عقیق: با عنایت به این که از عمده دلایل بنای مسجد، حضور فعال مومنان و مسلمانان در این مکان مقدس برای یادگیری آموزه های دینی، هدایت و گام نهادن در مسیر کمال و تعالی است به همین دلیل مخاطبان و اهالی مسجد جایگاه ویژه ای در رونق بخشی و فعال سازی آن دارند. اهالی و مخاطبان مسجد بر اساس میزان حضور و نیز نوع فعالیت به انواعی تقسیم می شوند که در زیر مورد بررسی قرار می گیرند.

مخاطبین خاص(هدف) کسانی هستند که بخشی از اوقات خود را در مسجد سپری نموده و مسجد را به عنوان محلی برای انجام بخشی از فعالیت های عبادی و مناسکی و نیز فعالیت های مذهبی برمی گزینند. این افراد حداقل در چند برنامه روزانه، هفتگی و یا ماهانه تدارک دیده شده توسط مسجد، شرکتی فعال دارند و نوع ارتباط و تعامل دو سویه آنان با مسجد نیز بسیار نزدیک و تنگاتنگ است.

مخاطبین خاص(وابسته) شامل تمامی منابع انسانی و اعضای رسمی تشکیلات مسجد است. این افراد تنها با انگیزه معنوی ضمن داشتن مسئولیت در بخش های مختلف نقش و حضوری فعال، مستمر و نسبتاً گسترده در مسجد داشته و جزء اهالی دائمی و تاثیرگذار محسوب می شوند و از این حیث جزو مخاطبین خاص مسجدند.

مخاطبین خاص(غیر وابسته) شامل اعضاء غیر رسمی و غیر تشکیلاتی مسجد نمازگزاران و شرکت کنندگان در برنامه های مختلف عبادی، فرهنگی، تبلیغی و اجتماعی و .... است. این افراد حداقل در چند نوبت و یا چند روز در هفته به عناوین مختلف در مساجد حضوری فعال داشته و جزو اقامه کنندگان نماز جماعت محسوب می شوند.

مخاطبین عام یا بالقوه مسجد، شامل کلیه افرادی هستند که متاثر از خدمات معنوی و اخروی اند که توسط مسجد ارائه می شود. این افراد یا ساکن در حریم مسجد بوده و یا به نحوی از انحاء مختلف ولو به میزان کم، علاقمند به بهره مندی از این خدمات بوده و یا ناخواسته تحت تاثیر این خدمات قرار می گیرند.

مخاطبان عام(هدف) افرادی هستند که در طول سال حداقل در چند نوبت به خصوص در ایام مناسبت های مذهبی و یا ملی در مساجد حضور پیدا می کنند. اگر چه میزان تعامل این افراد با مساجد بسیار کم است ولی به هیچ عنوان ارتباط آن ها کاملاً قطع نشده و به تناسب زمان و شرایط و فضای تبلیغاتی و دینی حاکم داوطلبانه در آن حضور می یابند.

مخاطبین عام(آزاد) افرادی هستند که اگر چه در حریم مسجد زندگی می کنند ولی به دلایل مختلف از جمله سالخوردگی، ناتوانی جسمی و .... اصلاً در مسجد حضور نمی یابند و کاملاً ارتباط آنان با مساجد قطع می باشد

لزوم توجه امام جماعت به گروه های مخاطب مسجد

امام جماعت مسجد وظیفه دارد که کلیه این مخاطبان را تحت پوشش و حمایت معنوی و روحانی خویش قرار دهد و تنها به مخاطبین خاص توجه نکند؛ یعنی کسانی که تنها در مسجد حضوری فعال دارند. در این صورت ایشان دچار بخشی نگری شده و بخش اعظمی از مخاطبان مسجد را نادیده خواهد گرفت که این امر با اصل ذاتی امام مسجد در تناقض می باشد.

یکی از مهم ترین وظایف امام جماعت، ایجاد وفاق اجتماعی در محل است. اجتماعی که از افراد مختلف و با سلیقه ها و نظرات و دیدگاه های مختلف تشکیل شده است و لازمه وفاق و همدلی با جامعه برقراری ارتباط و تعامل با آنان است. این امر می طلبد که همه مردم از تمام اقشار و طبقات اجتماعی و تحصیلی و صنفی مخاطب مسجد محسوب می شوند تا در این ارتباط به وجود آمده همدلی و وفاق صورت گیرد.

پی نوشت:

نویسنده:محمدعلی موظف رستمی

منبع:شبستان