چرا انبیاء از میان مردم مبعوث شدند؟

عقیق:استاد محسن قرائتی در تفسیر نور به ارائه «نکات ناب» و «پیام های زیبای آیات قرآن کریم» پرداخته که حوزه نیوز در این نوشتار، آیه ۱۶۴ سوره مبارکه آل عمران را در قالب مجموعه «قطره ای از دریا» ارائه می نماید.

- آیه              

لَقَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَی الْمُؤْمِنینَ إِذْ بَعَثَ فیهِمْ رَسُولاً مِنْ أَنْفُسِهِمْ یَتْلُوا عَلَیْهِمْ آیاتِهِ وَ یُزَکِّیهِمْ وَ یُعَلِّمُهُمُ الْکِتابَ وَ الْحِکْمَةَ وَ إِنْ کانُوا مِنْ قَبْلُ لَفی‏ ضَلالٍ مُبینٍ

- ترجمه                     

همانا خداوند بر مؤمنان منّت گذاشت که در میان آنها پیامبری از خودشان برانگیخت، تا آیات او را بر آنها تلاوت کند و ایشان را پاک کرده و رشد دهد و به آنان کتاب و حکمت بیاموزد، هر چند که پیش از آن، قطعاً آنها در گمراهی آشکار بودند.

- نکته ها                    

«مَنّ»، به معنای سنگی است که برای وزن کردن اشیاء بکار می‏رود و اعطای هر نعمت سنگین و گرانبهایی را منّت گویند. امّا سنگین و بزرگ جلوه دادنِ نعمت‏های کوچک، ناپسند است. بنابراین بخشیدن نعمت بزرگ، نیکو ولی بزرگ جلوه دادن نعمت‏های کوچک، ناپسند است. [۱]

بعثت انبیاء از میان مردم دارای برکاتی است:

الف: مردم سابقه او را می‏شناسند و به او اعتماد می‏کنند.

ب: الگوی مردم در اجرای دستورات و فرامین الهی هستند.

ج: درد آشنا و شریک در غم و شادی مردمند.

د: در دسترس مردم هستند.

همچنان که از فرمایشات حضرت علی علیه السلام در نهج البلاغه استفاده می‏شود، در دوره جاهلیّت مردم نه فرهنگ سالم داشتند و نه از بهداشت بهره ‏مند بودند.

برادر ایشان، جعفر طیّار نیز در هجرت به حبشه، در برابر نجاشی اوضاع دوره جاهلی را چنین ترسیم می‏کند: «کنّا اهل الجاهلیّة نعبد الاصنام و نأکل المیتة و نأتی الفواحش و نقطع الارحام و نُسی‏ء الجوار، یأکل القوی منا الضعیف حتّی بعث اللّه رسولا...» ما بت‏پرستانی بودیم که در آن روزها مردارخوار و اهل فحشا و فساد بودیم، با بستگان قطع رابطه و با همسایگان بد رفتاری می‏کردیم، قدرتمندان ما حقوق ناتوانان را پایمال می ‏کردند تا اینکه خداوند پیامبرش را مبعوث کرد ...[۲]

- پیام ها                     

۱- بعثت انبیا، بزرگ‏ترین هدیه ‏ی آسمانی و نعمت الهی است. «لقد من اللّه»

۲- گرچه بعثت برای همه‏ مردم است، ولی تنها مؤمنان شکرگزار این نعمت هستند و از نور هدایت بهره می ‏گیرند. «لقد منّ اللّه علی المؤمنین»

۳- انبیا، مردمی بودند. «من انفسهم»

۴- تلاوت آیات قرآن، وسیله‏ تزکیه و تعلیم است. «یتلوا... یزکّیهم و یعلمهم»

۵ - تزکیه بر تعلیم مقدّم است. «یزکیهم و یعلمهم»

۶- تزکیه و تعلیم در رأس برنامه ‏های انبیاست. «یزکیهم و یعلمهم»

۷- رشد و خودسازی باید در سایه‏ مکتب انبیا و آیات الهی باشد. (ریاضت ‏ها و رهبانیّت ‏هایی که سرچشمه‏ اش آیات الهی و معلّمش انبیا نباشند، خود یک انحراف است). «یتلوا علیهم آیاته و یزکیهم»

۸ - برای شناخت بهتر نعمت بعثت انبیا، به تاریخِ مردمان قبل از آنان باید مراجعه کرد. «ان کانوا من قبل لفی ضلال مبین»

۹- در محیط های گناه ‏آلود وگمراه نیز می‏توان کار کرد. «یزکیهم و یعلمهم... وان کانوا من قبل لفی ضلال مبین»

۱۰- در مکتب انبیا، پرورش روحی و آموزش فکری، در کنار بینش و بصیرت مطرح است. «یزکیهم و یعلمهم الکتاب و الحکمة»

پی نوشت ها:

۱) تفسیر نمونه.

۲) کامل التاریخ، ج‏۲، ص‏۸۰.