کدام آیات قرآن باعث «بهت» مفسران شده‌‌است؟

عقیق:امام خامنه‌ای رهبر انقلاب اسلامی در دیدار دست‌اندرکاران کنگره 4 هزار شهید استان یزد با بیان اینکه شهیدان در عالم برزخ، زندگی مخصوصی دارند و پیام مهم آنها به کسانی که راهشان را ادامه دهند، بشارت به در امان بودن از ترس و اندوه است، تصریح کردند: انگیزه شهیدان از حضور در میدان جهاد همچنان‌که در وصیت‌نامه‌های آنها موجود است، حمایت از انقلاب، امام بزرگوار، حجاب، دفع شرّ دشمن و هموار شدن راه نظام برای دستیابی به اهداف آن بود که باید مراقبت کرد این آرمان‌ها به‌دست برخی افراد نفی و مخدوش نشود.

  ایشان با ابراز تأسف از افرادی که زیر سایه جمهوری اسلامی و به برکت مجاهدت شهیدان و رزمندگان در امنیت و آزادی زندگی، اما بر خلاف اهداف آن خون‌های پاک فعالیت می‌کنند، فرمودند: در مقابل این تلاش‌ها، کار و تلاش در راه حق و شهیدان را مضاعف کنید.

از این رو برای شناخت  مقام شامخ شهدا در قرآن کریم در گفت‌وگو با اساتید دانشگاه و حوزه علمیه به تفسیر آیات قرآن کریم پرداختیم. در این قسمت حجت الاسلام مهدی رستم‌نژاد، معاون آموزش حوزه‌های علمیه به تفسیر آیه 169 سوره آل عمران پرداخت. متن این گفت‌وگو بدین شرح است:

حجت‌الاسلام‌ مهدی رستم‌نژاد معاون آموزش حوزه‌های علمیه در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم به تفسیر آیه «وَلا تَحسَبَنَّ الَّذینَ قُتِلوا فی سَبیلِ اللَّهِ أَمواتًا ۚ بَل أَحیاءٌ عِندَ رَبِّهِم یُرزَقونَ» اشاره کرد و گفت: در ارتباط با شهدا و حیات آنها در عالم برزخ قرآن به صورت صریح و نُصحی وارد شده و تقریباً از آیاتی است که کمتر به عمق معنای آن رسیده و می‌رسیم.

وی با بیان اینکه بحث در مورد عالم برزخ برای ما که در عالم دنیا هستیم بحثی غیرمحسوس است، تصریح کرد: قرآن کریم در آیه 154 سوره بقره اشاره می‌کند «وَلَا تَقُولُوا لِمَنْ یُقْتَلُ فِی سَبِیلِ اللَّهِ أَمْوَاتٌ» یعنی به زبان نیاورید که شهدا مرده‌اند، همچنین در آیه 169 و 170 سوره آل عمران می‌فرماید حتی گمان هم نکنید که شهیدان مرده‌اند یعنی هم نهی از گفتار در قرآن داریم و هم از حیث «پندار» می‌فرمایند در ذهن مخیله خود هم این مسئله‌ خطور نکند.

این استاد حوزه علمیه ادامه داد: در این آیه داریم که شهدا زنده‌اند و در کنار پروردگارشان روزی می‌خورند یا روزی داده می‌شوند که این تعبیر هم در قرآن استثناست. یعنی هم تصریح به حیات برزخی شهدا دارد و هم نهی از به کاربردن برخی از ادبیات در گفتار.

معاون آموزش حوزه‌های علمیه  با بیان اینکه در این آیات داریم که نباید شهیدان را به عنوان مردگان خطاب کرد و چنین چیزی در مخیله نیز خطور نکند؛ خاطرنشان کرد: طبق آیه صریح قرآن، شهیدان نزد پروردگار هستند و روزی می‌خورند؛ تمام این موارد موضوعاتی استثنایی است که در قرآن در خصوص شهید آمده است که نشان می‌دهد جایگاه شهدا در قرآن یک جایگاه بلند و راضی است، چراکه چنین آیاتی را برای هیچ‌کس و هیچ طبقه‌ای از طبقات انسان‌ها نداریم.

حجت الاسلام‌ رستم‌نژاد، مقامات انبیاء، معصومین و اولیای الهی را بسیار والا خواند و با بیان اینکه طبق آیه قرآن به غیر از مقام انبیاء، معصومین و اولیا هیچ طبقه‌ای همانند شهدا نیست، افزود: در قرآن کریم، آیات دیگر نیز در خصوص شهدا داریم مبنی بر اینکه شهدا با خدا معامله کرده‌اند؛ یعنی می‌فرماید کسانی که می‌کشند و هم  کشته می‌شوند، با خدا معامله کرده‌اند که خدا جان او را می‌خرد و خودش خریدار آنهاست و به ازای جانشان بهشت را بها می‌دهد که این موضوع در انجیل، و هم در تورات آمده‌ است.

‏وی در بخش دیگری از سخنان خود با تأکید بر اینکه جایگاه عندیت ویژه شهداست، خاطرنشان کرد: مقام عندیت مخصوص همه انسان‌ها نیست. در آیه 169 سوره آل عمران داریم که شهدا «عند ربهم یرزقون» هستند. همه انسان‌ها در عالم برزخ روزی نمی‌خورند چراکه در مورد فرعون داریم زمانی که آنها غرق شدند وارد آتش شدند. یعنی آتش برزخی نیز وجود دارد. بنابراین این طور نیست که همه انسان‌ها در عالم برزخ روزی می‌خورند در ضمن باید به این نکته هم توجه داشت که نزد پروردگارشان روزی می‌خورند بنابراین این مقام مقام عندیت است.

وی با بیان اینکه از این آیه می‌توان دریافت آنها به مقام قرب‌الهی رسیده‌اند؛ تاکید کرد: انسان‌های معمولی در عالم برزخ شاید روزی داشته باشند اما این مقام عندیت مخصوص شهداست.

معاون آموزشی حوزه‌های علمیه در بخش دیگری از گفت‌وگوی خود به تفاسیری از این آیات اشاره کرد و گفت: مفسران آن زمانی که این آیات منحصر به فرد و استثنایی را در قرآن می‌بینند مبهوت چنین مقامی می‌شوند. این تحیر و مبهوت شدن مفسران در خصوص مقام شهدا بسیار مهم است؛ چراکه اکثر آنها می‌فرمایند چنین موضوعی استثنائات است. خداوند چنین واژه‌هایی را برای جای دیگر هزینه نکرده و فقط برای شهدا چنین تعابیری به کار برده است.

منبع:تسنیم