عکس/قرآن متعلق به دوران خليفه سوم

عقیق: اين كتاب قرآن كه اصلش در موزه استانبول نگهداري مي‌شود و بر روي پوست گوسفند نوشته شده، مربوط به زمان خليفه سوم است كه براي نسخه‌برداري به بلاد مختلف فرستاده شده است.
ضرورت نگارش قرآن كريم در زمان حيات پيامبر اسلام روشن بود، زيرا اعتماد بر حفظ قرآن در حافظه‌ها نمي‌توانست اطمينان خاطر در مورد صيانت قرآن را فراهم سازد. از اين رو، پيامبر اكرم (ص) به جهت اهتمام خاصّ به قرآن براي نوشتن وحي، آنان را كه نوشتن مي‌دانستند برگزيد تا با دقت به ثبت و ضبط آيات اقدام كنند.
هر وقت كه آيه‌اي نازل مي‌شد و پيغمبر اسلام آنرا بر اصحاب فرو مي‌خواند از صحابه كساني كه خط داشتند و كتابت مي‌دانستند آيه را بر استخوان، چوب، برگ خرما و چيزهاي معمول به زمان مي‌نوشتند. اين گروه «كُتّاب وحي» ناميده مي‌شدند. عده‌اي هم آنها را حفظ مي‌كردند.
پغمبر اسلام نيز به آموزش اين خط و كتاب به مسلمين علاقه زيادي داشته‌اند، چنانكه در جنگ بدر كه عده‌اي از قريش به اسارت مسلمين در آمده‌اند پيامبر اسلام شرط آزادي آنها را تعليم خط و كتابت به عوض هديه به مسلمين قرار دادند.
در تهيه اولين نسخه واحد قرآن به صورت فعلي نظريات مختلفي وجود دارد.
عده‌اي معتقدند كه اولين نسخه واحد قرآن در زمان خلافت ابوبكر، به سعي عمر و بدست زيد بن ثابت تهيه شده‌است ولي اين روايت مورد اتفاق نيست.
آنچه از مطالعه تاريخ صدر اسلام برمي‌آيد پس از وفات پيغمبر اسلام بيم آن مي‌رفت كه كتاب مسلمانان از بين برود و يا اينكه مورد تحريف واقع شود. بالاخره در زمان خلافت عثمان سومين خليفه راشدين امر به جمع‌آوري نسخ مختلف قرآن گرديد و با نظر و صلاح ديد عده‌اي از صحابه خاص و نزديك پيغمبر اسلام صورت واحدي براي آن اتخاذ گشت كه اينك همان متن كتاب برگزيده آسماني مسلمين مي‌باشد.
قرآن‌پژوهان بزرگ شيعه از جمله آيت‌الله خويي و مرتضي جعفر عاملي برآنند كه قرآن در زمان پيامبر كاملاً و تماماً مكتوب ولي مدون بوده‌است.
محققان درباره اولين نويسنده وحي در مكه نام «عبدالله بن سعد» و راجع به نخستين نويسنده وحي در مدينه نام «ابيّ بن كعب» را به ميان مي‌آوردند. بر اساس روايات آن كه بيش از همه به نگارش وحي موفق بود، در مرحله اوّل علي بن ابي طالب (ع) و سپس زيد بن ثابت مي‌باشد، چون اين دو بيش از ديگران ملازم پيغمبر بودند.
علي بن ابي طالب (ع) و زيد بن ثابت و «ابيّ ابن كعب» به خاطر ملازمت مداوم با پيامبر اكرم (ص) داراي مقامي برجسته در امر نگارش وحي و احاطه بر آيات قرآن بودند. نويسندگان وحي قرآن را بر استخوان كتف، پوست و چوب مي‌نوشتند و نوشته‌ها را در جايي جمع مي‌كردند.

منبع:حج

211008