قدرت انسان در بهشت تا کجاست؟

عقیق:با توجه به توصيف هاي متنوعي كه قرآن كريم از بهشت دارد مي‌توان گفت كه بهشت كانون نعمت‌هاي روحاني و جسماني در آخرت است كه مؤمنان نيكوكار و پرهيزكاران خداجو در آن وارد شده، تا ابد در آن خواهند بود.

لازم است به این نکته توجه شود که در مورد مسائل جهان آخرت و وضعیت بهشت و جهنم ، به جز آنچه از طریق وحی و سخنان پیشوایان معصوم دینی به ما رسیده از راه دیگری، نمی توان مطلع گردید.

در مورد معنايي كه مي فرماييد انسان ها مي توانند خلق كنند بايد ذكر شود آنچه در منابع اسلامي آمده است اين است كه براي انسان در بهشت هر آنچه بخواهد فراهم است.خداوند در قرآن مي فرمايد:

قُلْ أَذَلِكَ خَيْرٌ أَمْ جَنَّةُ الْخُلْدِ الَّتِي وُعِدَ الْمُتَّقُونَ كَانَتْ لَهُمْ جَزَاء وَمَصِيرًا لَهُمْ فِيهَا مَا يَشَاؤُونَ خَالِدِينَ كَانَ عَلَى رَبِّكَ وَعْدًا مَسْؤُولًا)(1)

بگو : آيا اين بهتر است يا آن بهشت جاويدان که به پرهيزگاران وعده شده است ، که پاداش و سرانجام آنان خواهد بود تا ابد هر چه بخواهند در آنجا هست وعده ای است که انجام دادن آن ، ازپروردگارت خواسته آمده است

با توجه به جمله لهم ما يشائون (هر چه بخواهند در آنجا هست ) اين سؤ ال براى بعضى پيدا شده كه اگر مفهوم گسترده اين جمله را در نظر بگيريم ، نتيجه اش اين مى شود كه بهشتيان مثلا اگر مقام انبياء و اولياء را بخواهند به آنها داده مى شود، و يا اگر نجات دوستان و بستگان گنهكارشان را كه مستحق دوزخند طلب كنند به آن مى رسند، و مانند اين خواسته ها.

اما با توجه به يك نكته جواب اين سؤال روشن مى شود و آن اينكه : پرده ها از برابر چشمان بهشتيان كنار مى رود، حقايق را بخوبى درك مى كنند و تناسبها در نظر آنان كاملا واضح مى شود، آنها هرگز به فكرشان نمى گذرد كه چنين تقاضاهائى از خدا كنند و اين درست به اين مى ماند كه ما در دنيا تقاضا كنيم كه يك كودك دبستانى استاد دانشگاه شود، و يا يك دزد جنايتكار قاضى دادگاه ، آيا اين گونه امور به فكر هيچ عاقلى در دنيا مى رسد؟ در آنجا نيز چنين است ، از اين گذشته آنها تمام خواسته هايشان تحت الشعاع خواست خدا است و همان مى خواهند كه خدا مى خواهد.

متقين در آن روز و در بهشت دوست‏ نمى ‏دارند و نمى‏ خواهند، مگر چيزى را كه واقعا دوست داشتنى باشد، و آن چيزى كه واقعا بايد آن را دوست داشت همان چيزى است كه خدا براى آنان دوست بدارد، و آن عبارت است از همان خير و سعادتى كه مستحق آن شده‏ اند، و با آن به كمال مى‏ رسند، و نه خود و نه ديگران از آن متضرر نمى ‏گردند.

هر چند به حكم آيه مورد بحث اهل بهشت داراى مشيت مطلقند، هر چه بخواهند به ايشان داده مى ‏شود، و ليكن در عين حال نمى‏ خواهند مگر چيزى را كه مايه رضا و خوشنودى پروردگارشان باشد. ، پس هيچ وقت اشتهاى معصيت و كار زشت و شنيع، و كار لغو نمى ‏كنند،" لا يَسْمَعُونَ فِيها لَغْواً وَ لا كِذَّاباً"(2) و نيز هرگز از چيزى كه مايه ناراحتى ديگران است خوششان نمى‏ آيد، و نيز هرگز نمى‏ خواهند كه عذاب از اهل جهنم (كه خدا عذاب آنان را خواسته) برداشته شود، و هرگز آرزو نمى‏ كنند كه مقام بالاتر از خود را داشته باشند، چون آنچه كه خود دارند خدا برايشان پسنديده، و آنان بدان راضيند، و آنچه خدا دوست مى‏ دارد دوست مى ‏دارند.)(3)

اينگونه نيست كه در بهشت خواست انسان محدود به چيزهاي كوچك باشد بلكه انسان در آنجا مي تواند از همه چيز بهره مند شود ولي در مورد اينكه انسان در بهشت درخواست كند بهشت براي او فراهم شود اين كاري است لغو زيرا انسان در بهشت همه چيز براي او فراهم است و در خواست بهشت ديگري نيز هم با خواست خداوند منافات دارد كه آن را پاداش نيكوكاران قرار داده است و هم اينكه حداكثر نعمتي است برابر با همان بهشت كه داخل آن است.

اما در مورد خلق جهاني مانند اين جهان بايد ذكر شود كه انساني كه در بهشت انواع و اقسام لذايذ را دارد و در آنجا هميشگي زندگي مي كند هيچگاه سراغ چيزي نمي رود كه در بر دارنده نقصان و سختي و مشقت باشد مانند اين جهان مادي و روشن است بهشت نسبت به اين دنياي مادي برتر است و در آن محدوديت و سختي نيست و هرچه بخواهيم فراهم است و ديگر انسان بهشتي سراغ خواسته اي كه محدود باشد نمي رود.

پرسش : آیا انسان بهشتی قدرت بر خلق دارد؟

پاسخ:

هيچ حديثي كه در مورد توانايي خلق كردن انسان در بهشت باشد در منابع معتبر شیعه نیست و این حدیثی که در سوال مطرح شده نیز در کتب معتبر امامیه نبود و احتمالا برگرفته از كتب اهل سنت باشد چنانكه محي الدين بن عربي اين حديث را در كتاب فتوحات مكيه آورده است و سندي هم براي آن ذكر نكرده است:
ورد الخبر في أهل الجنة أن الملك يأتي إليهم فيقول لهم بعد أن يستأذن في الدخول عليهم فإذا دخل ناولهم كتاباً من عند الله بعد أن يسلم عليهم من الله فإذا في الكتاب لكل إنسان يخاطب به من الحي القيوم الذي لا يموت إلى الحي القيوم الذي لا يموت أما بعد فإني أقول للشيء كن فيكون وقد جعلتك تقول للشيء كن فيكون فقال صلى الله عليه وسلم فلا يقول أحد من أهل الجنة للشيء كن إلا ويكون(4)

به هر حال بر فرض صحت چنين حديثي باز دلالت بر خلق نمي كند و منظور همان فراهم بودن نعمت هاي بهشتي است كه هر وقت انسان اراده كند براي او مهياست.

البته در نتيجه سوالي كه شما پرسيديد اگر خلق هم آمده باشد تفاوتي ندارد و همان مبنايي كه در بحث درخواست بهشتیان مطرح مي شود و باعث مي شود انسان هر درخواستي را نكند در خلق نيز مطرح مي شود و خلق موضوعيتي ندارد.

پی نوشت ها:

(1)فرقان/15-16.
(2)نبا/35.
(3)تفسير الميزان و نمونه،ذيل آيه فرقان/16،با دخل و تصرف.
(4)فتوحات المكيه، تأليف ، محيي الدين ابن عربي، ج ٣ - ص ٢٩٥،مطابق با سايت مكتبه الشيعه

منبع:جام

211008