جهادگران کرونا: با غسل مادر شهید ترسم ریخت

عقیق:طی یک سال اخیر شاهد شیوع بیماری کرونا در سراسر جهان و کشور عزیزمان بودیم. فراگیری این بیماری به حدی بود که تلفات و کشته‌های زیادی بر جای گذاشت و موجی از هراس در بین مردم و ملت‌ها ایجاد کرد. در موج اولیۀ این بیماری که تقریباً 4 ماه به طول انجامید، سیستم درمانی و خدماتی کشور که مواجهه با این رویداد حساس را پیش‌بینی نمی‌کرد، دچار چالش‌های متعددی از جمله عدم وجود ماسک‌های صورت در بازار نسبت به نیاز مردم، رجوع شمار بالای بیماران به مراکز درمانی و اموات کرونایی شد و تعداد فراوان از بیماران کرونایی که تخت‌های بیمارستان را پر کردند؛ بیمارانی که حداقل باید یک طول درمانی سه هفته‌ای را تا رسیدن به وضعیت بهبود آن هم در شرایط کاملاً قرنطینه طی می‌کردند. در چنین شرایطی عرصۀ دیگری به روی جهادگران انقلابی کشور گشوده شد تا پس از حضور فعال در ماجرای زلزلۀ کرمانشاه و سیل‌هایی که چند شهر کشور را در بر گرفته بود،  بار دیگر روحیۀ جهادگرانۀ خود را به منصۀ ظهور برسانند.

گروه جهادی بصیر از جملۀ این گروه‌های جهادی است که با آغاز موج اولیۀ کرونا در کشور با حضور جمعی از طلاب حوزه‌های علمیه برادران و خواهران شکل گرفت. اساس فعالیت این گروه جهادی حضور در بیمارستان‌ها برای همیاری معنوی با بیماران است. به گفتۀ مسئولان این گروه جهادی، برای اولین بار طرح «همیاری بالینی بیمار» به عنوان الگویی برای سایر مراکز درمانی آماده و در دست تدوین و چاپ است.

گروه جهادی بصیر در کنار همیاری با بیماران کرونایی، موضوع خدمات به بیماران کرونایی در کنار کادر درمانی را در دستور کار قرار داد. با تشکیل میزگردی پای صحبت با برخی از اعضای این گروه نشستیم. 

مشروح این گفت و گو را در ادامه می‌خوانید:

حجت الاسلام امیرحسین قربان‌پور مسئول واحد آموزش و پژوهش گروه جهادی بصیر در این میزگرد در پاسخ به اهداف شکل‌گیری گروه جهادی بصیر می‌گوید این گروه جهادی زیر نظر نمایندگی ولیّ فقیه در سپاه محمد رسول‌الله صلی‌الله علیه و آله فعالیت می‌کند.  کسانی که اساس این گروه جهادی را پایه‌ریزی کردند، افرادی بودند که در موج اول کرونا غسل اموات کرونایی را در بیمارستان خاتم‌الانبیاء صلی الله علیه و آله و سلم پایه‌ریزی کردند. پس از آن، بین طلبه‌های حوزه علمیه فراخوانی زده شد تا آن دسته از طلابی که تمایل و فرصت عضویت در گروه را دارند، به گروه بپیوندند. گروه به صورت قرارگاه ادار می‌شود که شامل نیروهای ستادی و عملیاتی است. نیروهای عملیاتی در گروهند که شامل همیار معنوی بیمار و نیروهای خدماتی می‌شوند.

کار تبلیغ بالینی را با مراکز تخصصی آغاز کردیم

* در بحث آموزشی چه فعالیت‌هایی صورت می‎گیرد؟

قربان‌پور: زمانی رسید که مشاهده کردیم طلابی که با علاقه وارد فضای کاری شدند، دارای مهارت لازم نیستند؛ از این جهت به این نتیجه رسیدیم برنامه‌ای برای آموزش طلاب برادران و خواهران داشته باشیم. اولین طرح‌مان، تبلیغ بالینی بود. وقتی به ظرفیت گروهمان رجوع کردیم، مشاهده کردیم اساتیدی در زمینه‌های بالینی داریم؛ مثلاً حجت الاسلام دُرانی که خود سالها از مشاوران بالینی و خانواده هستند، عضو گروه بودند؛ از آن زمان به بعد کار تدریس طلاب را بر عهده گرفتند. لازم به ذکر است که فضای حوزۀ علمیه به سمت تخصص‌گرایی می‌رود و در حال حاضر مؤسسات متعددی در تهران و قم تأسیس شدند که موضوع تبلیغ را به صورت تخصصی کار می‌کنند. ما به این مؤسسات متصل شدیم و به این ترتیب دو فضای آموزشی را بنا نهادیم: اول، تبلیغ تخصصی است که جزوۀ آن در حال تدارک است. این جزوه اولین محتوای تبلیغ بالینی است.

* موضوع آن چیست؟

قربان‌پور: عمده فعالیت ما در بیمارستان‌ها حمایت معنوی از بیماران است؛ اصطلاحی هم که برای کادر طلاب‌مان استفاده می‌کنیم، «همیار معنوی» است. طی صحبت‌هایی که با رؤسای بیمارستان‌ها داشتیم، عمده دلیل مرگ بیماران کرونایی، ترس بود؛ این مسئله ناشی از موج کروناهراسی در کشورما است. وقتی این موج از سوی رسانه در جامعه شکل می‎گیرد تا مردم بیشتر دستورات بهداشتی را رعایت کنند، همین امر سبب می‌شود فردی که مبتلا به کرونا می‌شود، خود را در یک‌قدمی مرگ ببیند. از آنجایی هم که کرونا بیماری تنفسی محسوب می‌شود و نیاز است به بیمار تجهیزات تنفسی متصل شود، لذا به سرعت خودشان را می‌بازند. در این شرایط ضرورت همیاری معنوی بیماران مؤثر است.

* این اقدام شما چه بازخوردی بین بیماران و کادر درمان داشته؟

قربان‌پور: تجربۀ ما گویای آن است که هم از سوی بیمار و هم از سوی کادر درمان بازخوردهای مثبت دریافت می‌کنیم. وقتی هم در فضای جلسات خودمان با طلاب جهادگر قرار می‌گیریم، قریب به اتفاق همین نظر را دارند. هیچ بیمارستانی نیست که رفته باشیم، اما نتیجه و بازخورد مثبتی نداشته باشیم.

حجت الاسلام علیرضا خدابخشی از دیگر اعضای گروه جهادی بصیر به تسنیم گفت: سرتیم همیار معنوی بیمارستان شهید مدرس هستم. این بیمارستان در منطقه‌ای قرار دارد که خانواده‌هایی با اوضاع مالی مناسب حضور دارند، اما در عین حال در همین حال و هوا شاهد رویدادهای خوب معنوی بودیم که گاهی قابل انتظار نبود. یک بار پرچم حرم حضرت زینب سلام الله علیها را که به بیمارستان بردیم، اشک از چشم بیماران جاری شد؛ دیگه بماند از روضه‌خوانی‌هایی که آنجا داشتیم.

خانم سماء نجمی از اعضای گروه جهادی بصیر که کارشناسی ارشد رشتۀ مشاوره دارد، دربارۀ حضور خود در این گروه می‌گوید: فعالیت خود را در جمع طلاب آغاز کردیم. واحد خواهران در همان موج اول که تغسیل اموات بود، آغاز به کار کرد و در موج جدید فعالیت جدیدی را در زمینۀ مشاوره بالینی بیماران آغاز کرد که همان همیاری معنوی بیماران است.

* با چه انگیزه ای ورود کردید؟

از آنجایی که سابقۀ فعالیت در گروه‌های جهادی داشتم و به واسطۀ ارتباط با همین گروه‌ها، با گروه جهادی بصیر آشنا شدم.با اینکه نیروهای خواهران کم هستند، اما در عین حال در عرصه‌های مختلف حضور دارند.

خانم رقیه دهقانی از طلاب حوزه علمیۀ خواهران در این نشست گفت: خانم‌ها اکثراً همیاری بیماران را بر عهده دارند. در کنار آن، کارهای ستادی گروه را انجام می‌دهند. البته در کنار همیار معنوی بیمار، بحثهای خدماتی در بیمارستان‌ها مثل کمک به بهیار هم انجام می‌دهیم. 

* در موضوع تغسیل اموات کرونایی با توجه به حساسیت روحیۀ بانوان و خطر ابتلا به بیماری کرونا چه انگیزه‌ای ایجاد سبب شد وارد این عرصه شوید؟

حجت‌الاسلام قربان‌پور: مسئلۀ عمده  این است که همیاری بیمار به مراتب سخت‌تر و دردناک‌تر است. چرا که با یک بیمار ممکن است یک ماه مأنوس شوید؛ بیماری که طیّ همان مدت ملاقات‌کننده‌ای ندارد و شدیداً محتاج نیازهای معنوی و عاطفی است و تنها ملاقات‌کنندۀ او از بیرون، شما هستید. تعداد زیادی از شماره تلفن‌های آقایانی را دارم که بنا بود پس از بهبودی‌شان، با آنها درارتباط باشم، اما اکنون در قید حیات نیست. تصور کنید هفته‌ای دو سه نفر که با آنها طرح دوستی می‌ریزید، از دست دهید. ممکن است با اموات کرونایی هیچ نسبتی معنوی نداشته باشی، اما با بیماری که همیار معنوی دارید، وقتی او از دنیا می‌رود، برای شما به مراتب دردناک‌تر است. ضمن آنکه مدام هراس دارید اتفاقی برای او نیفتد. این نوع ارتباط هم بیشتر از سوی بیمار برقرار می‌شود چرا که ما تنها کسی هستیم که با او در ارتباطیم. حتی پرستاران هم شیفتی حضور دارند، اما تنها افرادی که بیمار مدام او را بالا سر خود می‌بیند، ما هستیم.

ما معمولاً جمعه‌ها هم حضور داریم. به قدری حضورمان محسوس بود که یکی از بیماران به بنده پیام داد که حاج آقا، جمعه باشد، غروب جمعه هم که باشد، اما حاج آقا نیاد! یعنی این بیمار این قدر احساس نیاز می‌کرد.

خانم نجمی: برای ورود به تغسیل اموات تجربه‌ای نداشتیم و صادقانه بگویم، ترس هم داشتیم، اما با خود فکر کردیم اگر کسی ورود نکند، همین اموات بدون غسل دفن می‌شوند. تصور اینکه این اموات که عمری مسلمان بودند و مسلمان از دنیا رفتند، اما حالا بدون تغسیل و تلقین رها شوند، ما را اذیت می‌کرد. بنابراین اعضاء روی احساسات خود پا گذاشتند و شروع به کار کردند.

دهقانی: من خودم تا به حال فردی که از دنیا رفته بود، از نزدیک ندیده بودم. یک حس ناشناخته‌ای همراه با ترس و استرس داشتیم. در یک موردی که مادر شهیدی را غسل دادیم، یک آرامش خاصی به ما دست داد که ما را در ادامۀ کار تشویق کرد. متأسفانه در آن برهۀ زمانی که موج اول کرونا بود، وحشتی که از بیماری وجود داشت، شرایط را سخت کرده بود؛ چرا که برخی از تغسیل ترس داشتند؛ اما یک نوع حس تکلیف بر دوشمان احساس کردیم. در موج اول کرونا در گروه جهادی بصیر نبودم، اما در شهر خودمان این کار را انجام می‌دادیم.

حجت‌الاسلام قربان‌پور: این نکته را اشاره کنم که اگر همیاری جهادگران در عرصۀ تغسیل اموات نبود، تعداد کشته به حدی بود که بنا بود اموات به صورت دسته‌جمعی دفن شوند. این مسئله هم برای خانوادۀ اموات دردناک بود و هم برای ما که نام مسلمانی را یدک می‌کشیدیم. بزرگوارانی که در موضوع تغسیل ورود کردند، هنوز بحث علمی آن مطرح نبود که آیا کسی که بر اثر بیماری کرونا از دنیا رفته است، قدرت انتقال ویروس را دارد یا خیر.

این احتمال هم شنیده می‌شد که چون ویروس در بدن بیمار ریشه دوانده بود، خطر ابتلا هم بالا می‌رفت. در حال حاضر با توجه به جوّ آرامی که نسبت به موج اول ایجاد شده است، راحت‌تر می‌توان تغسیل کرد، اما نمی‌‌توان با موج اولیه مقایسه کرد. اگر این جهادگران با سیستم اداری می‌خواستند ورود کنند، آن هم در فضایی مثل بیمارستان  به هیچ وجه قابل امکان نبود. این هم مصداق آتش به اختیار است.

منبع:تسنیم