چه کسانی درحرم حضرت معصومه مدفون اند؟

عقیق: شخصیت‌هایی در حرم حضرت معصومه(س) به طور پراکنده دفن هستند. در زیر گنبد حضرت معصومه(س) 5 تن از امام زادگان و همراهان این بانو در سفر قم مدفون هستند که میمونه، دختر موسی مبرقع نوه امام جواد(ع)، ام محمد دختر موسی مبرقع، قاسم دختر کوکبی از نوادگان امام سجاد(ع)،ام حبیب کنیز ابوعلی نوه امام رضا(ع) و ام اسحاق کنیز محمد بن موسی مبرقع از آن جمله آن‌ها هستند.

گروه دیگر که در جوار حرم کریمه اهل بیت(ع) آرمیده‌اند علمای شیعه هستند؛ مشهورترین قبری که در اولین پرسش از خدام، به سوی آن راهنمایی می‌شوید، مزار "آیت‌الله بروجردی" است. سنگ قبر بزرگ و برجسته‌ای که در راهروی مسجد اعظم قم در کنار مسجد بالاسر، زیر گنبد زیبایی قرار دارد و افراد معمولا در آنجا فاتحه و دعا می‌خوانند.

مقابل آن در مسجد بالاسر حرم، چند قبر قرار دارد که جز دو یا سه ساعت بعد از نماز ظهر که خانم‌ها می‌توانند وارد این قسمت شوند، در دیگر ساعت‌ها فقط برای ورود آقایان باز است. در اینجا مزار استاد "شهید مطهری"، "علامه طباطبائی"، "آیت‌الله بهاءالدینی"، "آیت‌الله حاج شیخ عبدالکریم حائری" (موسس حوزه علمیه قم)، "آیت‌الله بهجت" و ... قرار دارد.

در سمت صحن اتابک وسط حیاط، سنگ قبر مرتفع "قطب‌الدین راوندی"، از علمای شیعی قرن ششم قرار دارد. در حجره‌های صحن اتابک افراد مشهوری دفن هستند؛ در یکی از آنها مزار شهید "دکتر مفتح" با سنگ قبر بزرگی ایستاده بر دیوار واقع شده است. البته این حجره محل پاسخ به‌سوالات افراد به زبان اردو است، اما می‌توان این سنگ قبر را از نزدیک دید.

آن طرف حیاط نیز در یکی دیگر از حجره‌ها مزار "شیخ فضل‌الله نوری" قرار دارد؛ قبری بزرگ با عکس بزرگ از ایشان.

دسته دیگر از افرادی که در این مکان مقدس دفن شده اند مشاهیر کشورمان هستند؛ در یکی دیگر از حجره‌ها مزار "پروین ‌اعتصامی" و پدرش، یوسف اعتصامی است. این حجره فرش شده و همین امر باعث شده تا افراد از این حجره استفاده‌های دیگری مانند کتاب خواندن کنند.

البته در این میان باید از از قبر "علی‌اصغر اتابک"، صدر اعظم ایران در زمان ناصرالدین شاه و "مظفرالدین شاه" نیز نام برد که امروز در ورودی خواهران جنب ایوان آینه‌کاری در صحن اتابک قرار دارد.

پادشاهان و درباریان زیادی نیز در این مکان دفن شده اند که بعضی از خادمان قدیمی حرم می‌گویند که تعدادی از سنگ قبرها برداشته شده‌ و به صورت سالم باقی‌مانده در موزه‌ای که در میدان آستانه است، قرار دارد.

اشتهاردی نوشته است: «شاهانی که در قم مدفونند، شش نفر می باشند؛ چهار نفر آنها از پادشاهان صفوی و دو نفر آنها از شاهان قاجاریه‌اند«.