عقیق: چهارمین نشست ملی هیأت‌ها و تشکل‌های دینی کشور با عنوان «مهرواره سال هیأت و تشکل‌های دینی جمهوری اسلامی ایران» از 27 تا 29 فروردین 1404 در مجتمع فرهنگی آموزشی آدینه تهران برگزار شد. این رویداد با حضور فعالان هیأت‌های مذهبی از سراسر کشور و با هدف بررسی مسائل و دغدغه‌های مرتبط با فعالیت‌های هیأتی و نقش آن‌ها در مقاومت و جهاد تبیین برگزار گردید. در حاشیه این نشست، سخنرانان به ارائه دیدگاه‌ها و ایده‌های خود در راستای تقویت فعالیت‌های فرهنگی و تربیتی پرداختند
ضرورت جهاد تبیین و نقش دانش‌آموزان
حجت الاسلام صادقی یکی از دغدغه مندان حوزه هیات با تأکید بر اهمیت برائت از دشمنان، اظهار داشت: «امسال مسئله برائت از دشمنان بیش از گذشته برجسته شده است. این برائت باید فراتر از موسم حج و در همه کشورها و جوامع اسلامی تداوم یابد. با توجه به جنایات رژیم صهیونیستی علیه فلسطین، وظیفه ما حمایت از مردم مظلوم و حزب‌الله است.» وی افزود: «حرکت عمومی ملت‌ها، به‌ویژه جوانان، باید تقویت شود. دانش‌آموزان و دانشجویان ایرانی باید با همتایان خود در کشورهای اسلامی ارتباط برقرار کنند و در راستای مقاومت فعالیت کنند.»
وی با اشاره به نقش هیأت‌های دانش‌آموزی، شش وظیفه برای مربیان هیأتی تعریف کرد: «اولین وظیفه، شناسایی استعدادها در میان دانش‌آموزان است. دوم، سازماندهی این استعدادها برای فعالیت‌های جمعی. سوم، هدایت دانش‌آموزان به سمت جهاد تبیین به‌گونه‌ای که خودشان احساس تکلیف کنند. چهارم، ارائه اطلاعات دقیق و جزئی به‌جای اطلاعات کلی و مبهم. پنجم، دسته‌بندی مخاطبان به هفت گروه (موافق فعال، موافق غیرفعال، خنثی، مخالف ساکت، مخالف فعال و غیره) و تلاش برای ارتقای هر گروه به سطح بالاتر. ششم، ایجاد بستر گفت‌وگو و تعامل برای درگیر کردن ذهن دانش‌آموزان.»
این سخنران با انتقاد از اطلاعات کلی و ناکافی در دفاع از نظام اسلامی، گفت: «ما باید آمار و ارقام دقیق ارائه دهیم. به‌عنوان مثال، چرا امید به زندگی در ایران 80 سال است؟ چرا ایران بالاترین آمار خودکشی را ندارد؟ چرا آمار سرطان در ایران کمتر از بسیاری از کشورهاست؟ این‌ها باید با داده‌های دقیق پاسخ داده شود.» وی پیشنهاد داد: «برای فعال‌سازی دانش‌آموزان، باید آن‌ها را در تولید محتوا درگیر کرد. مثلاً از آن‌ها بخواهیم در مورد رتبه ایران در فوتبال ساحلی یا ورزش‌های دیگر تحقیق کنند. این کار باعث می‌شود خودشان به تولید محتوا علاقه‌مند شوند.»
وی در پایان، سه ایده برای شروع گفت‌وگو با دانش‌آموزان ارائه کرد: «اول، ذهن آن‌ها را با سؤالاتی مثل تفاوت شکلات ایرانی و خارجی درگیر کنید. دوم، با سؤالات چالشی مانند دلایل امید به زندگی بالا در ایران، آن‌ها را به تحقیق وادار کنید. سوم، فضایی طنزآمیز و جذاب برای بحث ایجاد کنید تا دانش‌آموزان خودشان وارد گفت‌وگو شوند.»
نشست‌های گفت‌وگومحور با موضوع حجاب و هویت دخترانه
حیدری از مجموعه فرهنگی تربیتی نرجسانه همدان، درباره فعالیت‌های این مجموعه در حوزه نوجوانان توضیح داد: «با توجه به نیازسنجی از مخاطبان نوجوان، موضوع حجاب به‌عنوان محور گفت‌وگو انتخاب شد. اولین نشست با عنوان «گرداب» برگزار شد که حدود 150 نفر در آن شرکت کردند. در این نشست، دانش‌آموزان بدون اطلاع قبلی از موضوع، به گفت‌وگو پرداختند و بازخوردهای مثبتی دریافت کردیم.»
وی افزود: «جلسه دوم با حضور حدود 300 نفر برگزار شد و به دلیل استقبال، دو جلسه دیگر با موضوع هویت دخترانه اضافه شد. در این نشست‌ها، دانش‌آموزان آزادانه نظرات خود را مطرح کردند و اساتید به سؤالاتشان پاسخ دادند. در نتیجه، حداقل 6 نفر از شرکت‌کنندگان در جلسه اول به رعایت حجاب کامل روی آوردند و برخی والدین از تأثیر مثبت این جلسات بر فرزندانشان خبر دادند.»
حیدری با اشاره به برنامه‌های آینده، گفت: «در حال حاضر، با درخواست خود دانش‌آموزان، نشستی با عنوان «موزمار» در حوزه سواد رسانه‌ای طراحی شده است. این جلسات گفت‌وگومحور، فضایی برای بیان آزادانه نظرات و پاسخ‌گویی اساتید فراهم می‌کند.»
پویش استعمارستیزی برای مخاطبان دهه هشتادی
شریفی، مدیر مجموعه‌ای فعال در حوزه رسانه و هنر، درباره پویش «استوری 141» توضیح داد: «پس از تأکید رهبر انقلاب در سال 1401 بر مطالعه تاریخ استعمار، این پویش برای مخاطبان دهه هشتادی طراحی شد. هدف ما تغییر روایت‌های نادرست درباره دشمن بود. به‌جای پاسخ‌گویی صرف به شبهات، تلاش کردیم با جذابیت‌های بصری و محتوایی، مخاطب را به مطالعه تاریخ استعمار ترغیب کنیم.»
وی افزود: «این پویش شامل مطالعه کتاب‌های مرتبط، آزمون‌های امتیازی و رقابت در جدول امتیازات بود. در یک سال، حدود 800 هزار نفر از طریق شبکه‌های اجتماعی با محتوای ضداستعماری درگیر شدند.
در نهایت، اختتامیه‌ای با حضور 250 نخبه، از جمله 17 دختر و 10 پسر، برگزار شد.»
شریفی در پایان تأکید کرد: «این پویش برای سایر هیأت‌ها و کانون‌های تربیتی نیز قابل اجراست و بستری برای درگیر کردن مخاطبان با محتوای عمیق فراهم می‌کند.»
چالش‌های تعاملی برای جذب مخاطب
سیبانی از مجموعه دختران انقلاب، درباره چالش‌های تعاملی در فضاهای عمومی گفت: «چالش‌های ما به‌صورت مسابقه طراحی شده‌اند و در مکان‌هایی مثل حرم، پارک، دانشگاه و پاساژ اجرا می‌شوند. این چالش‌ها با سؤالات جذاب و جایزه همراه هستند تا مخاطب را به فکر وادار کنند. برخلاف سخنرانی‌های یک‌طرفه، این روش تعاملی است و مخاطب را درگیر بازی می‌کند.»
وی افزود: «سفیران ما با روی خوش و بدون تحمیل، سؤالات هوشمندانه‌ای مطرح می‌کنند. اگر مخاطب پاسخ ندهد، با راهنمایی به او کمک می‌کنیم تا انگیزه ادامه‌دادن پیدا کند. این روش در 18 ماه گذشته، 250 هزار بار اجرا شده و تأثیرات مثبتی در انتقال محتوا و تقویت مهارت‌های ارتباطی داشته است.»
نمایشگاه تعاملی با فناوری روز
معصومی از مجموعه عاشوراییان اصفهان، درباره نمایشگاه تعاملی این مجموعه توضیح داد: «این نمایشگاه با استفاده از فناوری‌های روز، مانند استندهای لمسی و دیوارهای تعاملی، طراحی شده است. مخاطب، به‌ویژه نوجوانان، وارد یک داستان تعاملی می‌شوند و باید چالش‌هایی را انجام دهند تا محتوا را دریافت کنند.»
وی افزود: «هدف ما جذب، نگهداشت و پایدارسازی مخاطب بود. بازدیدکنندگان به باشگاه مشتریان هدایت شدند و برنامه‌های جانبی مثل نماز و ناهار نیز برای آن‌ها تدارک دیده شد. سردار سلامی این نمایشگاه را به‌عنوان یک نمونه برجسته در عرصه فرهنگی پس از گام دوم انقلاب توصیف کردند.»
معصومی تأکید کرد: «جهاد تبیین زمانی موفق است که با زبان روز، استفاده از فناوری و به‌صورت تعاملی اجرا شود. ما باید نظام فکری رهبر انقلاب را درک کنیم، مسائل را شناسایی کنیم و با بهترین ابزارها به آن‌ها پاسخ دهیم.»
آموزش مربیان برای جهاد تبیین در حوزه حجاب
وزیری از موسسه فرهنگی خیبر، درباره فعالیت‌های این موسسه در حوزه حجاب گفت: «ما دو نقش اصلی برای خود تعریف کردیم: اول، آموزش مربیان برای تبدیل شدن به کنشگران فعال در میدان‌های مختلف، از جمله هیأت، مدرسه و دانشگاه. دوم، پشتیبانی محتوایی از مربیان و مخاطبان.»
وی افزود: «مربیان ما مبانی اندیشه اسلامی، مسائل سیاسی و اجتماعی را آموزش می‌بینند و برای اجرای 14 عملیات مشخص آماده می‌شوند. برای مثال، تشکیل گروه‌های دخترانه در هیأت‌ها با هدف ایجاد حال خوب و رفتارهای مثبت، یکی از این عملیات‌هاست. ما همچنین نمایشگاه‌هایی با محصولات فرهنگی و برنامه‌های آموزشی در بیش از هزار دبیرستان دخترانه برگزار کرده‌ایم.»
طرح احسان برای تقویت روابط اجتماعی
جعفری از هیأت فاطمیون، درباره طرح احسان توضیح داد: «این طرح بر اساس آیات قرآن و تأکید اسلام بر حقوق همسایگی طراحی شده است. در فضای مجازی، روابط ایمانی و همسایگی کمرنگ شده و ما با این طرح به دنبال احیای آن هستیم. هدف، ایجاد همدلی و محبت در جامعه و سپس تبیین ارزش‌هاست.»
وی افزود: «در فاز اول، اعضای هیأت تشویق می‌شوند با 3 تا 10 همسایه ارتباط برقرار کنند و در مناسبت‌های ملی و مذهبی هدایایی مثل نذری اهدا کنند. این کار گزینشی نیست و همه می‌توانند داوطلبانه مشارکت کنند. در فاز دوم، شبکه‌ای اجتماعی برای اجرای عملیات‌های محلی، مانند تربیت کودکان یا ازدواج آسان، شکل می‌گیرد.»
جعفری در پایان گفت: «این طرح خودگردان است، نیازی به بودجه دولتی ندارد و به دلیل روابط حقیقی و استمرار، تأثیر عمیقی بر جامعه دارد.»
چهارمین نشست ملی هیأت‌ها و تشکل‌های دینی کشور با ارائه ایده‌های خلاقانه و کاربردی، گامی مهم در راستای تقویت نقش هیأت‌ها در جهاد تبیین و فعالیت‌های فرهنگی بود. سخنرانان بر استفاده از فناوری، تعامل با مخاطبان، آموزش مربیان و احیای ارزش‌های اسلامی در بسترهای اجتماعی تأکید کردند. این نشست نشان داد که هیأت‌های مذهبی می‌توانند با نوآوری و بهره‌گیری از ظرفیت‌های جوانان، نقش مؤثری در حل مسائل فرهنگی و اجتماعی ایفا کنند.
