ادب خواجه نصیر در برابر امام موسی کاظم(ع)

عقیق: در مقام علمی و فلسفی خواجه نصیر سخنها گفته شده است و حتی برخی از کارشناسان معتقدند حق خواجه در این مسأله ادا نشده است و اهمیت او در حیات عقلی جهان اسلام خصوصا ایران اسلامی شناخته نشده است. با این وجود ذکر چند نکته در مورد شخصیت خواجه نصیر خالی از لطف نیست.

احترام خواجه نصیر به امام موسی کاظم(ع( 

گویند: هنگام وفات خواجه نصیر، به او گفتند: اجازه بده جنازه تو را به نجف اشرف ببریم و آنجا دفن كنیم، در پاسخ گفت: من از امام موسی كاظم(ع) خجالت می كشم كه وصیت كنم جنازه ام را از كاظمین بیرون برند.

ادب خواجه از زبان علامه حسن زاده آملی 

علامه حسن زاده آملی نقل می کند. بنده حدود سي سال پيش صحبتي با يك رياضيدان داشتم تا اين كه كلام كشيد به اين شكل هندسي قطاع من از او، به خاطر غرض الهي كه در نظرم داشتم، سؤال كردم: عزيز من! از اين شكل چند حكم هندسي مي توان استفاده كرد؟

گفت: شايد هفت تا ده تا حكم.

گفتم: مثلاً بيست تا چطور ؟

گفت: شايد. ممكن است.

گفتم: دويست تا چطور؟ به من نگاه مي كرد كه آيا دويست حكم هندسي مي توان از آن استنباط كرد و توقف کرد

گفتم: دويست هزار چطور؟ خيال مي كرد كه من سر مطايبه و شوخي دارم و به مجاز حرف مي زنم. بعد به او گفتم: آقا! اين خواجه نصيرالدين طوسي كتابي دارد به نام كشف القناع عن اسرار شكل القَطاع  .

و جناب خواجه از اين شكل، چهارصد و نود و هفت هزار و ششصد و شصت و چهار حكم هندسي استنباط كرده ؛ يعني قريب نيم ميليون. 

بعد به او گفتم: اين خواجه نصير طوسي كه راجع به يك شكل هندسي، يك كتاب نوشته و قريب پانصد هزار حكم از آن استنباط كرده، شما آن كتاب و خود خواجه را مي شناسي؟

گفت: نخير.

بعد راجع شخصيت خواجه صحبت كرديم و به او گفتيم: اين خواجه وقتي كه در بغداد حالش دگرگون شد و ديد دارد از اين نشانه به جوار الهي ارتحال مي كند، وصيیت كرد: مرا از كنار امام هفتم، باب الحوائج الي الله، از اين معقل و پناهگاه بيرون نبريد و در عيبه به خاك بسپارند و روي قبر در پيشگاه امام هفتم؛ مثلاً نوشته نشود، آيت الله، علامه، اين امام است، حجت الله. قرآن ناطق و امام ملك و ملكوت است. روي قبر من بنويسيد: وَ كَلبُهُم بَاسِطٌ ذِرَاعَيهِ بِالوَصِيد. 

و اين عالمي است صاحب اين همه كتاب در حكمت، فلسفه، عرفان، رياضيات، فقه و اصول، علوم غريبه، معماري و مهندسي و بناكننده رصدخانه مراغه و صاحب زيج ايلخاني و بالاخره خواجه نصير الدين طوسي و استاد بشر و استاد كلّ في الكل. اما در پيشگاه امام هفتم وصيت مي كند اين طور روي قبرش بنويسند.