عقیق: یکی از رسم‌های زیبای هیئت‌های قدیمی، «زمینه‌خوانی» است. امیر عباسی، مداح اهل بیت، یادداشتی درباره زمینه خوانی برای عقیق نوشته که در ادامه می‌توانید بخوانید. فیلمی از زمینه‌خوانی حاج حسین سازور هم تهیه کرده‌ایم که می‌تواند به عنوان یک فیلم آموزشی برای مداحان کم سن و سال، اهمیت زمینه‌خوانی را در هیئت‌ها مشخص کند.

****

یادم می آید زمانی که خیلی کوچکتر از الان بودم، در مجالسی که میرفتیم و عزاداری بر پا بود، وقتی روضه تمام می‌شد و قرار بود نوحه خوانی شروع بشود، قبل از اینکه دم نوحه  ایستاده را بدهند، نوحه زمینه و شعر زمینه میخواندند و در شعر زمینه چند نفر از مداحان مهمان و یا شاگردان آن استادی که مشغول مداحی بود، میخواندند و اشک، ناله و سینه زنی مستمعین با هم توأم میشد و فضای معنوی خاصی بر مجالس حکمفرما میگردید.

آن موقع حکمتش را نمیدانستم، ولی الان در حد فهم اندکم میتوانم بگویم که در بحث فنی کار، نوحه و شعر زمینه پل ارتباطی ای بود بین اشک روضه و حال و هوای شورانگیز سینه زنی و باید اعتراف کرد که زمینه خوانی برکات زیادی دارد که برای آشنایی هر چه بیشتر ما، خوب است بزرگان مداحی به طرح این موضوع  و بیان اثرات آن در مجلس امام حسین علیه السلام بپردازند. بزرگانی که همه ما مداحان جوان‌تر میدون آنها هستیم.

ولی امروزه به جرأت میتوان گفت در بین  مداحان جوان، بیشترشان با این سنت حسنه در بحث عزاداری آشنا نیستند.البته حقیقتش این است که آنها هم مقصر نیستند ، چون کسی نبوده که آنان را در این موارد راهنمایی کند (یا که این عزیزان مداح جوان به آن بزرگواران دسترسی نداشته اند) و خیلی از همین مداحان جوان زمینه خوانی را در مجالس نوکران با اخلاص و قدیمی امام حسین علیه السلام ندیده اند و روش کارشان را با سبک های جدید و امروی منطبق کرده اند.

البته خوب است که برادران مداح به روز باشند و نیازهای مستمعین امروز را پاسخگو باشند و باید هم اینچنین باشد ، ولی این دلیل بر این نمی شود که از هویّت این هنر الهی که یکی از قسمت های لازم الاجرایش زمینه خوانی سنتی است فاصله بگیرند و خوب است که هر از چند گاهی گریزی به این سبک و سیاق هم بزنند و از نور اخلاص نوحه ها و سبک های قدیمی هم روشنایی ای در حریم نوکریشان ایجاد کنند.

البته اکنون هم به برکت نفس بزرگتر هایی از جمله حاج منصور ارضی ، حاج علی انسانی ، حاج ماشاءالله عابدی ، حاج حسن خلج ، حاج سعید حدادیان ، حاج رضا پور احمد ، حاج حسین سازور ، حاج محمد رضا طاهری و ...سنت زمینه خوانی حفظ شده است و هنوز به لطف اهل بیت علیهم السلام مستمعین به طور کامل از برکت این حرکت نورانی در مجالس روضه محروم نشده اند.ولی امید است که به این سنت تقریباً فراموش شده توجه بیشتری بشود و مجالس ما از حال و هوای عزاداری سنتی که مورد تأکید بسیاری از بزرگان دین است ، بیشتر ازین فاصله نگیرد. خداوند ما و عزیزان ما را جزو صالحین و متقین قرار دهد و حضرت صدیقه را از همه ما راضی بگرداند ، انشاءالله.

فیلم زمینه خوانی حاج حسین سازور