اعمال ماه ذی‌القعده

عقیق:در این نوشتار، اعمال ماه ذی القعده را به قلم آیت الله میرزا جواد ملکی تبریزی تقدیم مخاطبان محترم خواهیم کرد:

- اولین ماه از ماه‌های حرام

ماه ذی القعده اولین ماه از ماه‌های حرام می‌باشد، احترام ماه‌های حرام بیش از سایر ماه‌ها بوده، چون جنگ با کفار در این ماه حرام است.

اهمیت مراقبه و طاعت در این ماه از این معلوم می‌شود که چگونه می‌شود وقتی خداوند متعال جنگ با کفار را در این ماه حرام نموده انسان با خدای خود در این ماه مخالفت و جنگ داشته باشد.

درباره خصوصیات ماه های حرام از شیخ مفید - علیه الرحمة - روایت شده است که رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله و سلّم فرمودند:

«کسی که سه روز از ماه حرام، پنجشنبه، جمعه و شنبه را روزه بگیرد خداوند عبادت یک سال را برای او می‌نویسد.»

و در روایت دیگری آمده است که:

«عبادت نهصد سال که روزهای آن را با روزه و شبهایش را در عبادت گذرانده است، برای او نوشته می‌شود.»

- توبه در یکشنبه ماه

از حضرت رسول اکرم نقل شده ‌است که یکشنبه ماه ذی القعده غسل کرده وضو بگیرید، سپس چهار رکعت نماز توبه بجا آورید به این شیوه که در هر رکعت بعد از حمد، سه بار«قل هو اللّه احد» و یک بار «معوذتین» (قل اعوذ برب الناس‌ و قل اعوذ برب الفلق) بخوانید. آنگاه هفتاد بار استغفار نموده و در پایان«لا حول و لا قوّة إلا باللّه»بگویید. سپس بگویید: «یا عزیز یا غفّار اغفر لی ذنوبی و ذنوب جمیع المؤمنین و المؤمنات فإنّه لا یغفر الذّنوب إلا أنت""»؛ (ای عزیز! ای بخشاینده! گناهان من و گناهان تمام مردان و زنان مؤمن را ببخش که جز تو کسی گناهان را نمی‌بخشد).

- اعمال شب نیمه ذی القعده

از رسول اکرم صلّی اللّه علیه و آله و سلّم روایت شده است که فرمودند:

«شب پانزدهم ذی القعده شب مبارکی است. خداوند در آن با رحمت به بندگان مؤمنش می‌نگرد. پاداش کسی که در آن با عمل از خداوند فرمانبرداری کند، مانند پاداش صد روزه‌دار ملازم مسجد که باندازه یک چشم بهم زدن نیز نافرمانی خدا را ننموده‌اند، می‌باشد.»

و همچنین در روایتی دیگر وارد است:

«کسی در این شب چیزی از خدا نمی‌خواهد مگر این که به او عنایت می‌فرماید».

چون بیشتر مردم نسبت به این شب غافل بوده و کمتر کسی در آن به طاعت خدا مشغول می‌گردند، اهمیت این شب دوچندان می‌شود، زیرا توجه، در زمان غفلت عموم، از مراقبات مهم و باعث سرعت اجابت است. و نیز اعمال نزد خداوند بزرگتر و به قبول نزدیکتر و اجر بیشتری دارد.

- اعمال دحوالارض

روزه این روز

امیرالمؤمنین علیه السّلام فرمودند:

«اولین رحمتی که از آسمان به زمین نازل شد، در بیست و پنجم ذی القعده بود. کسی که این روز را روزه داشته و شبش را به عبادت بایستد، عبادت صد سال را که روزش را روزه و شبش را در عبادت باشد، خواهد داشت. هر گروهی که در این روز برای ذکر پروردگار بزرگشان گرد هم آیند، پراکنده نمی‌گردند مگر این که خواسته آنان داده می‌شود. در این روز یک میلیون رحمت نازل می‌شود که نود و نه هزار تای آن برای روزه‌داران این روز و عبادت کنندگان این شب خواهد بود».

نماز روز دحو الارض

و همچنین روایت شده است: پیش از ظهر، دو رکعت نماز با یک بار حمد و پنج بار شمس و ضحی خوانده و بعد از سلام بگوید:لا حول و لا قوة الا باللّه العلی العظیم‌و دعا کرده و بگوید:

«یا مقیل العثرات أقلنی عثرتی. یا مجیب الدّعوات أجب دعوتی. یا سامع الأصوات اسمع صوتی‌ و ارحمنی و تجاوز عن سیّئاتی و ما عندی، یا ذا الجلال و الإکرام»

دعای روز دحو الارض

قرائت دعایی را که اول آن «یا داحی الکعبة» است در این روز مستحب می‌باشد.

اللّهُمَّ داحِیَ الْکَعْبَةِ وَ فالِقَ الْحَبَّةِ وَ صارِفَ اللَّزِبَةِ [۲] وَ کاشِفَ الْکُرْبَةِ، اسْأَلُکَ فِی هذا الْیَوْمِ، مِنْ أَیّامِکَ الَّتِی اعْظَمْتَ حَقَّها، وَ قَدَّمْتَ سَبْقَها، وَ جَعَلْتَها عِنْدَ الْمُؤْمِنِینَ وَدِیعَةً، وَ الَیْکَ ذَرِیعَةً، وَ بِرَحْمَتِکَ الْوَسِیعَةِ انْ تُصَلِّیَ عَلی‌ مُحَمَّدٍ، الْمُنْتَجَبِ فِی الْمِیثاقِ، الْقَرِیبِ یَوْمَ التَّلاقِ، فاتِقِ کُلِّ رَتْقٍ، وَ داعٍ الی‌ کُلِّ حَقٍّ، وَ عَلی‌ اهْلِ بَیْتِهِ الأَطْهارِ الْهُداةِ الْمَنارِ، دَعائِمِ الْجَبَّارِ، وَ وُلاةِ الْجَنَّةِ وَ النَّارِ.

وَ أَعْطِنا فِی یَوْمِنا هذا مِنْ عَطائِکَ الْمَخْزُونِ، غَیْرِ مَقْطُوعٍ وَ لا مَمْنُونٍ، تَجْمَعْ لَنا التَّوْبَةَ وَ حُسْنَ الاوْبَةِ، یا خَیْرَ مَدْعُوٍّ وَ اکْرَمَ مَرْجُوٍّ، یا کَفِیُّ یا وَفِیُّ، یا مَنْ لُطْفُهُ خَفِیٌّ، الْطُفْ لِی بِلُطْفِکَ، وَ اسْعِدْنِی بِعَفْوِکَ، وَ ایِّدْنِی بِنَصْرِکَ، وَ لا تُنْسِنِی کَرِیمَ ذِکْرِکَ، بِوُلاةِ امْرِکَ وَ حَفَظَةِ سِرِّکَ، وَ احْفَظْنِی مِنْ شَوائِبِ الدَّهْرِ الی‌ یَوْمِ الْحَشْرِ وَ النَّشْرِ، وَ اشْهِدْنِی أَوْلِیائَکَ عِنْدَ خُرُوجِ نَفْسِی وَ حُلُولِ رَمْسِی [۳] وَ انْقِطاعِ عَمَلِی وَ انْقِضاءِ اجَلِی.

اللَّهُمَّ وَ اذْکُرْنِی عَلی‌ طُولِ الْبِلی‌ إِذا حَلَلْتُ بَیْنَ أَطْباقِ الثَّری‌، وَ نَسِیَنِی النَّاسُونَ مِنَ الْوَری‌، وَ احْلِلْنِی دارَ الْمُقامَةِ، وَ بَوِّئْنِی مَنْزِلَ الْکَرامَةِ، وَ اجْعَلْنِی مِنْ مُرافِقِی أَوْلِیائِکَ وَ اهْلِ اجْتِبائِکَ وَ أَصْفِیائِکَ، وَ بارِکْ لِی فِی لِقائِکَ، وَ ارْزُقْنِی حُسْنَ الْعَمَلِ قَبْلَ حُلُولِ الأَجَلِّ، بَرِیئاً مِنَ الزَّلَلِ وَ سُوءِ الْخَطَلِ.

اللَّهُمَّ وَ اوْرِدْنِی حَوْضَ نَبِیِّکَ مُحَمَّدٍ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ اهْلِ بَیْتِهِ، وَ اسْقِنِی مَشْرَباً رَوِیّاً سائِغاً هَنِیئاً لا اظْمَأُ بَعْدَهُ وَ لا أُحَلَّأُ وِرْدَهُ وَ لا عَنْهُ أُذادُ [۴]، وَ اجْعَلْهُ لِی خَیْرَ زادٍ وَ أَوْفی مِیعادٍ یَوْمَ یَقُومُ الأَشْهادُ.

اللّهُمَّ وَ الْعَنْ جَبابِرَةَ الأَوَّلِینَ وَ الْآخِرِینَ لِحُقُوقِ أَوْلِیائِکَ الْمُسْتَأْثِرِینَ.

اللَّهُمَّ وَ اقْصِمْ دَعائِمَهُمْ، وَ اهْلِکْ أَشْیاعَهُمْ وَ عامِلَهُمْ، وَ عَجِّلْ مَهالِکَهُمْ،وَ اسْلُبْهُمْ مَمالِکَهُمْ، وَ ضَیِّقْ عَلَیْهِمْ مَسالِکَهُمْ، وَ الْعَنْ مُساهِمَهُمْ وَ مَشارِکَهُمْ.

اللَّهُمَّ وَ عَجِّلْ فَرَجَ أَوْلِیائِکَ، وَ ارْدُدْ عَلَیْهِمْ مَظالِمَهُمْ، وَ اظْهِرْ بِالْحَقِّ قائِمَهُمْ، وَ اجْعَلْهُ لِدِینِکَ مُنْتَصِراً، وَ بِأَمْرِکَ فِی أَعْدائِکَ مُؤْتَمِراً، اللّهُمَّ احْفُفْهُ بِمَلائِکَةِ النَّصْرِ وَ بِما الْقَیْتَ إِلَیْهِ مِنَ الامْرِ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ مُنْتَقِماً لَکَ حَتّی‌ تَرْضَی، وَ یَعُودَ دِینُکَ بِهِ وَ عَلی‌ یَدَیْهِ جَدِیداً غَضّاً، وَ یُمَحِّصَ الْحَقَّ مَحْصاً، وَ یَرْفَضَ الْباطِلَ رَفْضاً.

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَیْهِ وَ عَلی‌ جَمِیعِ آبائِهِ، وَ اجْعَلْنا مِنْ صَحْبِهِ وَ اسْرَتِهِ، وَ ابْعَثْنا فِی کَرَّتِهِ حَتّی‌ نَکُونَ فِی زَمانِهِ مِنْ أَعْوانِهِ، اللّهُمَّ ادْرِکْ بِنا قِیامَهُ، وَ اشْهِدْنا أَیَّامَهُ، وَ صَلِّ عَلَیْهِ وَ عَلَیْهِ السَّلامُ، وَ ارْدُدْ إِلَیْنا سَلامَهُ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَکاتُهُ .[۵]

پانویس:

۱. الإقبال بالأعمال الحسنة (ط - الحدیثة)، ج‌۲، ص: ۲۷ تا ۲۹

۲. اللزبة: الشدة، القحط.

۳. الرمس: القبر.

۴. ذاده: منعه.

۵. الإقبال بالأعمال الحسنة (ط - الحدیثة)، ج‌۲، ص: ۲۷ تا ۲۹

منبع:حوزه