عقیق: آیت‌الله العظمی جوادی آملی، در تفسیر آیات 4 تا 10 سوره صافات بیان کرد: سوره مبارکه صافات از آنجا که در مکه نازل شد به خطوط کلی اخلاق و دین می‌پردازد؛ در این سوره برای اثبات وحدانیت خداوند به برخی از آیات الهی سوگند یاد می‌شود؛ زیرا مهمترین نیاز جامعه مکه تبیین توحید پروردگار بود، چون آنها اصل خالق را قبول داشتند ولی در الوهیت و ربوبیت او مشرک بودند.
وی ادامه داد: خداوند بعد از سوگندها در سوره صافات برخی از آیات الهی را تبیین می‌کند تا اولا از این نظم پی به وجود ناظم ببریم و دوم از انسجام منظوم پی به وحدت ناظم می‌بریم؛ فرمود خداوندی که واحد است تدبیر کننده آسمان‌ها، زمین، بین آسمان‌ها و زمین و همه مشرق‌های عالم است؛ کل واحد واحدهای این‌ها را منظما تدبیر می‌کند و مجموع اینها را هماهنگ تدبیر می‌کند، پس بیش از یک ناظم در عالم نیست.
تشریح معانی آسمان در آیات قرآن
این مرجع تقلید عنوان کرد: آسمان با چندین معنا در آیات قرآن ذکر شده است در آیاتی که بیان می‌کند ما از آسمان باران برای شما نازل می‌کنیم منظور از آسمان همان جو و فضای بالا است که این اطلاقی محاوره‌ای است؛ بخش دیگر آسمان در مقابل زمین است که این آسمان محل ستارگان و کواکب است.
این مفسر قرآن کریم بیان کرد: مرحله بعد در مورد آفرینش آسمان است خداوند می‌فرماید « أَوَلَمْ یَرَ الَّذِینَ کَفَرُوا أَنَّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ کَانَتَا رَتْقًا فَفَتَقْنَاهُمَا» اول آسمان را بسته آفرید و سپس آن را باز کرد که در این آیه به آن اشاره شده است. در مورد خلقت زمین می‌فرماید «وَالْأَرْضَ بَعْدَ ذَلِکَ دَحَاهَا» دو روز طول کشید تا ساختار زمین تعیین شود و دو روز هم طول کشید تا ساختار آسمان‌ها تعیین شود دو روز هم طول کشید تا فضای بین آسمان و زمین تنظیم شود.
وی ادامه داد: در سوره یونس می‌فرماید: « إِنَّ رَبَّکُمُ اللّهُ الَّذِی خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ فِی سِتَّةِ أَیَّامٍ ثُمَّ اسْتَوَى عَلَى الْعَرْشِ یُدَبِّرُ الأَمْرَ مَا مِن شَفِیعٍ إِلاَّ مِن بَعْدِ إِذْنِهِ ذَلِکُمُ اللّهُ رَبُّکُمْ فَاعْبُدُوهُ أَفَلاَ تَذَکَّرُونَ» خداوند آسمان‌ها و زمین را در شش روز آفرید که دو روز برای آفرینش آسمان و دو روز برای آفرینش زمین و دو روز هم برای آفرینش موجودات بین آسمان و زمین است. در مورد زمین هم فرمود که ما زمین را طوری آفریدیم که فصول چهارگانه داشته باشد.
آیت‌الله جوادی آملی عنوان کرد: فرمود یک آسمان، آسمانی است که شما می‌بینید و نظام نجوم و سپهر می‌تواند روی معرفت‌های تجربی و ریاضی به آن دسترسی پیدا کند، در سوره اعراف فرمود سلسله آسمان‌هایی داریم که ارزاق شما از آنجا است و درهای آن آسمان‌ها به هیچ عنوان به روی کفار باز نمی‌شود «إِنَّ الَّذِینَ کَذَّبُواْ بِآیَاتِنَا وَاسْتَکْبَرُواْ عَنْهَا لاَ تُفَتَّحُ لَهُمْ أَبْوَابُ السَّمَاء» که منظور از این آسمان، آسمان نجومی و ریاضی نیست «إِنَّ الَّذِینَ کَذَّبُواْ بِآیَاتِنَا» پس معلوم می‌شود آسمان دیگری هست.
فاصله بین زمین و آسمان چه قدر است؟
وی ادامه داد:کسی از شام آمده بود پیش حضرت امیرالمومنین(ع) سوالاتی داشت امام حسن مجتبی (ع) هم آنجا بود حضرت امیر(ع) فرمود این سوالات را از این کودک بپرسید. سائل پرسید بین آسمان و زمین چه قدر فاصله است؟ حضرت مجتبی فرمود:  «دعوة المظلوم و مد البصر: به اندازه‌ای که دعای مظلوم به اجابت برسد و تا جایی که چشم کار می‌کند» اگر منظور آسمان ظاهر است تا چشم می‌بیند آسمان است اگر منظور آسمان باطن است آه مظلوم به آنجا می‌رسد. پس معلوم می‌شود آسمانی داریم که نجوم و ریاضیات با آن کار دارد و آسمانی داریم که نماز، دعا و آه مظلوم با آن کار دارد. این همان آسمان است که در سوره اعراف آیه 40 فرمود در آن آسمان به روی کافران باز نمی‌شود؛ فرشتگان از این آسمان نازل می‌شوند.
آیت‌الله جوادی اظهار کرد: در سوره مبارکه انبیاء آیه 30 می‌فرماید «أَوَلَمْ یَرَ الَّذِینَ کَفَرُوا أَنَّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ کَانَتَا رَتْقًا فَفَتَقْنَاهُمَا؛ آیا کسانى که کفر ورزیدند ندانستند که آسمانها و زمین هر دو به هم پیوسته بودند و ما آن دو را از هم جدا ساختیم» اینها بسته بودند، «فاتق» یعنی کسی که بسته‌ها را می‌گشاید، خداوند آنها را گشود.
وی با اشاره به معانی متعدد ستارگان در آیات قرآن ادامه داد: بر اساس آیات قرآن کواکب در آسمان اول زیبایی دارند، در یک دسته از آیات بیان می‌شود که ما این آسمان را برای شما مزین کردیم، دسته دیگری از آیات بیان می‌کند که ما آسمان را با چراغ و مصابیح برای شما مزین کردیم، دسته سوم بیان می‌کند که ما بروج یعنی قصرهایی در آسمان‌ها ایجاد کردیم « تَبَارَکَ الَّذِی جَعَلَ فِی السَّمَاء بُرُوجًا وَجَعَلَ فِیهَا سِرَاجًا وَقَمَرًا مُّنِیرًا» ، دسته چهارم می‌فرماید: « إِنَّا زَیَّنَّا السَّمَاء الدُّنْیَا بِزِینَةٍ الْکَوَاکِبِ».
آیت‌الله جوادی آملی بیان کرد: اگر چیزی علم دینی شد معنای آن این نیست که هر کس هر چیزی گفت درست است، هر کسی در مورد خلقت بحث کند دینی است اما علومی که به افعال انسان برمی‌گردد مانند هنر، سینما و ... می‌تواند دینی باشد و یا غیر دینی باشد. پس معنای علم دینی این نیست که هر که هر چه گفته درست گفته مثل تفسیر، فقه، اصول، در این علوم هم هر کس روشمند وارد شد درست گفته است؛ در این علوم که دینی هستند هم ممکن است افرادی که روش‌مند سخن نمی‌گویند نادرست گفته باشند.
خداوند سبیل‌الله را در نظام تشریع به انسان آموزش می‌دهد
این مفسر قرآن عنوان کرد: قرآن و فقه سبیل الله است، ما اگر بخواهیم راه خدا را طی کنیم و صراط مستقیم را بشناسیم، با آیات و روایات و با کمک عقل می‌فهمیم که خدای سبحان چه دستور داد، چه چیزی حرام است، چه چیزی حلال است؛ این‌ها سبیل‌الله است، همین سبیل‌الله که خداوند در نظام تشریع به وسیله فقه، اصول، تفسیر و علوم حدیث به ما آموزش می‌دهد در نظام تکوین به موجودات یاد می‌دهد.
آموزش سبیل الله در نظام تکوین به موجودات
این مفسر قرآن ابراز کرد: خداوند می‌فرماید: « وَأَوْحَى رَبُّکَ إِلَى النَّحْلِ أَنِ اتَّخِذِی مِنَ الْجِبَالِ بُیُوتًا وَمِنَ الشَّجَرِ وَمِمَّا یَعْرِشُونَ ثُمَّ کُلِی مِن کُلِّ الثَّمَرَاتِ فَاسْلُکِی سُبُلَ رَبِّکِ ذُلُلًا یَخْرُجُ مِن بُطُونِهَا شَرَابٌ مُّخْتَلِفٌ أَلْوَانُهُ فِیهِ شِفَاء لِلنَّاسِ إِنَّ فِی ذَلِکَ لآیَةً لِّقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ» صبح که زنبورها از کندو بیرون می‌آیند که گل‌ها را شناسایی کنند این سبیل‌الله است. چیزی در عالم نیست که سبیل الله نباشد. ما که در فقه و اصول بحث می‌کنیم علم دینی است. آن زنبورشناس که بررسی می‌کند که این عسل چگونه تولید می‌شود هم در سبیل الله است؛ پس خداوند در نظام تکوین سبیل الله را به موجودات آموزش می‌دهد.