آیا اسرا در اولین اربعین به کربلا رسیدند؟

عقیق: در دنیای مدرن امروزه، کنش اجتماعی امری نادر و غریب است. اما با این اوصاف، راهپیمایی اربعین نشانگر این است که هنوز کنش اجتماعی آن هم از نوع دینی، همچنان زنده و پویا است. آنچه که در ادامه می‌خوانید؛ سخنان رهبر معظم انقلاب درباره گردهمایی عظیم اربعین است.

وقتی رسانه حسینی بر اختناق اموی فائق آمد

اربعین در حادثه‌ کربلا یک شروع بود؛ یک آغاز بود. بعد از آنکه قضیه‌ کربلا انجام گرفت آن فاجعه‌ بزرگ اتفاق افتاد و فداکاری بی‌نظیر ابا عبداللَّه (علیه‌السّلام) و اصحاب و یاران و خانواده‌اش در آن محیط محدود واقع شد، حادثه‌ اسارت‌ها پیام را باید منتشر می‌کرد و خطبه‌ها و افشاگری‌ها و حقیقت‌گویی‌های حضرت زینب (سلام‌الله‌علیها) و امام سجّاد (علیه الصّلاة و السّلام) مثل یک رسانه‌ پرقدرت باید فکر و حادثه و هدف و جهت‌گیری را در محدوده‌ وسیعی منتشر می‌کرد و کرد. خاصیت محیط اختناق این است که مردم فرصت و جرئتِ این را پیدا نمی‌کنند که حقایقی را که فهمیده‌اند، در عملِ خودشان نشان بدهند؛ چون اولًا دستگاه ظالم و مستبد نمی‌گذارد مردم بفهمند و اگر فهم مردم از دست او خارج شد و فهمیدند، نمی‌گذارد به آنچه فهمیده‌اند، عمل کنند. در کوفه، در شام، در بین راه، خیلی‌ها از زبان زینب کبری (سلام‌الله‌علیها) یا امام سجّاد (علیه الصّلاة و السّلام) یا از دیدن وضع اسرا، خیلی چیزها را فهمیدند، ولی کی جرئت می‌کرد، کی توانائی این را داشت که در مقابل آن دستگاه ظلم و استکبار و استبداد و اختناق، آنچه را که فهمیده است، بروز دهد؟ مثل یک عقده‌ای در گلوی مؤمنین باقی بود.

آیا در اولین اربعین اسرا به کربلا رسیدند؟

این عقده روز اربعین اولین نِشتر را خورد؛ اولین جوشش در روز اربعین در کربلا اتفاق افتاد. مرحوم سید بن طاووس و بزرگان نوشته‌اند که وقتی کاروان اسرا، یعنی جناب زینب (سلام‌الله‌علیها) و بقیه در اربعین وارد کربلا شدند، در آنجا فقط جابر بن عبد الله انصاری و عطیه‌ عوفی نبودند، «رجال من بنی هاشم»؛ عده‌ای از بنی هاشم، عده‌ای از یاران بر گرد تربت سیّدالشّهداء جمع شده بودند و به استقبال زینب کبری آمدند. شاید این سیاستِ ولایی هم که زینب کبری اصرار کرد که برویم به کربلا در مراجعت از شام به خاطر همین بود که این اجتماع کوچک اما پرمعنا، در آنجا حاصل شود. حالا بعضی استبعاد کردند که چطور ممکن است تا اربعین به کربلا رسیده باشند.

سرآغاز قیام‌‍‌های ضداموی در اربعین بود

مرحوم شهید آیت‌اللَّه قاضی یک نوشته‌ مفصلی دارد، اثبات می‌کنند که نه، ممکن است که این اتفاق افتاده باشد. به هر حال آنچه در کلمات بزرگان و قدماء هست، این است که وقتی زینب کبری و مجموعه‌ اهل بیت(ع) وارد کربلا شدند، عطیه‌ عوفی و جناب جابر بن عبدالله و رجالی از بنی هاشم در آنجا حضور داشتند. این نشانه و نمونه‌ای از تحقق آن هدفی است که با شهادت‌ها باید تحقق پیدا می‌کرد؛ یعنی گسترش این فکر و جرئت دادن به مردم. از همین‌جا بود که ماجرای توابین به وجود آمد؛ اگرچه ماجرای توابین سرکوب شد؛ اما بعد با فاصله‌ کوتاهی ماجرای قیام مختار و بقیه‌ آن دلاوران کوفه اتفاق افتاد و نتیجه‌ در هم پیچیده شدن دودمان بنی‌امیه‌ ظالم و خبیث بر اثر همین شد. البته بعد از او سلسله‌ مروانی‌ها آمدند؛ اما مبارزه ادامه پیدا کرد؛ راه باز شد. این خصوصیت اربعین است. یعنی در اربعین افشاگری هم هست، عمل هم هست، تحقق هدف‌های آن افشاگری هم در اربعین وجود دارد. (۱۳۸۷/۱۱/۲۸)