سیره امام کاظم(ع) در اقامه عزای دهه اول محرم

عقیق:ماه محرم ماه عزای بر حضرت اباعبدالله الحسین علیه‌السلام است. در این ماه است که شیعیان عترت لباس عزا بر تن می‌کنند و برای سرور و سالار شهیدان نوحه سر می‌دهند؛ خداوند شیعیان را به واسطه همین مقدار توجه به وجود مقدس امام حسین و دور شدن آنها از تعلقات دنیوی، به‌سوی آسمان‌ها ارتفاع می‌دهد و در واقع جامعه را آسمانی می‌کند تا در عمل نشان دهد زندگی، همین ظاهر دنیا نیست بلکه اصل حیات، یعنی با امام بودن، با امام زیستن و در معیت او به عبودیت خدا پرداختن. نمونه عملی این نوع حیات طیبه را در کاروان حسینی و در بین اصحاب آن حضرت در تاریخ می‌خوانیم.

هر یک از ائمه طاهرین توصیه‌های زیادی درباره حفظ حرمت این ایام به شیعیان ارائه دادند و خود نیز اهتمام زیادی نسبت به پاسداشت ایام عزای بر سیدالشهداء علیه‌السلام داشتند تا آنجا که در عصر امامت آن بزرگواران،‌ شعرایی چون کمیت اسدی، سیّد حِمیَری، دعبل خزایی و ... به سفارش آن ائمه به مرثیه‌گویی می‌پرداختند. اشعار حماسی و عمیق این یاران عترت، بنی‌امیه و بنی‌عباس را در هراس افکنده بود. امام رضا علیه‏‎السلام در روایتی فرمود «محرم ماهی بود که اهل جاهلیت نبرد را در آن حرام می‌دانستند و خون ما را در آن حلال شمردند و حرمت ما را هتک کردند و ذراری و زنان ما را اسیر کردند و آتش به خیمه‌های ما زدند و آنچه بنه در آن بود چپاول کردند و در امر ما رعایتی از رسول خدا نکردند روز شهادت حسین، چشم ما را ریش کرد و اشک ما را روان و عزیز ما را در زمین کربلا خوار و گرفتاری و بلا به ما دچار کرد تا روز قیامت بر مانند حسین باید گریست این گریه گناهان بزرگ را بریزد. سپس ادامه دادند: چون ماه محرم مى‏‌رسید، کسى پدرم را خندان نمى‌‏دید. غم و اندوه بر او چیره بود تا آن که 10 روز مى‏‌گذشت، روز دهم روز سوگوارى و اندوه و گریه او بود و مى‏‌فرمود: این روزى است که حسین در آن کشته شد؛ فَعَلى مِثلِ الحُسَینِ فَلیَبکِ الباکونَ؛ فإنَّ البُکاءَ علَیهِ یَحُطُّ الذُّنوبَ العِظامَ. ثُمَّ قالَ علیه‏السلام: کانَ أبی علیه‏السلام إذا دَخَلَ شَهرُ الُمحَرَّمِ لا یُرى ضاحِکا ، و کانَتِ الکَآبَهُ تَغلِبُ علَیهِ حَتّى تَمضِیَ عَشرَةُ أیّامٍ، فإذا کانَ یَومُ العاشِرِ کانَ ذلکَ الیَومُ یَومَ مُصیبَتِهِ وحُزنِهِ وبُکائهِ، و یَقولُ: هُوَ الیَومُ الَّذی قُتِلَ فیهِ الحُسَینُ.» (الأمالی( للصدوق)، ص128)

در روایتی دیگر آمده عبدالله بن سنان نقل می‌کند که گفت: من در روز عاشورا به حضور جعفر صادق علیه‌السلام مشرف شدم و آن بزرگوار را دیدم که رنگش تغییر کرده و اشک‌هایش نظیر مروارید از چشمان مقدسش فرو می‌ریزد. من گفتم: یابن رسول الله برای چه گریانی؟ خدا چشمان تو را گریان نکند. در جوابم فرمود: مگر تو غافلی، آیا نمی‌دانی که حسین بن علی در یک چنین روزی دچار مصیبت شد؟ أَوَ فِی غَفْلَةٍ أَنْتَ؟ أَمَا عَلِمْتَ أَنَّ الْحُسَیْنَ بْنَ عَلِیٍّ أُصِیبَ فِی‏ مِثْلِ‏ هَذَا الْیَوْمِ‏.  (مصباح المتهجد و سلاح المتعبد، ج‏2، ص‏782)