معارف درقلب متأدّب به آداب ظاهره است

عقیق: دعوی بعضی باطل است که به ترک ظاهر علم به باطن پیدا شود یا پس از پیدایش آن به آداب ظاهری احتیاج نباشد؛ و این از جهل گوینده است به مقامات عبادت و مدارج انسانیت.
ما دو گونه اصلاح داریم،
یک اصلاح ظاهری داریم و یک اصلاح باطنی داریم که اصلاح درون است نه بیرون.
اصلاح ظاهری مربوط به «روش» است، امّا اصلاح باطنی مربوط به «بینش» است.

بینش مهم‏تر از روش است.
باطن را اصلاح کردن، یعنی اصلاحِ بینش به‏ طوری که بتواند حق را از باطل تشخیص دهد. تشخیص دقیق حق از باطل با اصلاح بینش ممکن است.

امّا امام حسین در وصیّت‏ نامه‏ اش می ‏فرماید می‏ خواهم امّت را اصلاح کنم، بعد بلافاصله می‏رود سراغ اصلاحِ ظاهری؛ چرا اصلاحِ ظاهری را مقدّم می‏دارد؟

البته این‏طور نیست که حضرت به دنبال اصلاحِ باطن و بینش نباشند؛ بلکه مسأله چیز دیگری است که عرض می‏کنم.

من جملاتی را از امام(رضوان‏ الله‏ تعالی ‏علیه) برای شما می‏خوانم؛ عین عبارات ایشان را می‏خوانم.
البته ایشان هم این مطلب را از جدّ بزرگوارش امام حسین(علیه‏السلام) گرفته است.

ایشان می‏فرماید: بدان که هیچ راهی در معارف الهیه پیموده نمی‏شود، مگر آنکه ابتدا کند انسان از ظاهر شریعت و تا انسان مؤدّب به آداب شریعت حقّه نشود، هیچ‏یک از اخلاق حسنه از برای او به حقیقت پیدا نشود؛ این برای فضائل انسانی بود؛ در ادامه بُعد معنوی را مطرح می‏فرماید: و ممکن نیست که نور معرفت الهی در قلب او جلوه کند و علم باطن و اسرار شریعت از برای او منکشف شود؛ آن بُعد انسانی بود، این بعد الهی بود.

سلوک عاشورایی از مباحث مرحوم حضرت آیت الله العظمی حاج آقا مجتبی تهرانی