مذمت بخل وخساست درکلام امام هشتم

عقیق: بخیل و انباشتگی ثروت

قال الامام الرّضا(ع): لا یُجْمَعُ الْمالُ إلاّ بِخَمْسِ خِصال: بِبُخْل شَدید، وَ أمَل طَویل، وَ حِرص غالِب، وَ قَطیعَةِ الرَّحِمِ، وَ إیثارِ الدُّنْیا عَلَی الْآخِرَةِ.

امام رضا(ع) فرمود: ثروت، انباشته نمی‌گردد مگر با یكی از پنج خصلت: بخیل بودن، آرزوی طول و دراز داشتن، حریص بر دنیا بودن، قطع صله رحم كردن، آخرت را فدای دنیا كردن.

بخیل و ارتباطات اجتماعی

قال الامام الرّضا (ع): السَّخیُّ یَأكُلُ طَعامَ النّاسِ لِیَأكُلُوا مِنْ طَعامِهِ، وَالْبَخیلُ لا یَأكُلُ طَعامَ النّاسِ لِكَیْلا یَأكُلُوا مِنْ طَعامِهِ. (مستدرك الوسائل، ج 15، ص 358، ح8)

امام رضا(ع) فرمود: افراد سخاوتمند از خوراك دیگران استفاده می‌كنند تا دیگران هم از امكانات ایشان بهره گیرند و استفاده كنند; ولیكن افراد بخیل از غذای دیگران نمی‌خورند تا آن ها هم از غذای ایشان نخورند.

آن حضرت در جایی دیگر می‌فرمایند:

اسوء الناس معاشا من لم یعش غیره فى معاشه.(تحف العقول، 344ص(

بدترین مردم از نظر زندگى اقتصادى كسى است كه به دیگران در معاش خود معاش ندهد و در پرتو زندگى او زندگى نكنند.

و از آن حضرت نقل شده: اول من یدخل النار... ذوثروة من المال لم یعط المال حقه.(مستدرك الوسائل، جلد 2، ص413)

نخستین كسى كه وارد آتش مى شود... ثروتمندى است كه حقوق مالى خود را ادا نكند.

بخیل و آسایش
عن الرّضا (ع) لیـس لِبخیل راحَة - وَ لا لِحَسـُود لذّة - وَ لا لِملـوك وَفـاء - وَ لا لِكَذوب مُــروّة –(تحف العقول، ص450)

امام رضا علیه السلام فرمود: بخیل را آسایشى نیست و حسود راخوشى و لذتى نیست و پادشاهان را وفایى نیست و دروغگو را مروت و مردانگى نیست.

بخیل و بی‌آبرویی

بخل آبرو را بر باد می‌دهد. (بحارالانوار، ج 78، ص 357)

بخیل و مخالفت با ایمان

حضرت رضا(ع): از حرص و حسد بپرهیزید، زیرا این دو صفت امت‌هاى پیش از شما را نابود کرده، از بخل بپرهیزید زیرا بخل بیماریی است که در آزادمرد و مۆمن یافت نمی‌شد چون بخل ورزیدن، خلاف ایمان است.(بحارالانوار، ج 17 (ج 2)، ص249)
همچنین آن حضرت درباره خشم خدا بر این افراد می‌فرمایند:
ان الله جل ذكره خلق الدنیا والاخرة للمۆ منین فهم فیه شركاء فمن اعطى شیئا من حطام الدنیا ومنع اخاه كان ممن ظلمه وغضبه واستضعفه.
خداوند(جل ذكره) دنیا و آخرت را براى مۆ منین خلق كرد. پس اینان به حكم آنكه پدر معنوى همه آنان پیامبر و امام است و به حكم برادرى در آن شریك یكدیگرند. بنابراین هر مومنى برادر مومن خود را از مال بى‌ارزش دنیا كه به او عطا گردیده منع كند، او نیز از كسانى است كه آن مۆمن را مورد ظلم و غضب و استضعاف قرار داده است و در چنین حالى باید منتظر خشم الهى باشد. (مستدرك الوسایل، جلد 2، ص413)

و بخیل را از خدا دور می‌دانند: ان البخیل بعید من الناس ، بعید من الجنة ، قریب من النار.(جامع الاخبار، ص 112)

بخیل از خدا و مردم دور و از بهشت دور و به آتش نزدیك است.