عقیق:بسیج دانش‌آموزی یکی از تشکل‌های دانش‌آموزی در مدارس است که هم‌اکنون 5 میلیون دانش‌آموز عضو این تشکل در مدارس سراسر کشور هستند.

یک هفته در سال نیز به نام بسیج دانش‌آموزی نام‌گذاری شده است که از هفتم آبان‌ماه آغاز شده و به 13 آبان روز دانش‌آموز ختم می‌شود البته 8 آبان روز شهادت محمدحسین فهمیده نیز به عنوان روز بسیج دانش‌آموزی نامیده می‌شود.

سرهنگ علی صابرماهانی رئیس سازمان بسیج دانش‌آموزی کشور می‌گوید: «شهید فهمیده یکی از اصالت‌های دفاع مقدس است و کار بزرگی که این نوجوان انجام داد موجب شد که امام(ره) از او به عنوان «رهبر ما» یاد کنند».

وی افزود: «در طول دوران دفاع مقدس قریب به 550 هزار دانش‌آموز به مناطق عملیاتی اعزام شدند و 36 هزار دانش‌آموز به درجه رفیع شهادت نائل شدند». 

با توجه به اینکه در هفته بسیج قرار داریم با 5 دانش‌آموز بسیجی درباره فعالیت‌های بسیج دانش‌آموزی، هدف‌ها و آرمان‌هایشان به گفت‌وگو نشستیم؛ در این میزگرد حانیه مزرعه فراهانی دانش‌آموز پایه یازدهم رشته فتوگرافیک مدرسه شهید مطهری، مریم فریدونی دانش‌آموز پایه یازدهم رشته فتوگرافیک مدرسه شهید مطهری، نازنین باجلان دانش‌آموز پایه یازدهم رشته تجربی مدرسه ندای آزادی، محمد ملا دانش‌آموز پایه دوازدهم رشته ریاضی مدرسه علامه حلی 7 و ستار مختاری دانش‌آموز دبیرستان نمونه فرهنگ منطقه 10 حضور داشتند.

* چه شد که در بسیج دانش‌آموزی عضو شدید؟ چه دغدغه‌ای داشتید که عضو تشکل بسیج دانش‌آموزی شدید؟ و چرا این تشکل را انتخاب کردید؟ 

مزرعه فراهانی: از دوره راهنمایی، آشنایی با بسیج شروع شد؛ اولش خیلی دغدغه‌مند نبود و چون بسیج، ارتباط با شهدا و دفاع مقدس دارد، وارد بسیج دانش‌آموزی شدم ولی از پایه دهم، ورودم خیلی جدی‌تر شد و وارد طرح یاوران ولایت شدم و ورودم هدفمندتر شد.

دوست دارم که بصیرت دانش‌آموزان همسن خودم افزایش پیدا کند.

فریدونی: خب، از ابتدایی عضو بسیج شدم و این تشکل را دوست داشتم اما پایه نهم راهنمایی در مدرسه، تشکیلات دانش‌آموزی را داشتیم که همه کار مدرسه به دست بچه‌ها بود.

در آنجا اولین هدف و دغدغه‌ام این بود که برای انقلاب اسلامی، آدم موثری باشم و می‌خواستم ثمره داشته باشم؛ از سوی دیگر اطلاعات خودم و دوستانم را افزایش دهم چون فضای مجازی به‌گونه‌ای شده است که اگر بدون تفکر وارد آن شوی، حرف‌های منفی وجود دارد و ممکن است گمراه شویم. 

باجلان: از کلاس ششم عضو بسیج شدم و خانواده‌ام هم در این زمینه مشوق من بودند؛ مادرم آن زمان می‌گفت «عضو بسیج شوی مطالب خوبی یاد می‌گیری» و این شد که به سفارش مادر و حمایت آنها عضو بسیج شدم و آن موقع ذوق عضویت و کارت داشتم اما وقتی به پایه هشتم تحصیلی رسیدم، قضیه جدی‌تر شد.

* فضای مدرسه در حال مسموم شدن است

آن زمان بود که تازه متوجه اطرافم می‌شدم و می‌دیدم فضای مدرسه در حال مسموم شدن است؛ الان دشمنان انقلاب روی فضای مجازی خیلی کار می‌کنند و روی هر حرکتشان یک هدف است. 

بسیاری از بچه ها این را نمی‌دانند و شاید از سوی خانواده‌ها آموزش ندیدند و خلأ بزرگی در این زمینه در مدرسه احساس می‌شد؛ احساس مسؤولیتی که نسبت به این قضیه داشتم، باعث شد که قبول کنم باید کاری کرد.

اولش فکر می‌کردم چقدر سخت است، تنها هستم ولی به پایه دهم که رسیدم و وارد طرح یاوران ولایت شدم، دیدم خیلی‌ها مثل من هستند و این انگیزه خیلی بزرگی شد.

ملا: سابقه فعالیت بنده در بسیج از دوره اول دبیرستان بود اما به صورت جدی از دوره دوم متوسطه فعالیتم آغاز شد؛ بعد هم به کنگره ملی راه پیدا کردم و فعالیت‌ها جدی‌تر شد.

قبل از اینکه هدفم از بسیجی شدن را بگویم، اول باید بگویم بسیج چکار می‌کند؟ افراد دغدغه‌مند و توانا در کشور ما پخش هستند و ممکن است در روستای دورافتاده در استان مرزی یا پایتخت باشند و بسیج این افراد دغدغه‌مند را دور هم جمع می‌کند و به آنها هدف واحد می‌دهد و کمک می‌کند که در آن راه قدم بر دارند. 

در اهداف کلان بسیج هم، طبق فرمایش رهبر معظم انقلاب، «ساختن تمدن اسلامی» است و برای ساختن تمدن اسلامی نیازمند نیروی کارآمد است؛ این نیروی کارآمد را چه ارگان و تشکلی باید بسازد؟ می‌بینیم که عهده دار آن در بخش دانش‌آموزی، بسیج دانش‌آموزی است. 

مختاری: علاقه به بسیج از بچگی در وجودم بود؛ تأثیر خانواده بسیار مهم است و من، فرزند جانباز هستم و خانواده مشتاقم کرد که وارد این فضا شوم و ثابت‌قدم باشم.

اولش علاقه داشتم که وارد بسیج شوم ولی بعدش دلیلی که باعث شد وارد این فضا شوم، خودشناسی بود.

* شما با انگیزه‌های مختلف وارد بسیج شدید و چیزی نمانده که درس‌تان تمام شود؛ چقدر توانستید تأثیرگذار باشید؟ چه کار کردید؟ 

باجلان: فعالیت حرفه‌ای و پررنگ ما از الان است؛ چون در دوره دوم متوسطه امکان فعالیت بیشتر شد ضمن اینکه سقف اهداف بالا رفت و بزرگتر شد و فهمیدیم که باید یک جور دیگر کار کنیم.

فهمیدیم که بسیجی کار کردن یک سرود و چفیه نیست، بلکه کار بسیجی کردن است؛ ساخت آینده و زندگی است و ذهن بسیجی داشتن است نه اینکه فقط ظاهر بسیجی داشته باشیم.

* ذهن بسیجی داشتن به چه معناست؟

باجلان: در طرح یاوران ولایت یک استاد داشتیم که می‌گفت ذهنت را امام زمانی(عج) کن یعنی درست فکر کن و فکر بسیجی یعنی خوب فکر کردن برای کشور و آینده را ساختن.

ملا: برای اینکه ببینیم یک حرکت چقدر در جامعه تأثیرگذار بوده است باید معیاری مشخص کنیم و ببینیم تأثیرگذاری چیست؟ گام اول این است که ببینیم چقدر نیروی توانمند داریم و البته این نیروی توانمند در مدارس هستند.

درباره فضای مدارس باید بگویم که فضای مدارس را نسبت به چه چیزی می‌خواهیم بسنجیم؛ اگر نسبت به ایده‌آل‌های ما باشد، فضای مدارس با ایده‌آل‌ها فاصله دارد و مهم این است که مدارس حرکت رو به جلو را حفظ می‌کنند.

ما گام اول را داریم یعنی دانش‌آموزانی که این اهداف را به ثمر برسانند و گام دوم این است که در مدارس پایگاه بسیج باشد که اکنون در اکثر مدارس، پایگاه وجود دارد؛ گام بعدی این است که دانش‌آموزان مدرسه با بسیج احساس نزدیکی کنند و حس خوبی به آنها دست دهد و این واگذاری کار بسیج دانش‌آموزی به خود دانش‌آموزان بود.

مورد بعدی این است که اهداف بسیج را در مدارس پیاده کنیم؛ برنامه‌های مختلفی در طول سال داریم که همه را دانش‌آموزان انجام می‌دهند و تلاش می‌کنیم راه شهدا را ادامه دهیم. 

مزرعه فراهانی: معتقدم دانش‌آموزان هر کلاس با سلایق مختلف هستند و فقط با اخلاق است که می‌توانند جذب یک فرد شوند.

* بسیج، کمال فداکاری و انسانیت کامل است

یک بسیجی خوش‌اخلاق و خوش برخورد است و بنده هم سعی می‌کنم اخلاق خوبی داشته باشم و  بچه‌ها با دیدن اخلاق خوش، حرف مرا بپذیرند. 

فریدونی: من هم سعی کردم با اخلاق خوش، دانش‌آموزان را جذب کنند.

مختاری: از تفکر بسیج که صحبت کردید باید بگویم الگوی ما شهدا هستند؛ شهدا همه زندگی‌شان را گذاشتند و به جنگ علیه باطل رفتند؛ بسیج، کمال فداکاری و انسانیت کامل است.

* شما دغدغه‌هایی را در مدرسه خودتان دیدید و سعی کردید هر کاری از دست خودتان بر می‌آید برای کمک انجام دهید اما برخی می‌گویند که بچه‌ها باید برای دانشگاه درس بخوانند و وقت‌شان را نباید در تشکل‌ها بگذرانند؟ نظر شما چیست؟ برای وقت‌تان چگونه برنامه‌ریزی می‌کنید تا هم کار تشکیلاتی را انجام دهید و هم درس بخوانید؟

ملا: معتقدم نگرش اطرافیان به خود را خودمان می‌سازیم؛ ممکن است که نگرش این باشد که فردی که به سمت تشکلی می‌رود از نظر درسی افت می‌کند اما این مسائل را خودمان می‌سازیم یعنی فرماندهان و دانش‌آموزان بسیجی با خوب درس خواندن و برنامه‌ریزی، این نگاه را تغییر می‌دهند؛ رهبر معظم انقلاب هم از جهاد علمی در کنار جهاد فرهنگی یاد کرده‌اند.

تا زمانی که در مدرسه از نظر علمی حرف برای گفتن نداشته باشید، حرف شما خریدار ندارد؛ یکی از پارامترهای خوب بسیج دانش آموزی این است که به شما هدف می‌دهد که در سایر زمینه‌ها موفق باشید.

مختاری: برخی می‌گویند در بسیج حقوق می‌گیرید؛ فعالیت در بسیج با نماز آغاز می‌شود یعنی همان نمازی که در مسجد می‌خوانیم؛ تفکر بسیجی، مسؤولیت پذیری است و بتوانیم در سنین کم، مسؤولیتی را بگیریم و به اتمام برسانیم.

شناخت بسیجی، از رفتار و کردارشان است؛ بسیج لشکر مخلص خداست و باید جانانه کار کنیم و با خدا حساب و کتاب می‌کنیم. 

*  آموزش و پرورش در خیلی جاها آموزش شده است

مزرعه فراهانی: خب برخی می‌گویند که این دانش‌آموزان مدام در دفتر بسیج هستند و ما سعی می‌کنیم درس‌مان قوی کنیم تا به بقیه ثابت کنیم که بسیجی می‌تواند هم در درس و هم در کارش موفق باشد.

* دغدغه شما نسبت به تحولاتی که در آموزش و پرورش رخ می‌دهد، چیست؟ مثلا در آموزش و پرورش بحث درباره اجرای سند تحول می‌شود یا تغییرات کتب درسی؟ چقدر شما نسبت به این اتفاقات دغدغه دارید؟ 

فریدونی: آموزش و پرورش خیلی جاها آموزش شده است و آن چنان پرورشی در برخی مدارس صورت نمی‌گیرد؛ اینکه یک سری مسائل را مانند مهارت‌های زندگی و جنگ نرم با بچه‌ها در میان بگذارند، وجود ندارد.

برای ما خیلی مهم است که فضای مدارس به‌گونه‌ای باشد که دانش‌آموزان هم آموزش را به خوبی فرا بگیرند و خوب هم پرورش بیابند؛ بحث پرورش خیلی مهم‌تر است و گلایه‌ای که در مدرسه است، این است که «پرورش» که اسمش هست، وجود ندارد و در بسیج دانش‌آموزی تلاش می‌کنیم که این خلأ جبران شود. 

مختاری: یکی از دغدغه‌ها در بحث آموزش و پرورش، معلمان است؛ معتقدم باید حقوق معلمان به خوبی پرداخت شود و آنها دغدغه نداشته باشند و نگاه‌شان به دانش‌آموزان یکسان باشد؛ نباید نگاه‌شان به دانش‌آموزان به دلیل عضو شدن در یک تشکل، تغییر کند.

مریم: متأسفانه گزینش در بصیریت و عقیده معلمان نیست که خیلی موثر است؛ این گزینش درباره طرز تفکر نیست و این موضوع، یکی از نقص‌های آموزش و پرورش است.

باجلان: در برخی موارد، مدارس ما، «آموزش بی پرورش» است؛ بچه ها در دوره دوم، دست و پنجه با کنکور نرم می‌کنند و کم‌کم کنکور تبدیل به صنعت می‌شود.

* کنکور دانش‌آموزان را به پوچی می‌کشاند

منطقی نیست که شما در کلاس درس بخوانید و در کنکور از شما چیزی بخواهند که در کتاب گفته نشده است؛ بچه‌ها خیلی درگیر کنکور می‌شوند و از طریق آن به جاهای دیگر کشیده می‌شوند مثلا چندی پیش یک دختر خانمی به خاطر فشار کنکور، خودکشی کرد.

فشاری در کنکور وارد می‌شود که بچه‌ها را به پوچی می‌رساند و باعث می‌شود که انرژی منفی به بچه‌ها وارد شود و دانش‌آموزان سال آخر را که می‌بینید اکثراً افراد افسرده و ناامید هستند که با خود فکر می‌کنند اگر کنکور قبول نشوند، چه می‌شود؛ این باعث می شود که دست و پای همه بسته شود؛ بزرگترین دغدغه ما در مدارس کنکور است و نمی‌گذارد که فعالیت کنیم.

* وقتی وزیر آموزش و پرورش تغییر می‌کرد، دغدغه‌تان چه بود و چه کاری انجام دادید؟

مختاری: ما هم سؤال داشتیم مثلا بحث ورود اسناد لانه جاسوسی به کتاب درسی چه شد؟ سند تحول چه شد؟ آیا آقای رئیس‌جمهور سند تحول را خوانده است؟

مزرعه فراهانی: مدرسه ما یک سری تابلوها و بنرها درباره اهداف سند تحول نصب کرده است اما خیلی توضیح ندادند و به زبان دانش آموزی نیست و بیشتر برای معلمان و کادر مدرسه است.

* شما در صحبت‌هایتان به فضای مجازی اشاره کردید؛ مسلماً در کنار فرصت‌ها، تهدیدهایی وجود دارد؛ در این فضا اگر بدون ابزار وارد شویم، حتما دچار صدمه می‌شویم؛ شمار در بحث آسیب‌های اجتماعی و فضای مجازی چه کردید؟

مختاری: در بحث فضای مجازی به یک اصل رسیدیم و آن این است که خود مدرسه می تواند ورود و کمک کند؛ مثلا معلمان در فضای مجازی، کانال و پیج دارند و بچه‌ها به بهانه معلمان وارد می‌شوند.

معلمان می‌توانند این فضا را مدیریت کنند و به دانش‌آموزان مسیر درست را نشان دهند.

ملا: اول به سؤال قبلی پاسخ می‌دهم اینکه دغدغه در جو دانش‌آموزی به دو شکل می‌تواند مطرح شود؛ یک مدل مطالبه‌گری است که هیأت رئیسه کنگره همفکری در موضوعات مختلف، موضع‌گیری‌های خود را دارند و در قالب نامه بیان می‌کنند.

اما مطالبه‌گری‌ها به کنار، ببینیم در مقام عمل چه اتفاقی می‌افتد؛ به نظرم باید دانش‌آموزانی را در فضای مدرسه تربیت کرد که وقتی به مرحله‌ای رسیدند که می‌توانستند کاری انجام دهند و به پستی رسیدند، اهداف درست را در پیش بگیرند.

در بحث فضای مجازی در زمینه دانش‌آموزی و دانشجویی، ورود به طور مستقیم امکان‌پذیر نیست اما می‌توانیم دانش‌آموزانی را تربیت کنیم که وقتی در آینده به تخصص‌های لازم دست پیدا کردند، بتوانند به اهداف مدنظر بسیج دانش‌آموزی دست یابند.  

* سعی می‌کنم حقیقت یک ماجرا و ریشه شبهه‌ها را به نوجوانان توضیح دهم

فریدونی: در مورد فضای مجازی، کاری که توانستم انجام دهم این بود که مثلا در اینستاگرام، شبهاتی که مطرح می‌شد، سعی می‌کردم ریشه شبهه را پیدا کنم و برایشان توضیح دهم؛ به دانش‌آموزان خیلی تأکید می‌کنم که زودباور نباشید و در اینترنت جست‌وجو کنید و کسب اطلاع داشته باشید.  

مزرعه فراهانی: بحث بصیرت افزایی بسیار مهم است یعنی در شبهات فضای مجازی، بحث بصیرت‌افزایی باید مورد توجه باشد؛ بنده هم با دانش‌آموزان صحبت می‌کنم که در فضای مجازی در برابر اتفاقات زود جبهه نگیرند و زود باور نباشند.

در این زمینه افراد مطلع را می‌توان به مدرسه دعوت کرد و برای دانش‌آموزان توضیح دهند؛ این آموزش در سن‌های پایین‌تر خیلی مهم‌تر است. 

فریدونی: در طرح یاوران ولایت، اساتید خیلی خوبی داشتیم و بسیار خوب است که این اساتید برای دانش‌آموزان دوره اول متوسطه هم برنامه داشته باشند و یادمان باشد همیشه پیشگیری بهتر از درمان است.

درس آمادگی دفاعی در پایه دوازدهم هنرستان ارائه می‌شود و به نظرم زمان دیری است؛ برخی شبهات در ذهن دانش‌آموزان جای گرفته است و به راحتی نمی‌تواند آن را بپذیرد.

باجلان: در بحث آسیب‌های اجتماعی، دو رکن اساسی داریم که اول پیرامون خانواده و دوم، گروه همسال است؛ ما هرچقدر به عنوان یک بسیجی در مدرسه تلاش کنیم و بچه‌ها را جذب کنیم اما در خانواده مدل دیگری باشد، سخت است و باید از جوانب دیگر هم کار کرد که تلاش‌ها به ثمر بنشیند.

* برای اینکه بتوانیم مشکلات جامعه را اصلاح کنیم پیشنهادتان چیست؟

فریدونی: پیروی واقعی، عملی و گفتاری از ولایت فقیه است؛ سعی کنیم تغییر را با توجه به فرمایشات مقام معظم رهبری، هم در خود و هم در دیگران ایجاد کنیم.

باجلان: جامعه ما اسلامی است؛ خداوند در قرآن گفتند برچم اسلام هیچوقت زمین نمی‌ماند؛ این پرچم نیاز به ما ندارد و ما نیاز داریم که زیر پرچم باشیم چون ما می‌خواهیم به سعادت برسیم.

مزرعه فراهانی: ما نسل پنجم انقلاب هستیم؛ مهم این است که در گام دوم انقلاب، چگونه عمل کنیم و این موضوع در حوزه  آموزش و پرورش نیازمند معلمانی است که بچه‌ها از آنها تأثیر می‌پذیرند و بهترین الگو هستند؛ معلمان را باید تقویت کرد که این را در دانش‌آموزان نهادینه کنند.

ملا: از هم‌کلاسی‌هایم می‌خواهم که مطالعه داشته باشند؛ مطالعه‌ای که در راستای رشد فکری آنها باشد و انتخاب‌هایشان در زندگی همراه با دانش و آگاهی باشد.

مختاری: باید قدر خودمان و انقلاب‌مان را بدانیم.

تصاویر از میثم گنجی

منبع:فارس