وضعیت مبهم حج در پی بروز سویه جدید کرونا/ میلیون‌ها زائر منتظرند

عقیق:حج تمتع یکی از مناسکی است که با توجه به استقبال بالای ایرانیان و کمبود سهمیه کشورمان شاید تشرف به این سفر معنوی در طول عمر هر فرد یک بار محقق شود. بنابراین، سفر حج تمتع یکی از سفرهای به یادماندنی و البته برای افرادی که مستطیع هستند، واجب است.

احتمال اعمال محدودیت جدید برای ایام حج تمتع

امسال در حالی که ماه ربیع‌الثانی هم رو به پایان است، هنوز سعودی‌ها از هیچ کشوری برای انعقاد تفاهم‌نامه حج تمتع دعوت نکرده‌اند و به نظر می‌رسد مسؤولان سعودی با توجه به ادامه روند شیوع کرونا در جهان، قرار است باز هم محدودیت‌هایی را برای پذیرش زائران خارجی در ایام حج تمتع اعمال کنند.

گونه‌های کرونا تصمیم‌گیری برای حج ۱۴۴۳ را با مشکل مواجه کرد

به گفته یک منبع آگاه، مسؤولان سعودی همچنان جلساتی برای برگزاری حج تمتع با حضور زائران خارجی برگزار می‌کنند، اما هنوز نتیجه قابل قبولی از این جلسات خارج نشده است و هنوز مقامات سعودی در دو راهی پذیرفتن یا نپذیرفتن زائر خارجی در حج ۱۴۴۳ هستند. با این وجود، بسیاری از مسؤولان حج عربستان معتقدند با توجه به اینکه ویروس کرونا یک ویروس ناشناخته و البته پیش‌بینی نشده است، نمی‌توان برای حج تمتع از حالا تصمیم‌گیری کرد.

زائران حج کشورمان آسترازنکا می‌زنند

البته اکنون زائران خارجی با رعایت نکات بهداشتی به عمره مفرده مشرف می‌شوند و عربستان هم برای پذیرش زائران خارجی به کشورش محدودیت تزریق واکسن را اعمال می‌کند. آن هم واکسنی که مورد تأیید خودشان است؛ یعنی واکسن‌های فایزر، آسترازنکا، جانسون و جانسون و همچنین مدرنا. واکسن سینوفارم هم در ماه‌های گذشته مورد تأیید عربستان بود که پس از مدتی سعودی‌ها نسبت به اثرگذاری این واکسن تردید داشته و آن را از لیست واکسن‌های مورد تأیید حذف کردند.

اکبر رضایی، معاون حج و عمره سازمان حج و زیارت با توجه به لزوم تبعیت از کشور میزبان در ایام حج تمتع، می‌گوید: فقط واکسن آسترازنکا در سبد واکسیناسیون عمومی کشورمان وجود دارد. بنابراین، زائران حج تمتع باید واکسن آسترازنکا تزریق کنند و به این ترتیب برنامه‌ریزی شده تا افرادی که قرار است به حج تمتع مشرف شوند، حداقل دوز یادآور را از این واکسن بزنند. البته هنوز عربستان تصمیم نهایی برای حج تمتع را اعلام نکرده و وضعیت این سفر معنوی برای زائران کشورمان مشخص نیست.

احتمال کاهش سهمیه زائران کشورها به ۱۰ درصد

با این وجود، برخی از منابع مطلع معتقدند که امسال در صورتی که سعودی‌ها برای حج تمتع زائر خارجی پذیرش کنند، محدودیت‌های سخت‌گیرانه‌ای اعمال خواهد کرد و حتی تعداد سهمیه‌ها را به کمتر از ۱۰ درصد کاهش می‌دهد.

حتی برخی معتقدند که امسال مسؤولان حج عربستان حداکثر ۵۰۰ هزار زائر را پذیرش می‌کنند که این تعداد بیشتر به خارجی‌های ساکن عربستان تخصیص می‌یابد و سهمیه کشورهای خارجی هم محدود بوده و فقط از برخی کشورها خواهد بود و درباره ایران اسلامی هم باید منتظر مذاکرات ایران و عربستان در این رابطه باشیم؛ به طوری که اگر کنسولگری ایران در عربستان راه‌اندازی شود، احتمال تشرف زائران ایرانی در حج تمتع افزایش می‌یابد.

البته در سال‌های گذشته یعنی از سال ۹۴ تا ۹۸ که روابط دیپلماتیک بین ایران و عربستان قطع بود، با تفاهم‌نامه مسؤولان حج دو کشور، زائران ایرانی در ایام حج تمتع به سرزمین وحی مشرف شدند؛ تا جایی که سال ۹۸ که آخرین اعزام زائران ایرانی بود، ۸۸ هزار و ۵۵۰ زائر ایرانی حاجی شدند.

احتمال انعقاد تفاهم‌نامه حج با کشورها با شرط تغییر

اکنون هم باید منتظر تصمیم نهایی سعودی‌ها باشیم. اما آنچه به نظر می‌رسد این است که عربستان در حال حاضر قرار نیست تصمیمی درباره برگزار شدن یا نشدن حج تمتع اعلام کند. البته برخی از مسؤولان سعودی معتقدند که باید پیش‌بینی حضور زائران خارجی را در حج سال آینده داشته باشند و برای بررسی وضعیت و امضای تفاهم‌نامه به منظور حضور زوار خارجی از مسؤولان کشورها دعوت کنند. اما برخی دیگر هم با شیوع گونه جدید ویروس کرونا که در آفریقای جنوبی شناسایی شده است، نگران هستند و برگزاری حج تمتع با حضور زوار خارجی را منوط به فروکش کردن کرونا در هفته‌های منتهی به ایام حج تمتع می‌دانند؛ چرا که با توجه به اینکه هر بار گونه جدیدی شناسایی می‌شود، امکان تصمیم‌گیری درباره حج تمتع که هر ساله میلیون‌ها زائر از کشورهای مختلف گرد هم می‌آمدند، وجود ندارد.

حتی برخی از مسؤولان عربستان در جلساتی به دعوت از بعضی کشورهای اسلامی اشاره کرده و معتقدند که باید تفاهم‌نامه حج با شروطی منعقد شود تا کشورهای اسلامی آمادگی نسبی برای حضور در حج تمتع را داشته باشند؛ به طوری که بندی به آن اضافه شود که در صورت فراگیری کرونا این تفاهم‌نامه معتبر نیست. اما برخی دیگر از مسؤولان حج عربستان با این پیشنهاد مخالفت کرده‌ و منتظرند تا پایان ماه شعبان با بررسی وضعیت شیوع کرونا، برنامه حج تمتع را مشخص کنند.

در سال‌های اخیر شیوع کرونا، سفر حج تمتع را نیز متحول کرد؛  تا جایی که در اولین سال شیوع این ویروس در حالی که عربستان درهای مسجدالحرام را بسته بود و در نظر داشت تا حج تمتع را لغو کند، با فشارهای برخی از علمای اسلام تصمیم به برپایی این مراسم با محدودیت‌های خاص گرفت و فقط حدود ۱۰ هزار زائر ساکن عربستان به این سفر معنوی مشرف شدند. البته سعودی‌ها این تصمیم را خیلی دیر اعلام کرد و بسیاری از زائران کشورها آماده اعزام بودند. اما به دلیل نپذیرفتن زائر خارجی هیچ زائری از سایر کشورهای جهان به حج تمتع مشرف نشد و حتی عربستان پروازهای خارجی خود را لغو کرد.

با این تصمیم سعودی‌ها، بسیاری از کشورهای اسلامی از ایران و پاکستان تا حتی برخی کشورهای آفریقایی اعتراض خود را برای نپذیرفتن زائر خارجی اعلام کردند که عربستان نسبت به این اعتراض سکوت کرد. امسال هم با وجود اینکه روند واکسیناسیون در برخی کشورها به خوبی پیش رفته بود، مسؤولان عربستان تا چند هفته قبل از آغاز مراسم حج تمتع، خبری از تصمیم سعودی‌ها نبود تا اینکه در نهایت عربستان اعلام کرد که امسال هم زائر خارجی نپذیرفته و سهمیه حج تمتع را هم ۶۰ هزار نفر برای افراد ساکن عربستان است.

با این اقدام سعودی‌ها، باز هم برخی از کشورهای اسلامی گلایه کردند و منتظر بودند که مسؤولان عربستان از این تصمیم خود صرف‌نظر کرده و حتی سهمیه اندکی هم شده به زائران سایر کشورها اختصاص دهند. اما این بار هم سعودی‌ها بی‌توجه به مخالفت و اعتراض کشورها اسلامی تصمیم خود را اجرایی کردند.

با توجه به اینکه سال ۹۹ بیش از ۸۷ هزار و ۵۰۰ نفر سهمیه ایران اسلامی بود و حدود ۷۴ هزار و ۸۰۰ زائر با پرداخت هزینه کامل حج تمتع ثبت‌نام خود را قطعی کردند، زائران برای تشرف به این سفر معنوی باید منتظر اعلام نظر مسؤولان سعودی باشند.چون، همانطوری که علیرضا رشیدیان، رئیس سازمان حج و زیارت مطرح کرده بود، ایران برای اعزام زائران به سرزمین وحی آمادگی دارد و امسال هم وضعیت این سفر معنوی در هر شرایطی را بررسی می‌کند تا در صورت اعلام سعودی‌ها برای پذیرش زائران خارجی، زائران کشورمان به خانه خدا مشرف شده و انتظار بیش از ۱۵ ساله آنها به پایان برسد.

به گزارش فارس، هر ساله حدود دو میلیون زائر از کشورهای مختلف به سرزمین وحی مشرف می‌شوند تا اعمال حج تمتع را به جا بیاورند. اما با شیوع کرونا تعداد زائران خانه خدا کاهش چشمگیری پیدا کرد و حتی عربستان برای جلوگیری از شیوع این ویروس علاوه بر اعمال فاصله‌گذاری اجتماعی، استفاده از ماسک را الزامی کرده بود. اما اکنون عمره‌گزاران در فضای باز می‌توانند بدون استفاده از ماسک حضور داشته باشند و فاصله‌گذاری اجتماعی نیز برداشته شده است.