نشانه‌های انسان تنبل در احادیث

عقیق: در فرهنگ فارسی تنبلی به معنای تن پروری، بیکارگی، کاهلی و اهمال و سستی به کار رفته است و این رفتارها هرگز در اسلام مورد قبول نیست، تنبلی دو حالت دارد: تنبلی فردی و اجتماعی که این دو خصلت می‌تواند به زندگی انسان آسیب زیادی برساند و برعکس این خصلت نکوهیده مسئولیّت پذیری و عزم راسخ داشتن در دین اسلام از چنان اهمیّتی برخوردار است که در بسیاری از تفاسیر، منظور از امانت الهی، همان تعهّد و قبول مسئولیّت نامیده شده است.

پیامبر اسلام(ص) ویژگی‏‌های انسان تنبل را چنین برمی‏‌شمارد: نشانه‏‌های تنبل، چهار چیز است: به اندازه‏‌ای (در کار) سستی می‏‌ورزد که به کندی و تفریط می‏‌گراید، و چنان کندی می‏‌کند که (اصل کار را) فرو می‏‌گذارد، و چندان فروگذاری می‌‏کند که گنه‏کار می‌شود و دل مرده است.

امام علی(ع) فرمودند: تصمیم راسخ با سورچرانی(تن‌پروری) جمع نمی‌شوند. چه بسیار تصمیم‌های روز را که خوابِ شب می‌شکند، و چه بسیار تاریکی‌ها که یاد همّت‌های بلند را از خاطر محو می‌کند.

امام علی(ع) فرمودند: همّت خود را صرف چیزهایی کن که به آن نیاز داری و آنچه را به کار ت نمی‌آید پیگیری مکن.

میزان الحکمه

نهج البلاغة: الخطبة ۲۴۱ / حکمت نامه جوان: ص8