فضیلت و اعمال شب و روز نیمه شعبان

عقیق:ماه مبارک شعبان المعظّم به نیمه رسیده است. پانزدهمین روز از این ماه باعظمت مصادف با سالروز ولادت منجی عالم بشریت حضرت مهدی(عج) است. برای این شب و روز این عید با عظمت، آداب و اعمالی ذکر شده است که در ادامه می‌خوانید.

شب نیمۀ شعبان:

شب بسیار مبارکی است، از امام صادق علیه‌السلام روایت شده: که از امام باقر علیه‌السلام از فضیلت شب نیمه شعبان سؤال شد، ایشان فرمود:

این شب پس از شب قدر برترین شبهاست. در این شب خدا فضل خود را بر بندگان سرازیر می‌کند و آنان را به بخشش و کرم خویش می‌آمرزد، پس در تقرّب جستن به‌‌سوی خدای تعالی در آن بکوشید که آن شبی است که خدا به ذات مقدّس خود سوگند یاد کرده که سائلی را از درگاه خویش با دست خالی بازنگرداند، مادام که انجام معصیتی را درخواست نکند.

شب نیمه شعبان شبی است که حق‌‌تعالی آن را برای ما قرار داد و در عوض شب قدر که آن را مخصوص پیامبر(ص) فرمود، پس در دعا و ثنا بر خدای تعالی کوشش کنید... .

از جمله برکات این شب مبارک، ولادت باسعادت حضرت سلطان عصر امام زمان (ارواحنا له الفداء) است که در سحر چنین شبی در سال 255 هجری قمری در سُرَّ‌من‌‌رأی [سامرّای کنونی] واقع شد و باعث فزونی شرافت این شب مبارک شد.

برای این شب چند عمل وارد است:

اوّل:

غسل کردن که باعث تخفیف گناهان است.

دوم:

شب‌زنده‌داری به نماز، دعا و استغفار، چنانکه امام زین‌العابدین علیه‌السلام انجام می‌دادند و در روایت آمده: هرکه این شب را به راز و نیاز و عبادت بپردازد دل او نمیرد در روزی که دلها بمیرند.

سوم:

زیارت امام حسین علیه السلام که افضل اعمال این شب است و باعث آمرزش گناهان است و هرکه میل دارد ارواح 124 هزار پیامبر با او دست آشنایی دهند، در این شب، امام حسین علیه السلام را زیارت کند.

کمترین حدّ زیارت آن حضرت آن است که بر بالای بامی برود و به جانب راست و چپ نظر کند، سپس سر به‌طرف آسمان برآورد و با این کلمات حضرت را زیارت کند:

«السَّلامُ عَلَیْکَ یَا أَباعَبْدِاللّه، السَّلامُ عَلَیْکَ وَرَحْمَةُ اللّه وَبَرَکاتُهُ.

چهارم:

خواندن دعایی که شیخ و سید نقل کرده‌اند و به‌منزله زیارت امام زمان صلوات‌ الله‌ علیه است:

اللّهُمَّ بِحَقِّ لَیْلَتِنا هذِهِ وَمَوْلُودِها وَحُجَّتِکَ وَمَوْعُودِهَا، الَّتِى قَرَنْتَ إِلى فَضْلِها فَضْلاً، فَتَمَّتْ کَلِمَتُکَ صِدْقاً وَعَدْلاً، لَامُبَدِّلَ لِکَلِماتِکَ، وَلَامُعَقِّبَ لِآیاتِکَ، نُورُکَ الْمُتَأَلِّقُ، وَضِیاؤُکَ الْمُشْرِقُ، وَالْعَلَمُ النُّورُ فِى طَخْیاءِ الدَّیْجُورِ، الْغائِبُ الْمَسْتُورُ جَلَّ مَوْلِدُهُ، وَکَرُمَ مَحْتِدُهُ، وَالْمَلائِکَةُ شُهَّدُهُ، وَاللّهُ ناصِرُهُ وَمُؤَیِّدُهُ، إِذا آنَ مِیعادُهُ، وَالْمَلائِکَةُ أَمْدادُهُ، سَیْفُ اللّهِ الَّذِى لَایَنْبُو، وَنُورُهُ الَّذِى لَایَخْبُو، وَذُوالْحِلْمِ الَّذِى لَایَصْبُو، مَدارُ الدَّهْرِ، وَنَوامِیسُ الْعَصْرِ، وَوُلاةُ الْأَمْرِ، وَالْمُنَزَّلُ عَلَیْهِمْ مَا یَتَنَزَّلُ فِى لَیْلَةِ الْقَدْرِ، وَأَصْحابُ الْحَشْرِ وَالنَّشْرِ، تَراجِمَةُ وَحْیِهِ، وَوُلاةُ أَمْرِهِ وَنَهْیِهِ؛

خدایا به‌حق این شب و مولود در آن و به‌حق حجّتت و موعود او که به فضیلتش فضیلت دیگری را قرین کردی، پس کامل شد کلمه‌ات به راستی و عدالت، برای کلماتت دگرگون‌سازی نیست و برای آیاتت پس‌زننده‌ای نمی‌باشد، نور درخشانت و پرتو فروزانت و نشانه روشنت در شب تاریک، آن غایب پوشیده از نظر که عظیم بوده ولادتش و شریف است اصل و نسبش، فرشتگان گواه اویند و خدا یاور و تأییدکننده‌اش، آنگاه که وعده ظهورش در رسد و فرشتگان مددکاران اویند، شمشیر خداست که کند نشود و نور حق است که خاموش نگردد و با بردباری است که کاری بی‌منطق انجام ندهد، مدار روزگار است. [پدرانش] نوامیس عصر و متولّیان حکومت حق‌اند، نازل شده بر آنان آنچه در شب قدر نازل می‌شود، اصحاب حشر و نشرند و مفسّران وحی خدا و والیان امر و نهی حق؛

اللّهُمَّ فَصَلِّ عَلَى خاتِمِهِمْ وَقائِمِهِمُ الْمَسْتُورِ عَنْ عَوالِمِهِمْ. اللّهُمَّ وَأَدْرِکْ بِنا أَیَّامَهُ وَظُهُورَهُ وَقِیامَهُ، وَاجْعَلْنا مِنْ أَنْصارِهِ، وَاقْرِنْ ثارَنا بِثارِهِ، وَاکْتُبْنا فِى أَعْوانِهِ وَخُلَصائِهِ، وَأَحْیِنا فِى دَوْلَتِهِ ناعِمِینَ، وَبِصُحْبَتِهِ غانِمِینَ، وَبِحَقِّهِ قائِمِینَ، وَمِنَ السُّوءِ سالِمِینَ، یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ، وَالْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ، وَصَلَواتُهُ عَلَى سَیِّدِنا مُحَمَّدٍ خاتَمِ النَّبِیِّینَ وَالْمُرْسَلِینَ وَعَلَى أَهْلِ بَیْتِهِ الصَّادِقِینَ وَعِتْرَتِهِ النَّاطِقِینَ، وَالْعَنْ جَمِیعَ الظَّالِمِینَ، وَاحْکُمْ بَیْنَنا وَبَیْنَهُمْ یَا أَحْکَمَ الْحاکِمِینَ؛

خدایا! بر خاتم و قائمشان که پوشیده از عوالم ایشان است درود فرست. خدایا! ما را به درک ایام او و ظهور و قیامش نائل فرما و از یارانش قرارمان ده و خون‌خواهی ما را به خون‌خواهی او قرین کن و ما را در شمار یاران و دلدادگانش ثبت فرما و در دولتش شاد و خرّم زنده بدار و از هم‌نشینی‌اش بهره‌مند ساز و برپادارنده حقش قرارمان ده و از بدی‌ها به‌سلامت بدار، ای مهربان‌ترین مهربانان و سپاس خدای را پروردگار عالمیان و درودهای بی‌پایان خدا بر آقایمان محمّد خاتم پیامبران و رسولان و بر اهل‌بیت راست‌گو و خاندان حق‌گویش باد و خدایا، لعنت فرست بر همه ستمکاران و بین ما و بین آنان داوری کن، ای داورترین داوران.

پنجم:

شیخ از اسماعیل‌بن فضیل هاشمی روایت کرده که گفت: حضرت صادق علیه السلام این دعا را به من تعلیم داد که آن را در شب نیمه شعبان بخوانم:

اللّهُمَّ أَنْتَ الْحَىُّ الْقَیُّومُ الْعَلِىُّ الْعَظِیمُ الْخالِقُ الرَّازِقُ الْمُحْیِى الْمُمِیتُ الْبَدِىءُ الْبَدِیعُ، لَکَ الْجَلالُ، وَلَکَ الْفَضْلُ، وَلَکَ الْحَمْدُ، وَلَکَ الْمَنُّ، وَلَکَ الْجُودُ، وَلَکَ الْکَرَمُ، وَلَکَ الْأَمْرُ، وَلَکَ الْمَجْدُ، وَلَکَ الشُّکْرُ، وَحْدَکَ لاشَرِیکَ لَکَ، یَا واحِدُ یَا أَحَدُ یَا صَمَدُ یَا مَنْ لَمْ‌یَلِدْ وَلَمْ‌یُولَدْ وَلَمْ‌یَکُنْ لَهُ کُفُواً أَحَدٌ، صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَاغْفِرْ لِى وَارْحَمْنِى وَاکْفِنِى مَا أَهَمَّنِى وَاقْضِ دَیْنِى، وَ وَسِّعْ عَلَىَّ فِى رِزْقِى، فَإِنَّکَ فِى هذِهِ اللَّیْلَةِ کُلَّ أَمْرٍ حَکِیمٍ تَفْرُقُ، وَمَنْ تَشاءُ مِنْ خَلْقِکَ تَرْزُقُ، فَارْزُقْنِى وَأَنْتَ خَیْرُ الرَّازِقِینَ، فَإِنَّکَ قُلْتَ وَأَنْتَ خَیْرُ الْقائِلِینَ النَّاطِقِین: (وَ سْئَلُوا اللّهَ مِنْ فَضْلِهِ)فَمِنْ فَضْلِکَ أَسْأَلُ، وَ إِیَّاکَ قَصَدْتُ، وَابْنَ‌نَبِیِّکَ اعْتَمَدْتُ وَلَکَ رَجَوْتُ، فَارْحَمْنِى یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِین؛

خدایا، تویی زنده، به خود پاینده، برتر، بزرگ، آفریننده روزی‌بخش، زندگی‌بخش، میراننده، آغازکننده، پدیدآورنده، بزرگی توراست، برتری توراست، سپاس از آن توست، نعمت و جود، کرم و فرمان، بزرگواری و شکر تنها توراست، یگانه‌ای، شریکی برای تو نیست، ای یگانه‌، ای یکتا، ای مقصود خلق، ای آن‌که نزاده و زاده نشده و برایش همتایی نبود، بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست و مرا بیامرز و به من رحمت آر و نیازهای مهم مرا کفایت فرما، بدهکاری‌ام را ادا کن، روزی‌ام را وسعت ده، به‌درستی که تو در این شب هر کار استواری را مقدّر می‌کنی و هرکه از خلق خود را بخواهی روزی می‌دهی، پس مرا روزی ده که تو بهترین روزی‌دهندگانی، تو گفتی و تو بهترین گوینده و سخنگویی: «از فضل خدا بخواهید» بنابراین از فضلت می‌خواهم و تو را قصد کردم و به فرزند پیامبرت اعتماد کردم و به تو امید بستم، بر من رحم کن، ای مهربان‌ترین مهربانان.

ششم:

دعایی را بخواند که حضرت رسول(ص) در این شب می‌خواند:

اللّهُمَّ اقْسِمْ لَنا مِنْ خَشْیَتِکَ مَا یَحُولُ بَیْنَنا وَبَیْنَ مَعْصِیَتِکَ، وَمِنْ طاعَتِکَ مَا تُبَلِّغُنا بِهِ رِضْوانَکَ، وَمِنَ الْیَقِینِ مَا یَهُونُ عَلَیْنا بِهِ مُصِیباتُ الدُّنْیا . اللّهُمَّ أَمْتِعْنا بِأَسْماعِنا وَأَبْصارِنا وَقُوَّتِنا مَا أَحْیَیْتَنا وَاجْعَلْهُ الْوارِثَ مِنَّا، وَاجْعَلْ ثارَنا عَلَى مَنْ ظَلَمَنا، وَانْصُرْنا عَلَى مَنْ عادانا، وَلَاتَجْعَلْ مُصِیبَتَنا فِى دِینِنا، وَلَاتَجْعَلِ الدُّنْیا أَکْبَرَ هَمِّنا وَلَامَبْلَغَ عِلْمِنا، وَلَاتُسَلِّطْ عَلَیْنا مَنْ لَایَرْحَمُنا، بِرَحْمَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ؛

خدایا، از خشیتت چنان نصیب ما کن که بین ما و نافرمانی تو حائل شود و از طاعتت آنچه ما را به خشنودی‌ات برساند و از یقین به‌قدری که گرفتاری‌های دنیا را بر ما آسان کند، خدایا ما را به گوش‌هایمان و دیدگانمان و نیرویمان تا گاهی که ما را زنده می‌داری بهره‌مند گردان و آن را وارث ما قرار بده و انتقام ما را به‌عهده کسی قرار ده که بر ما ستم روا داشته و ما را بر کسی که با ما دشمنی ورزیده یاری ده و مصیبت ما را در دین ما قرار نده و دنیا را بزرگ‌ترین اندیشه و نهایت دانش ما قرار مده و آن را که به ما رحم نمی‌کند بر ما چیره مکن، به مهربانی‌ات ای مهربان‌ترین مهربانان.
این دعا، دعای جامع و کاملی است که خواندن آن در اوقات دیگر هم مغتنم است و از کتاب «عوالی اللئالی» چنین روایت شده: که حضرت رسول(ص) همواره این دعا را می‌خواندند.

هفتم:

بخواند صلوات هر روز را که هنگام زوال [هنگام ظهر شرعی] می‌خواند: اللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِ‌مُحَمَّدٍ شَجَرَةِ النُّبُوَّةِ، وَمَوضِعِ الرِّسالَةِ، وَمُخْتَلَفِ الْمَلائِکَةِ… .

هشتم:

دعای کمیل را بخواند که ورودش در این شب است.

نهم:

هریک از ذکرهای «سُبْحانَ اللّه» و «الحَمْدُ للّه» و «اللّه أَکْبَر» و «لَا إِلهَ إلَّا اللّه» را «صد مرتبه» بگوید تا خدا تعالی همه گناهان گذشته او را بیامرزد و حاجت‌های دنیا و آخرت او را برآورد.

دهم:

شیخ طوسی در کتاب «مصباح» از ابویحیی در ضمن خبری در فضیلت شب نیمه شعبان روایت کرده است که گفت: به مولای خود امام صادق علیه السلام گفتم: بهترین دعاها در این شب کدام است؟ فرمود: هرگاه نماز عشا را به‌جا آوردی، دو رکعت نماز به این ترتیب بخوان:

در رکعت اول سوره «حمد» و سوره «کافرون» و در رکعت دوم سوره «حمد» و سوره «توحید» و چون سلام دادی، بگو «سُبْحانَ اللّهِ» سی‌وسه مرتبه و «الْحَمْدُ لِلّهِ» سی‌وسه مرتبه و «اللّهُ أَکْبَرُ» سی‌وچهار مرتبه؛ سپس بگو:

یَا مَنْ إِلَیْهِ مَلْجَأُ الْعِبادِ فِى الْمُهِمَّاتِ، وَ إِلَیْهِ یَفْزَعُ الْخَلْقُ فِى الْمُلِمّاتِ، یَا عالِمَ الْجَهْرِ وَالْخَفِیّاتِ، یَا مَنْ لَاتَخْفى عَلَیْهِ خَواطِرُ الْأَوْهامِ وَتَصَرُّفُ الْخَطَراتِ، یَا رَبَّ الْخَلائِقِ وَالْبَرِیَّاتِ، یَا مَنْ بِیَدِهِ مَلَکُوتُ الْأَرَضِینَ وَالسَّماواتِ، أَنْتَ اللّهُ لَاإِلهَ إِلّا أَنْتَ، أَمُتُّ إِلَیْکَ بِلاإِلهَ إِلّا أَنْتَ، فَیا لاإِلهَ إِلّا أَنْتَ اجْعَلْنِى فِى هذِهِ اللَّیْلَةِ مِمَّنْ نَظَرْتَ إِلَیْهِ فَرَحِمْتَهُ، وَسَمِعْتَ دُعاءَهُ فَأَجَبْتَهُ، وَعَلِمْتَ اسْتِقالَتَهُ فَأَقَلْتَهُ، وَتَجاوَزْتَ عَنْ سالِفِ خَطِیئَتِهِ وَعَظِیمِ جَرِیرَتِهِ، فَقَدِ اسْتَجَرْتُ بِکَ مِنْ ذُنُوبِى، وَلَجَأْتُ إِلَیْکَ فِى سَتْرِ عُیُوبِى؛

ای آن که پناه بندگان در سختی‌ها به‌سوی اوست و بندگان در رخدادهای ناگوار به‌سوی او پناه می‌برند، ای دانای آشکار و نهان، ای آن‌که خیالات وَهم و فکر و آنچه را اوهام در نظر می‌آورد بر او پنهان نمی‌ماند، ای پروردگار خلایق و آفریده‌ها، ای آن‌که ملکوت زمین‌ها و آسمان‌ها به‌دست اوست، تویی خدا، معبودی جز تو نیست، به این که معبودی جز تو نیست توسّل می‌جویم، پس ای آن‌که معبودی جز تو نیست، مرا در این شب از کسانی قرار ده که به ایشان نظر کردی و به آنان رحم نمودی و دعایشان را شنیدی، پس اجابت کردی و درخواست گذشت از گناهشان را دانستی، و ایشان را آمرزیدی و از خطای گذشته و گناه بزرگشان درگذشتی، به‌تحقیق از گناهانم به تو پناه آوردم و برای پرده‌پوشی عیب‌هایم به تو پناهنده شدم،

اللّهُمَّ فَجُدْ عَلَىَّ بِکَرَمِکَ وَفَضْلِکَ، وَاحْطُطْ خَطایاىَ بِحِلْمِکَ وَعَفْوِکَ، وَتَغَمَّدْنِى فِى هذِهِ اللَّیْلَةِ بِسابِغِ کَرامَتِکَ، وَاجْعَلْنِى فِیها مِنْ أَوْلِیائِکَ الَّذِینَ اجْتَبَیْتَهُمْ لِطاعَتِکَ، وَاخْتَرْتَهُمْ لِعِبادَتِکَ، وَجَعَلْتَهُمْ خالِصَتَکَ وَصِفْوَتَکَ؛

خدایا! با کرم و فضلت بر من ببخش و به بردباری و گذشت، خطاهایم را بریز و مرا در این شب با کرامت کاملت فرو پوشان و از اولیایت که برای طاعتت برگزیدی و برای عبادتت اختیار کردی و خالص و برگزیده درگاهت نمودی قرار ده؛

اللّهُمَّ اجْعَلْنِى مِمَّنْ سَعَدَ جَدُّهُ، وَتَوَفَّرَ مِنَ الْخَیْراتِ حَظُّهُ، وَاجْعَلْنِى مِمَّنْ سَلِمَ فَنَعِمَ، وَفازَ فَغَنِمَ، وَاکْفِنِى شَرَّ مَا أَسْلَفْتُ، وَاعْصِمْنِى مِنَ الازْدِیادِ فِى مَعْصِیَتِکَ، وَحَبِّبْ إِلَىَّ طاعَتَکَ وَمَا یُقَرِّبُنِى مِنْکَ وَیُزْلِفُنِى عِنْدَکَ

خدایا! مرا از کسانی که کوشششان قرین سعادت شد و بهره‌شان از خیرات کامل گشت قرار ده و نیز مرا از کسانی قرار ده که سلامت یافتند و نعمت‌پذیر و رستگار گشته، پس بهره بردند و مرا از گزند آنچه پشت‌سر گذاردم کفایت فرما و از زیاده‌روی در معصیتت نگاه دار، طاعتت و هر آنچه را مرا به تو نزدیک می‌‌کند و مقرّب درگاهت می‌نماید محبوب من قرار ده،

سَیِّدِى إِلَیْکَ یَلْجَأُ الْهارِبُ، وَمِنْکَ یَلْتَمِسُ الطَّالِبُ، وَعَلَى کَرَمِکَ یُعَوِّلُ الْمُسْتَقِیلُ التَّائِبُ، أَدَّبْتَ عِبادَکَ بِالتَّکَرُّمِ وَأَنْتَ أَکْرَمُ الْأَکْرَمِینَ، وَأَمَرْتَ بِالْعَفْوِ عِبادَکَ وَأَنْتَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ

سرورم، هر فراری‌ای به تو پناه می‌آورد و هر جوینده به تو التماس می‌کند و هر عذرخواه توبه‌کار بر کرم تو تکیه می‌زند، بندگانت را با احترام گزاردن به آنان ادب کردی و تو کریم‌ترین کریمانی و بندگانت را دستور به گذشت دادی و تویی آمرزنده مهربان.

اللّهُمَّ فَلاتَحْرِمْنِى مَا رَجَوْتُ مِنْ کَرَمِکَ، وَلاتُؤْیِسْنِى مِنْ سابِغِ نِعَمِکَ، وَلَاتُخَیِّبْنِى مِنْ جَزِیلِ قِسَمِکَ فِى هذِهِ اللَّیْلَةِ لِأَهْلِ طاعَتِکَ، وَاجْعَلْنِى فِى جُنَّةٍ مِنْ شِرارِ بَرِیَّتِکَ

خدایا! مرا نسبت به آنچه از کرمت امیدوارم بی‌بهره مکن و از نعمت‌های کاملت ناامید مساز و از بهره فراوانت که در این شب برای اهل طاعتت مقرّر نموده‌ای بی‌نصیب مکن و مرا از شرار مخلوقاتت در سپر استواری قرار ده،

رَبِّ إِنْ لَمْ‌أَکُنْ مِنْ أَهْلِ ذلِکَ فَأَنْتَ أَهْلُ الْکَرَمِ وَالْعَفْوِ وَالْمَغْفِرَةِ؛ وَجُدْ عَلَىَّ بِما أَنْتَ أَهْلُهُ لَابِما أَسْتَحِقُّهُ، فَقَدْ حَسُنَ ظَنِّى بِکَ، وَتَحَقَّقَ رَجائِى لَکَ، وَعَلِقَتْ نَفْسِى بِکَرَمِکَ فَأَنْتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِینَ، وَأَکْرَمُ الْأَکْرَمِینَ

پرودگارا! هرچند سزاوار آن همه عنایت نباشم، اما تو اهل کرم و گذشت و آمرزشی؛ بر من چنان‌که شایسته آنی مرحمت فرما، نه چنان‌که سزاوار آنم، زیرا گمانم به تو نیکو است و امیدم به تو برجا و به کرمت آویخته‌ام، پس تو مهربان‌ترین مهربانانی و کریم‌ترین کریمانی

اللّهُمَّ وَاخْصُصْنِى مِنْ کَرَمِکَ بِجَزِیلِ قِسَمِکَ، وَأَعُوذُ بِعَفْوِکَ مِنْ عُقُوبَتِکَ، وَاغْفِرْ لِىَ الذَّنْبَ الَّذِى یَحْبِسُ عَلَىَّ الْخُلُقَ ، وَیُضَیِّقُ عَلَىَّ الرِّزْقَ حَتَّى أَقُومَ بِصالِحِ رِضاکَ، وَأَنْعَمَ بِجَزِیلِ عَطائِکَ، وَأَسْعَدَ بِسابِغِ نَعْمائِکَ، فَقَدْ لُذْتُ بِحَرَمِکَ، وَتَعَرَّضْتُ لِکَرَمِکَ، وَاسْتَعَذْتُ بِعَفْوِکَ مِنْ عُقُوبَتِکَ، وَبِحِلْمِکَ مِنْ غَضَبِکَ، فَجُدْ بِما سَأَلْتُکَ، وَأَنِلْ مَا الْتَمَسْتُ مِنْکَ ، أَسْأَلُکَ بِکَ لَابِشَىْءٍ هُوَ أَعْظَمُ مِنْک

خدایا! خاص گردان مرا از روی کرمت به فراوانی روزی و پناه می‌آورم به عفوت از عقابت و بیامرز بر من گناهی را که زشت‌خویی آورد و روزی را بر من تنگ می‌کند تا به خشنودی درخورت به‌پا خیزم و به فراوانی عطایت متنعم شوم و به نعمت‌های کاملت خوشبخت گردم، هرآینه به آستانت پناه آوردم و متعرّض کرمت شدم و به عفوت از مجازاتت و به بردباری‌ات از خشمت پناه بردم، پس ببخش مرا آنچه از تو درخواست نمودم و به من برسان آنچه را از تو خواهش کردم، از تو می‌خواهم به‌حق خودت نه به چیزی که بزرگ‌تر از تو باشد که چیزی بزرگ‌تر از تو نیست.

آنگاه به سجده می‌روی و می‌گویی: «یا ربّ» بیست مرتبه، «یا اللّه» هفت مرتبه، «لَاحَوْلَ وَلَاقُوَّةَ إِلّا بِاللّهِ» هفت مرتبه، «مَا شاءَ اللّهُ» ده مرتبه، «لَاقُوَّةَ إِلّا بِاللّهِ» ده مرتبه؛ پس صلوات می‌فرستی بر پیامبر و آل او علیهم السلام و از خدا حاجت خود را می‌خواهی، پس سوگند به خدا که اگر در پی این عمل، به‌عدد قطرات باران حاجت بخواهی هرآینه خدا عزّوجل به کرم فراگیر و فضل بزرگش، آن حاجات را به تو می‌رساند.

یازدهم:

شیخ طوسی و کفعمی فرموده‌اند: که در این شب این دعا را بخواند

إِلهِى تَعَرَّضَ لَکَ فِى هذَا اللَّیْلِ الْمُتَعَرِّضُونَ، وَقَصَدَکَ الْقاصِدُونَ، وَأَمَّلَ فَضْلَکَ وَمَعْرُوفَکَ الطّالِبُونَ، وَلَکَ فِى هذَا اللَّیْلِ نَفَحاتٌ وَجَوائِزُ وَعَطایا وَمَواهِبُ تَمُنُّ بِها عَلَى مَنْ تَشاءُ مِنْ عِبادِکَ، وَتَمْنَعُها مَنْ لَمْ‌تَسْبِقْ لَهُ الْعِنایَةُ مِنْکَ، وَها أَنَا ذا عُبَیْدُکَ الْفَقِیرُ إِلَیْکَ الْمُؤَمِّلُ فَضْلَکَ وَمَعْرُوفَکَ، فَإِنْ کُنْتَ یَا مَوْلاىَ تَفَضَّلْتَ فِى هذِهِ اللَّیْلَةِ عَلَى أَحَدٍ مِنْ خَلْقِکَ وَعُدْتَ عَلَیْهِ بِعائِدَةٍ مِنْ عَطْفِکَ فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ الطَّیِّبِینَ الطَّاهِرِینَ الْخَیِّرِینَ الْفاضِلِینَ، وَجُدْ عَلَىَّ بِطَوْلِکَ وَمَعْرُوفِکَ یَا رَبَّ الْعالَمِینَ، وَصَلَّى اللّهُ عَلَى مُحَمَّدٍ خاتَمِ النَّبِیِّینَ وَآلِهِ الطَّاهِرِینَ وَسَلَّمَ تَسْلِیماً إِنَّ اللّهَ حَمِیدٌ مَجِیدٌ . اللّهُمَّ إِنِّى أَدْعُوکَ کَما أَمَرْتَ فَاسْتَجِبْ لِى کَما وَعَدْتَ إِنَّکَ لَاتُخْلِفُ الْمِیعادَ

الهی، در این شب روی آوردند به‌سوی تو روی‌آورندگان و قصد تو نمودند قصدکنندگان و فضل و احسانت را آرزو کردند جویندگان، از جانب تو در این شب نسیم‌های رحمت و هدایا و عطاها و مواهبی است که به هرکس از بندگانت بخواهی تفضّل می‌کنی و از هرکس که پیشینه عنایتت شامل حال او نگشته بازمی‌داری، هم‌اینک من این بنده کوچک تو، نیازمند به تو، احسان و نیکی‌ات را آرزومندم، چنانچه ای مولای من در جایگاهی که در این شب بر یکی از بندگانت احسان نمودی و بر او جایزه‌ای عطا کردی، پس بر محمّد و خاندان محمّد که پاکان و پاکیزگان و نیکوکاران و برترینند درود فرست و از نعمت و نیکی‌ات بر من ببخش ای پروردگار جهانیان و درود خدا و سلام بسیار بر محمّد خاتم پیامبران و خاندان پاکش باد، به‌درستی که خدا ستوده و بزرگوار است. خدایا! تو را می‌خوانم آن‌چنان که فرمان دادی، پس دعایم را به اجابت برسان همان‌طور که وعده فرمودی که تو هرگز از وعده خویش تخلّف نمی‌کنی.
و این دعایى است که در سحرها در پى نماز شفع خوانده می‌شود.

دوازدهم:

نماز جناب جعفر طیّار را به‌جا آورد.

سیزدهم:

نمازهای این شب را به‌جا آورد که بسیار است، از جمله نمازی است که ابویحیی صنعانی از امام باقر و امام صادق علیهما السلام روایت کرده و همچنین سی نفر از کسانی که مورد اطمینان و اعتماد هستند از آن دو بزرگوار روایت کرده‌اند: که هرگاه شب نیمه شعبان فرا رسید چهار رکعت نماز به‌جا آور به این ترتیب که در هر رکعت سوره «حمد» و پس از آن «صد مرتبه» سوره «توحید» را بخوان و چون فارغ شدی بگو:

اللّهُمَّ إِنِّى إِلَیْکَ فَقِیرٌ، وَمِنْ عَذابِکَ خائِفٌ مُسْتَجِیرٌ. اللّهُمَّ لَاتُبَدِّلِ اسْمِى، وَلَاتُغَیِّرْ جِسْمِى، وَلَاتَجْهَدْ بَلائِى، وَلَاتُشْمِتْ بِى أَعْدائِى، أَعُوذُ بِعَفْوِکَ مِنْ عِقابِکَ، وَأَعُوذُ بِرَحْمَتِکَ مِنْ عَذابِکَ، وَأَعُوذُ بِرِضاکَ مِنْ سَخَطِکَ، وَأَعُوذُ بِکَ مِنْکَ، جَلَّ ثَناؤُکَ أَنْتَ کَما أَثْنَیْتَ عَلَى نَفْسِکَ وَفَوْقَ مَا یَقُولُ الْقائِلُونَ

خدایا! نیازمند به تو و از عذابت بیمناکم و به تو پناهنده‌ام، خدایا! نامم را از گروه بندگان به گروهی دیگر تبدیل مکن، جسمم را تغییر مده، آزمونم را سخت مکن، دشمن‌شادم مساز، پناه می‌آورم به عفوت از مجازاتت و به رحمتت از عذابت و به خشنودی‌ات از خشمت و به تو از تو، ثنایت بس بزرگ است، تو چنانی که خود بر خویش ثنا کردی و برتر از آنچه گویندگان گویند.

و بدان که برای خواندن «صد رکعت» نماز در این شب به این ترتیب که: در هر رکعت سوره «حمد» یک مرتبه و سوره «توحید» ده مرتبه، فضیلت بسیار وارد شده است.

* روز نیمۀ شعبان

روز ولادت شریف امام دوازدهم مولانا و امامنا المهدی حضرت حجّة‌بن الحسن صاحب الزّمان(عج) است. زیارت آن حضرت در هر زمان و مکان و دعا برای تعجیل فرج آن حضرت به‌هنگام زیارتش مستحب است و زیارت آن حضرت در سرداب شهر سامرّاء تأکید بیشتری دارد و اوست که ظهور و فرمانروایی‌اش یقینی است و اوست که زمین را پر از عدل و داد می‌کند، چنان که از ستم و بیداد پر شده است.