چگونه گناهان مؤمن به حسنات تبدیل میشود؟

عقیق: اسحاق قمى نقل كرده كه بر حضرت ابى جعفر امام باقر عليه السّلام وارد شده محضرش عرض كردم:

فدايت شوم، بيان فرماييد: آيا مؤمن زنا مى‏ كند؟
فرمودند: خير.
عرض كردم: آيا لواط مى ‏كند؟
فرمودند: خير.
عرض كردم: آيا مسكر و شراب مى‏ آشامد؟
فرمودند: خير.
عرض كردم: مرتكب گناه مى‏ شود؟
فرمودند: آرى.
عرض كردم: فدايت شوم اگر زنا و لواط نكرده و مرتكب سيّئات و بديها نمى ‏شود، پس گناهى كه مرتكب مى ‏شود چيست؟
فرمودند: اى اسحاق حق تبارك و تعالى فرموده: آنان كه از گناهان بزرگ و اعمال زشت دورى مى‏ كنند مگر از لمم و گناه صغيره.
مؤمن گاهى گناه صغيره‏اى كه قصدش را نداشته انجام مى‏ دهد.
عرض كردم: فدايت شوم، بفرماييد: آيا كسى كه نصب عداوت شما نموده و سبّ خاندان رسالت را مى‏ نمايد با چيزى پاك و تطهير مى‏ شود؟
فرمودند: خير.
عرض كردم: فدايت شوم گاهى مى‏ بينم مؤمن يكتاپرستى را كه اعتقادش همچون اعتقاد من بوده و به ولايت و محبّت شما خاندان پابند بوده و بين من و او هيچ اختلافى نيست با اين حال شرب خمر نموده و زنا و لواط كرده و وقتى براى يك حاجت نزدش مى‏ روم و به او عرضه مى‏ كنم با روى گرفته و ترش كرده ‏اش مواجه شده و مشاهده مى‏ كنم در بر آوردن حاجتم كند و سخت مى‏ باشد.

و از آن طرف گاهى ناصبى كه در اعتقاد با من مخالف است ديده مى‏ شود وقتى براى حاجتى نزدش مى‏ روم و مرا مى ‏شناسد كه در عقيده با او مخالف هستم با اين حال با روى گشاده و باز با من برخورد كرده و سريعا به حاجت من پرداخته و با نشاط و سرور كه حاكى از دوست داشتنش در روا كردن نياز من هست اقدام به آن مى ‏كند، مشاهده مى‏ كنم كه نماز بسيار مى‏ خواند و روزه زياد مى‏ گيرد و صدقه و زكات فراوان مى‏ دهد و در امانتى كه نزدش مى‏ گذارند خيانت نكرده و آن را رد مى‏ نمايد، سرّ اين دو حركت چيست؟

حضرت فرمودند: آيا نمى‏ دانيد كه از كجا و به چه سبب گناه و عصيان از شما سر مى‏زند؟
عرض كردم: خير به خدا قسم فدايت شوم، مگر آنكه شما آگاهم نماييد.
حضرت فرمودند: خداوند تبارك و تعالى چون در يگانگى متفرّد و منحصر بود لا جرم تمام اشياء را آفريده ولى نه از چيزى و مادّه ‏اى بلكه شرح آفرينشش چنين است:
آب شيرين را بر زمين پاك و پاكيزه هفت شبانه روز جارى نمود، سپس آب را بند آورد و يك مشت از خاك پاك و طاهرى كه گل شده بود را برداشت، اين مشت گل، طينت و گل اهل بيت عصمت و طهارت بود، سپس از زير آن گل، مشتى ديگر برداشت و آن گل و طينت شيعيان ما بود، سپس ما را براى خودش اختيار فرمود و اگر طينت و گل شيعيان را همچون طينت ما به خود وامى‏ گذارد هرگز احدى از ايشان مرتكب زنا و سرقت و لواط و شرب مسكر و افعال قبيحه‏اى كه نام بردى نمى‏ شد ولى اين طور نشد بلكه حق تعالى هفت شبانه روز آب شور را بر روى زمين ملعونه و ناپاك جارى فرمود سپس آن را قطع كرد و پس از آن مشتى از آن گل را كه گل ملعونه و به واسطه طول مجاورتش با آب تغيير يافته و سياه رنگ شده بود (لجن) برداشت.

اين مشت گل طينت آلوده و فاسد بود كه عبارت باشد از طينت دشمنان ما اگر خداوند عزّ و جلّ طينت دشمنان ما را به حال خود مى‏ گذارد هرگز آنها را در ميان انسانها نمى ‏ديدى و ابدا به شهادتين اقرار نكرده و روزه نگرفته و نماز نخوانده و زكات نداده و حج بيت اللَّه نرفته، و هيچ گاه ايشان را با حسن خلق ملاقات نمى ‏كردى ولى حق تبارك و تعالى طينت شما و ايشان را جمع نمود و با هم مخلوط كرد و به هم ماليد همچون ماليدن پوست و سپس آن دو را با هم در آب ممزوج فرمود، پس هر لفظ ناهنجار يا عمل زنا يا افعال قبيحه‏اى كه ياد كردى از قبيل شرب مسكر يا غير آن از برادر مؤمن خود مشاهده مى ‏كنى ناشى از جوهريّت و طينت و يا از ايمان او نيست بلكه به واسطه تماسى كه ناصبى با طينت او پيدا كرده وى بر انجام اين سيّئات و قبائح اقدام و مبادرت مى‏ كند چنانچه هر فعل نيكو و خلق زيبا و يا از ايمان او نيست بلكه به واسطه تماسى كه ناصبى با طينت او پيدا كرده وى بر انجام اين سيئات و قبائح اقدام و مبادرت مى‏ كند چنانچه هر فعل نيكو و خلق زيرا و يا روزه و نماز يا حج بيت اللَّه يا صدقه يا معروفى از ناصبى سر مى‏ زند مستند به جوهريّت و طينت او نبوده بلكه تماسّش با ايمان سبب اكتساب اين افعال پسنديده و صدورش در خارج گرديده است.

عرض كردم: فدايت شوم، وقتى قيامت بپا شود چه خواهد شد؟
حضرت به من فرمودند: اى اسحاق آيا خداوند خير و شر را در يك جا جمع خواهد فرمود؟
وقتى قيامت شود حق تعالى آنچه از ايمان را كه با طينت ناصبى‏ها اصابت كرده و منشأ افعال حسنه شده از ايشان گرفته و به شيعيان ما رد نموده و به عكس آنچه از خباثت ناصبى با طينت شما مقرون گرديده و باعث صدور قبايح گرديده است را از شما گرفته و به ايشان بر مى‏ گرداند و اساسا هر چيزى به عنصر اوّلى كه ابتدائش بوده بر مى ‏گردد.
حضرت فرمودند: آرى، هر چيزى به جوهره خود كه از آن صدور يافته باز مى‏ گردد.

عرضه داشتم: فدايت شوم آيا حسنات و افعال نيك ناصبى‏ها را گرفته و به ما بر مى‏ گردانند و به عكس افعال قبيح و ناپسند ما را به ايشان ارجاع مى‏ دهند؟
حضرت فرمودند: آرى به خدايى كه غير از او معبودى نيست امر چنين مى‏ باشد.
عرض كردم: فدايت شوم در كتاب خدا آيه‏ اى كه شاهد بر اين گفتار باشد مى ‏يابم يا نه؟
حضرت فرمودند: آرى.
عرضه داشتم: در كدام آيه اين مضمون مى‏ باشد؟
فرمودند: آيا اين آيه را تلاوت نكرده‏ اى؟
فَأُوْلئِكَ يُبَدِّلُ اللَّهُ سَيِّئاتِهِمْ حَسَناتٍ وَ كانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحِيماً (آن كسانى كه از گناه توبه كنند و با ايمان به خدا عمل صالح به جاى آورند خدا گناهان آنها را به ثواب بدل گرداند چه آنكه خداوند در حق بندگان بسيار مهربان و آمرزنده است.(
خداوند متعال تنها سيّئات شما را كه دوستان ما هستيد به حسنات مبدّل مى ‏فرمايد.