب آنکه فضایل و برکات زیارت ایشان به اندازه ای است
که تنها شامل زمینیان نمی شود، بلکه اهل آسمانها و ملائکه نیز از آن بهره مند می‌شوند؛
زیرا یکی از جاهایی که فرشتگان آسمانی زیاد رفت و آمد می‌کنند زیر قبه حضرت اباعبدا...(ع)
است.
این زیارت در برخی زمانها استحباب بیشتری دارد یا معنای
بیشتری و فایده برتری از آن برداشت می‌شود. بی‌تردید مهمترین روز، عاشوراست، چون
ایشان در این روز به شهادت رسیده اند شما اگر در این روز در جوار قبر سیدالشهدا(ع)
باشید گویی در صف اصحاب ایشان قرار گرفته اید و خود را هم مسیر با آنها می‌یابید،
از این رو زیارات متعددی برای این روز بیان شده که می‌توان از دور و نزدیک با
آنها، امام حسین(ع) را زیارت کرد.
زمان دیگر مورد تأکید اربعین است، یعنی 40 روز پس از
شهادت ایشان که زیارت اربعین بنا بر روایت یکی از نشانه های شناخت مؤمن است.
ابتدا و نیمه ماه رجب نیز برای زیارت سیدالشهدا(ع) مورد
تأکید است و البته برای نیمه آن روایات بیشتری وجود دارد. ماه دیگری که بسیار مورد
سفارش است شعبان بویژه نیمه آن است؛ در امالی شیخ طوسی حدیث 3284 که در جلد 12
دانشنامه امام حسین(ع) نیز آمده از امام باقر(ع) نقل است که می‌فرمایند: هر کسی
امام سوم(ع) را در شب نیمه شعبان زیارت کند گناهانش آمرزیده می‌شود و گناهی در آن
سال برایش ثبت
نمی
شود تا سال دیگر برسد و اگر در سال بعد هم زیارت کند باز گناهانش بخشیده می‌شود...
یعنی اگر کسی هر سال بتواند در این شب سیدالشهدا(ع) را
زیارت کند هر سال گناهش بخشیده می‌شود. در روایتی داریم که در ابتدای شعبان منادی
ندا برمی آورد ای مهربانان امام حسین (ع)! جا نمانید از زیارت ایشان در نیمه
شعبان... اگر می‌دانستید چه نعمتی در این زیارت هست خیلی سخت می‌گذشت تا سال بعد
صبر کنید و این کنایه است از آنکه وقتی مجلسی خوب دعوت هستیم چقدر انتظار برای آن
طولانی و سخت می‌شود و اگر برکات این زیارت در نیمه شعبان را می‌دانستیم گذشت یک
سال تا نیمه شعبان بعد برایمان بسیار سخت و طاقت فرسا می‌شد که در روایات برای آن
ثواب یک هزار حج بیان شده است.
ماه بعدی رمضان است بویژه در شب قدر که زیارت ایشان
بسیار مورد تأکید است؛ بیشتر از این ماه ها یا همپایه آنها روز عرفه است، یعنی نهم
ذی الحجه و روز پیش از عید قربان که روایات متعدد داریم که خداوند در این روز
ابتدا به زائران سیدالشهدا(ع) نگاه می‌کند و بعد حجاج حاضر در عرفات. روز عید
قربان هم این زیارت مستحب است، از این رو نباید زائران بعد از روز عرفه سرعت در
بازگشت داشته باشند و باید به استحباب زیارت این روز توجه کنند.
افزون بر این، زیارت سیدالشهدا(ع) در شب و روز جمعه و
روز دوشنبه هم مورد سفارش است و به طور کلی هر زمان برای شخصی مقدور بود، باید به
زیارت قبر امام حسین(ع) بشتابد.
اگر کسی به هر دلیل توان و امکان زیارت سیدالشهدا(ع) را
نداشت، چگونه می‌تواند از این برکات و آثار بهره مند شود؟
پاسخ این سوال را در کافی از معتبرترین کتابهای حدیث ابن
ابوعمیر، از اصحاب اجماع یعنی مورد وثوق و دارای 94 تالیف از امام ششم (ع) روایت
می‌کند که شخصی از ایشان پرسید اگر کسی به هر دلیل نتوانست به زیارت ایشان برود چه
کند، که فرمودند: هر کس خواست حضرت سیدالشهدا(ع) را زیارت کند به فراز بام رفته و
دو رکعت نماز بخواند، رو به قبور ما سلام کند و این کافی است و این سلام به ما می‌رسد.
در کامل الزیارات نیز این موضوع بیان شده و برای آن انجام غسل نیز ذکر شده است. در
کافی آمده است، اگر کسی این کار را نکند جزو جفاکاران است و بعد کیفیت سلام از راه
دور نیز بیان شده است؛ در همین کتاب کافی آمده که امام ششم (ع) خطاب به سدیر
فرمودند: سرت را به سمت آسمان بالا برده و بعد می‌گویی السلام علیک یا اباعبدا...،
السلام علیک و رحمه ا... برکاته و همین سلام باعث می‌شود نام ما جزو زائران امام
حسین(ع) نوشته شده و یک عمره برایمان حساب شود. سدیر راوی می‌گوید: من به این شیوه
در یک ماه 20 بار حضرت سیدالشهدا(ع) را زیارت می‌کردم یا برخی روایات در کافی روایت
می‌کند که بر فراز بام سه مرتبه بگویی «صل ا... علیک یا اباعبدا...»
منبع:قدس
211008
